ساختار اداری داعش در شش شورای مختلف تقسیم شده است که هر کدام را یک افسر سابق ارتش عراق مدیریت میکند. این شوراها عبارت است از:
1ـ شورای نظامی: ریاست این شورا را ولید العلوانی (ابواحمد العلوانی) به عهده داشته و شامل سه عضو است. این افراد از سوی خلیفه داعش تعیین شده و ماموریت شان نظارت بر عملیات نظامی داعش است.
2ـ شورای دفاعی ـ امنیتی و اطلاعاتی (یا کمیته امنیتی شرعی): ریاست این شورا به عهده ابوعلی الانباری عراقیتبار است؛ کسی که معاون البغدادی در سوریه به شمار میرود و نقشی تعیینکننده در تشکیلات داعش دارد. بخشی از ماموریت او تامین امنیت خلیفه البغدادی است که زیرنظر او برنامهریزی میشود. او اطلاعات را از منابع مختلف گردآوری کرده و بر اساس آن دستورات صادر میشود.
3ـ شورای قضایی: ریاست این شورا را ابومحمد العانی عهدهدار است. ماموریت این شورا نظارت بر تمام مسائل شرعی و قضایی مرتبط با «دولت اسلامی» است.
4ـ شورای مرکزی: ابو ارکان الامیری که عراقیتبار است، ریاست شورای مرکزی را به عهده دارد. این شورا دارای 11 عضو است که خلیفه البغدادی آنها را تعیین میکند و کارش نظارت بر تمام امور تشکیلات داعش است.
5 ـ شورای مالی: ریاست این شورا را موفق مصطفی محمد الکرموش عراقی تبار عهدهدار است.
6 ـ شورای رسانهای: ابوالاثیر عمر العبسی که او نیز عراقیتبار است، رئیس این شوراست و تعدادی از کارشناسان حوزه رسانه و شبکههای اجتماعی و تبلیغاتی با او همکاری دارند.
وزارتخانهها
داعش به موازات تشکیل این شوراهای ششگانه، تعدادی وزارتخانه تاسیس کرده که وظایف اجرایی را به عهده دارند. در راس هر یک از اینها یک وزیر قرار دارد. نکته جالب توجه این که وزارتخانهها بعد از ریاست البغدادی وارد قاموس این تشکیلات شد؛ زیرا وی اصلاحاتی ریشهای در ساختار داعش به وجود آورد و برای خود معاونانی منصوب کرد و وزارتخانهها را هم تغییر داد و آنها را به صورت شوراهایی تخصصی درآورد. پیش از ابوبکر البغدادی، ابوعبدالله البغدادی سال 2009 اعلام حکومت کرد و این کار از سال 2006 دومین بار بود.
استانداران
البغدادی در عوض حدود 15والی یا استاندار برای مناطق مختلف معرفی کرد که هریک به صورت مستقل استانی را اداره میکند. ازجمله:
1ـ استاندار رقه: فردی سوریتبار به نام صبحی فلاحه (ابو محمد العدنانی) است که سخنگوی رسمی این گروه نیز به شمار میرود.
2ـ استاندار بغداد: احمد عبدالقادر الجزاع (ابومیسره) عراقیتبار.
3ـ استاندار صلاحالدین: فردی به نام وسام عبد زید الزبیدی (ابو نبیل). عراقیتبار است. اخیرا خبرهایی از کشته شدن او منتشر شده یا گفته میشود به لیبی رفته است.
4ـ استاندار کرکوک: فردی عراقیتبار به نام عبد نایف الجبوری (ابو فاطمه).
5 ـ استاندار مرزها: فردی به نام رضوان طالب حسین اسماعیل الحمدونی (ابوجرناس).
6 ـ استاندار جنوب عراق و فرات میانه: فردی عراقیتبار به نام احمد محسن خلف الجحیشی (ابوفاطمه).
7ـ استاندار حلب: فردی سوریتبار به نام عمر العبسی (ابو اثیر العبسی) که خبرهایی حاکی از برکناری او در سال گذشته منتشر شد.
8 ـ استاندار دمشق: فردی عراقیتبار به نام ابوایوب.
9ـ استاندار دیرالزور: فردی عراقیتبار به نام حاجی عبدالناصر.
10ـ استاندار حمس و بادیه: فردی به نام ابویحیی العراقی.
11ـ استاندار الحسکه: فردی به نام ابواسامه العراقی.
12ـ استاندار نینوا: فردی ناشناس چون هنوز معلوم نیست خلیفه داعش بعد از برکناری عدنان لطیف حامد السویداوی چه کسی را جانشین او کرده است. او استاندار الانبار بود که کشته شد.
فرماندهان نظامی
اطراف بغداد را تعدادی از فرماندهان نظامی احاطه کردهاند که مهمترینشان عبارتند از:
طارخان باتیراشفیلی یا همان عمر چچنی، وهیب شاکر الفهداوی (ابو وهیب)، لاوادریم موهسکری آلبانیاییتبار که به ابوعبدالله الکوزویی معروف است. ابوخطاب الکردی عراقیتبار که نبرد در عین العرب یا کوبانی را رهبری میکرد. ابو حذیفه الیمنی، ابوعمر (بکسور) عراقی. احمد ابوسمراء آمریکایی ـ سوریتبار. ترکی البنغلی البحرینی (ابوهمام الاثری) که یکی از فرماندهان معروف و نظریهپردازان تشکیلات داعش بخصوص بعد از کشته شدن عثمان آلنازح است. دیگر فرماندهان معروف این تشکیلات عبارت است از: عبدالله المشهدانی عراقیتبار کسی که گفته میشود مسئول انتقال ستیزهجویان عرب و استشهادیها بوده است. بشار اسماعیل الحمدانی، مسئول پیگیری پرونده اسرا، عبدالواحد خضیر احمد مسئول امنیت عمومی، ابوعمر الترکمانستانی و طاهر بن طاهر بین الفالح العونی الحرزی تونسی که پنتاگون اعلام کرد او در یک حمله هوایی به موصل کشته شده است. او یکی از متهمان قتل سفیر آمریکا در بنغازی است.
سپاهیان خلیفه
با شروع حملات ائتلاف بینالمللی ضدداعش در سوریه و عراق، رهبری این گروه ساختار تشکیلاتی خود را در سوریه به شش ایالت تقسیم کرد که ارتش هر ایالتی برای خود استقلال در تصمیمگیری داشت. به این ترتیب داعش دارای چند ارتش متفاوت در نقاط مختلف به این شرح شد:
1ـ سپاه رقه: بزرگترین ارتش داعش در سوریه که تعداد ستیزهجویانش به 11 هزار نفر میرسد و فردی سوریتبار به نام علی الحمود ملقب به علی موسی الشواخ (ابولقمان) فرماندهی آن را به عهده دارد. الحمود قبلا در سوریه زندانی بود و یکی از رهبران گروههای مخالف در این کشور به شمار میرفت. در استان رقه تعدادی از سران تشکیلات داعش حضور دارند که یکی از آنها عبدالله الشوخ سوری و توباد البرج العبد الهادی عراقی است که مسئولیت پرونده عشایر را به عهده دارد. ابوعبدالرحمان السهو (مسئول امنیتی)، ابوحمزه الریاضیات (مسئول امنیتی)، ابوحسن الفراتی (مسئول امنیتی)،ابو احلام الانباری (فرمانده) و ابوعقبه الجزراوی.
2ـ سپاه حلب: با حدود 11 هزار نیرو که ابواسامه التونسی آن را هدایت میکند. وی در شهر الباب در حومه حلب زندگی میکند. بجز او حسان عبود السرمینی نیز فرمانده گردان سابق داوود یکی از فرماندهان همین سپاه است.
3ـ سپاه دیرالزور: با حدود 9000 نیرو که توسط احمد المحمد العبید (ابودجانه الزر) رهبری میشود.
4ـ سپاه ولایت حسکه: با حدود 6000 نیرو که گفته میشود عبدالمحسن الزغیلان الطارش که یکی از فرماندهان برجسته داعش است، رهبری آن را به عهده دارد.
5 ـ سپاه حمص: با حدود 4000 نیرو به رهبری ابوطلحه الالمانی که خواننده رپ بود. در گذشته محمدحسین حمید این سپاه را مدیریت میکرد و در یکی از جنگها کشته شد.
6 ـ سپاه دمشق: با حدود 1500 نیرو.
منبع: السفیر
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد