برنامه‌ای برای پساتحریم

واقعیت این است که کشور اکنون در شرایط رکود تورمی قرار دارد و تحریم‌هایی که علیه ایران از سال 91 تا 94 تحمیل شد، روند اقتصادی کشور را کند کرده است. در این سال‌ها آورده ارزی ایران هر سال نسبت به سال قبل کاهش داشته و همین موضوع در اقتصاد ایران اختلال ایجاد کرده است.

سال 90 درآمدهای ارزی کشور به حدود 115 میلیارد دلار رسیده بود، در حالی که اکنون 30 درصد این مبلغ به دست می‌آید و کاهش این درآمد نشأت گرفته از کاهش درآمد نفت است.

همین موضوع دلیلی شد تا نرخ تورم هم تحت تاثیر قرار گیرد و با ارقام تورمی بالایی مواجه شویم. در همان زمان قیمت ارز سه برابر شد و به تبع این افزایش قیمت، بهای بیشتر کالاها رشد کرد. از سوی دیگر آهنگ فعالیت‌های عمرانی در کشور کند شده است.

اما منظور من از بیان این نکات، تازه کردن انتقاد به عملکرد دولت‌ها نیست؛ بلکه بیان مشکلات کشور است که با آن روبه‌رو هستیم و باید آنها را رفع کنیم تا شاهد بهبود اقتصاد باشیم.

برخی افراد بر این باورند که با قرائت بیانیه مشترک کار تمام شده است، اما حقیقت اینجاست که کار تازه شروع شده و باید گام‌های محکم‌تری برداریم. به نظر من باید برای هر کار اقتصادی در کشور برنامه‌ریزی داشته باشیم و به‌صورت هیجانی وارد عمل نشویم.

در این‌باره به نظر می‌رسد حداقل زمانی که به طول می‌انجامد تا تاثیر این بیانیه مشترک در اقتصاد ایران نمایان شود، سه ماه بعد از اجرای رفع تحریم‌هاست؛ یعنی دی 94 به بعد لذا وضعیت فعلی که در اقتصاد شاهد هستیم، جو روانی بازار بوده و کوتاه‌مدت خواهد بود.

در این میان موضوعی که بسیاری از کارشناسان اقتصادی روی آن تاکید دارند، لزوم تعیین سه برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برای فعالیت‌های اقتصاد کشور در پساتحریم است.

در برنامه‌های کوتاه‌مدت باید تولید روند صعودی بگیرد. در برنامه میان‌مدت باید وضعیت اشتغال و کاهش بیکاری مورد توجه باشد و در برنامه بلندمدت نیز باید کاهش تورم در دستور کار باشد تا شاهد بهترین اقتصاد با بهره‌وری بالا باشیم. اگر نتوانیم از فرصت به دست آمده بهترین استفاده را ببریم، زحمت چندساله کشور در شرایط تحریم و همچنین مذاکره‌کنندگان به حاشیه می‌رود. در آن صورت کوچک‌ترین تهدیدی می‌تواند دوباره تورم 40 درصدی برای کشور رقم بزند.

اکنون 800 هزار میلیارد تومان نقدینگی در کشور وجود دارد و اگر بتوانیم این مبالغ را به سمت تولید سوق دهیم، آن زمان است که کشور در شرایط مطلوب اقتصادی قرار گرفته و تراز تولید روند صعوی به خود گرفته و اهداف اقتصادی کشور در پساتحریم محقق می شود، اما اگر بخواهیم تاثیر بیانیه مشترک و اقدامات پس از آن را به کاهش قیمت سکه و ارز محدود کنیم و برای آن برنامه نداشته باشیم، قطعا ضرر خواهیم کرد.

دکتر هادی قوامی - نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس