دختـرم تو جایگزین نداری!

تمام هستی را که بگردی رابطه‌ای به زیبایی رابطه پدر و مادر و فرزندان نمی‌توانی پیدا کنی. پدر و مادر که باشی دلت می‌خواهد هستی‌ات را به پای فرزندانت بریزی تا زیباترین تصویر در آینده آنها رقم بخورد و برف شادی و خوشبختی همیشه بر سر و رویشان بنشیند. در این بین کافی است تا دختر دار شوی و خوشایند‌ترین احساس آفرینش را با نگاه پر مهر و عمیق دخترانه‌اش درک کنی. با گرمی دستان کوچکش وقتی که انگشتانت را آنچنان محکم در دست می‌گیرد که انگار دنیا در انگشتان تو جا گرفته است می‌توانی اصیل‌ترین محبت‌ها را در گرمای مشت کوچکش لمس کنی. دختر دار که بشوی دنیایت رنگ و روی دیگری دارد. دلت می‌خواهد دخترت را مانند یک شاهزاد خانم رویایی بزرگ کنی و در قصر سپید آرزوها روی تختی از الماس بنشانی. با تمام این حرف‌ها اما خیلی وقت‌ها پدر و مادرهایی که همه وجودشان را وقف خوشبختی و سعادت فرزندانشان می‌کنند ممکن است در تشخیص شاخص‌های این خوشبختی به نگاه خود بسنده کنند. همین مساله موجب می‌شود تا خیلی از اوقات فرزندان ما نتوانند خود را با شرایط واقعی جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم وفق دهند؛‌جامعه‌ای که در آن نه از قصر سپید رویا خبری است و نه از تخت‌های الماس وقف دارند و با چالش‌های جدی مواجه می‌شوند و نمی‌توانند استقلال واقعی و کنار آمدن با مشکلات زندگی را تجربه کنند. این مساله درباره دخترها به دلیل حساسیت‌های روحی و چالش‌هایی که در جامعه با آن مواجه می‌شوند از اهمیت بیشتری برخوردار است.

بهانه‌ای به زیبایی میلاد بانوی کریمه اهل بیت

نامگذاری یک روز از سال به نام روز دختر بهانه خوبی است تا این مخلوق ظریف و در عین حال محکم و دوست‌داشتنی خداوند را بیشتر و بهتر مورد توجه قرار دهیم. روز میلاد مبارک حضرت معصومه(س) دختر گرامی امام موسی بن جعفر بهترین گزینه‌ای است که برای روز دختر می‌توانست انتخاب شود. نگاهی به شخصیت و اقدامات این بانوی مکرمه بیانگر نقش‌های اجتماعی،‌ فرهنگی و سیاسی یک دختر جوان مسلمان است. وی یک‌سال بعد از تبعید برادر گرامی‌اش به خراسان برای دیدار با برادر راهی ایران شد. این بانو از راویان حدیث و علمای زمان خود بود که بسیاری از سوالات فقهی مردم را پاسخ می‌داد. این شخصیت علمی و مذهبی در عین حفظ عفت و حیای خود در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی نقش‌آفرینی داشت و در نهایت به شهادت رسید.

مهارت‌هایی که دختران امروزی باید بدانند

در دوران مادرها و مادربزرگ‌های ما یا حتی کمی قبل‌تر از آن برای موفقیت یک دختر در زندگی و جامعه نیاز بود تا او مهارت‌هایی را بیاموزد. این مهارت‌ها، اما اغلب در آموزش‌های هنری و مهارت‌هایی همچون خیاطی،‌ بافتنی،گلدوزی و آشپزی خلاصه می‌شد. البته در آن دوران نیز مادرها و مادربزرگ‌ها به فراخور حال و رسم و رسوم زمانه سعی می‌کردند درس‌های ملموس تری از زندگی را هم در کنار آشپزی و خیاطی به دختر بچه‌ها یاد بدهند. اما امروز برای آن که دختربچه‌ها بتوانند با مشکلات کمتری در جامعه حضور یابند و در زندگی شخصی‌شان بخوبی ایفای نقش کنند، به چه مهارت‌هایی نیاز دارند؟

آشپزی و گلدوزی مهارتی که جایگزین دارد

محمد پیروی خامنه، روان‌شناس و مدرس دانشگاه در پاسخ به این سوال جام‌جم می‌گوید: برای آن که افراد بتوانند در زندگی موفق باشند باید مهارت‌های زندگی را آموزش ببینند. در غیر این صورت با مشکلاتی در زندگی آینده مواجه می‌شوند و همان طور که مشاهده می‌کنیم آمار طلاق بالا رفته و اغلب ازدواج‌ها با انتخاب درستی صورت نمی‌گیرد. به گفته وی بسیاری از این افراد وقتی به روان‌شناسان مراجعه می‌کنند در عمل می‌بینیم مشکل بزرگی در زندگی ندارند، بلکه چالش اصلی آنها این است که بلد نیستند چگونه باید مسائلشان را حل کنند.

این استاد دانشگاه در برابر این نکته که آیا دختران امروزی هم به صرف آموختن مهارت‌هایی همچون گلدوزی و خیاطی می‌توانند در زندگی موفق باشند می‌گوید:‌ مهارت‌هایی همچون آشپزی و گلدوزی هم خوب است، اما به واسطه مقتضیات زندگی‌های امروزی خیلی وقت‌ها افراد دیگری هستند تا چنین کارهایی را برای ما انجام دهند همچنان که پیشرفت علم و تکنولوژی شیوه انجام چنین مهارت‌هایی را دگرگون کرده و خیلی وقت‌ها دیگر اصلا نیازی به چنین مهارت‌هایی نداریم اما اگر کسی مهارت‌های زندگی،‌ شیوه‌های برقراری ارتباط با دیگران،‌ حل مساله و مهارت‌هایی از این دست را بلد نباشد، نمی‌تواند زندگی‌اش را پیش ببرد و در بسیاری از مراحل زندگی باچالش مواجه می‌شود.

مهارت‌هایی برای همه بخصوص دختر خانم ها

پیروی خامنه با تاکید بر این که آموختن و آموزش چنین مهارت‌هایی لازمه زندگی و آینده موفق همه افراد اعم از پسر و دختر است،‌ تاکید می‌کند: بدیهی است دخترها به دلیل روحیه حساسشان نیازمند توجه و سرمایه‌گذاری بیشتر هستند و از آنجا که قرار است دختران امروز مادران آینده باشند، نیاز است تا پدر و مادر و معلم‌ها با نگاه دقیق تری با آنها برخورد داشته باشند و برای آینده‌شان برنامه‌ریزی کنند.

محبت کردن،‌ عصبانی نشدن یا کنترل عصبانیت و کنترل استرس همگی بخشی از مهارت‌های زندگی هستند که اگر بلد نباشیم در زندگی و ارتباطاتمان به مشکل بر می‌خوریم. به باور خامنه برخی از این مهارت‌های زندگی با توجه به ویژگی‌های روحی و روانی دختران اهمیت بالاتری پیدا می‌کند.

اعتماد به نفس پشتوانه زندگی یک دختر

کودکی یکی از مهم‌ترین دوران زندگی ماست. آنچه در این دوران می‌آموزیم و درک می‌کنیم تا پایان عمر ما را همراهی می‌کند به همین خاطر است که اصلی‌ترین بخش تربیتی انسان در دوران کودکی اتفاق می‌افتد. اعتماد به نفس هم یکی از آن گزینه‌هایی است که با موفقیت ما در زندگی ارتباطی مستقیم و تنگاتنگ دارد. این امر درباره دختران اهمیت بیشتری می‌یابد و اگر امروز می‌بینیم بسیاری از دختران جوان در جامعه ما با انواع و اقسام جراحی‌های زیبایی و مصرف داروهای چاقی و لاغری درگیرند و کشورمان در زمینه مصرف لوازم آرایشی در دنیا رتبه هفتم را دارد، همه و همه به موضوع اعتماد به نفس باز می‌گردد. به همین خاطر است که امام علی(ع) در حدیثی می‌فرمایند: بالاترین سرمایه اعتماد به نفس است.

اعتماد به نفس نداری؟ پس چه داری؟

پیروی خامنه در این باره می‌گوید:‌ گاهی وقت‌ها سر کلاس دانشگاه از بچه‌ها می‌پرسم اگر کیف دختر خانم‌ها را باز کنیم درون آن چه پیدا می‌کنید؟ پاسخ همه این است که یا لوازم آرایش پیدا می‌کنیم یا چیپس و پفک! بدیهی است با چنین خوراکی‌هایی و استفاده مداوم از لوازم آرایش، سلامت دختران ما تهدید می‌شود. وی تاکید می‌کند: بر اثر همین اعتماد به نفس پایین است که بوتیک داران و فروشندگان لوازم آرایش و همین‌طور مدسازان می‌توانند در هر فصلی و هر زمانی از سال یک مد جدید ارائه دهند و خیلی از ما بدون آن که فکر کنیم، سراغ این مدها می‌رویم و از آنها استفاده می‌کنیم. به باور این استاد دانشگاه اعتماد به نفس و هویت دختران امروز ما با دوران کودکی آنها و رفتار‌های خانواده و تربیت خانوادگی گره خورده است. به باور این روان‌شناس نباید در برابر اشتباهات کودک را تحقیر کرد بلکه باید جوری با او رفتار کنیم که اعتماد به نفسش تقویت شود.

خامنه همچنین به نقش تعلیم و تربیت معلم‌ها و مدارس در سلامت روحی ـ روانی بچه‌ها اشاره کرده و می‌افزاید: به همین دلیل است که استانداردهایی برای اداره کلاس درس وجود دارد اما افزایش کمی دانش‌آموزان از یک‌سو و بی‌توجهی به نقش بسیار مهم و تاثیرگذار معلمان ابتدایی و عدم حساسیت در انتخاب آنان موجب می‌شود ما خیلی وقت‌ها به جای استفاده از چنین ظرفیتی در تربیت بچه‌های با اعتماد به نفس با چالش آمیز شدن این دوران مواجه شویم.

وی در ادامه می‌گوید: گوته نویسنده معروف آلمانی نیز درباره اهمیت اعتماد به نفس گفته است: اگر ثروتمند نیستی بسیاری از مردم ثروتمند نیستند، ‌اگر سالم نیستی هستند افرادی که با معلولیت و پیری خوب زندگی می‌کنند، اگر سواد نداری با سواد کم هم می‌توان زندگی کرد، اگر پست و مقام نداری ‌داشتن پست و مقام مهم شامل تعداد محدودی از آدم‌ها می‌شود، اما اگر اعتماد به نفس نداری متاسف باش چون هیچ چیز نداری.

مهارت‌هایی که نمی‌گذارد بشکنیم

علاوه بر هنرهای دستی و آشپزی مهارت‌های دیگری همچون ‌مهارت برقراری ارتباط با دیگران، کنترل استرس،‌افزایش عزت نفس، کنترل اضطراب، ‌فائق آمدن بر کمرویی،‌ مواجهه با شکست و مدیریت احساسات، مهارت تصمیم گیری بخصوص در مواقع حساس، تفکر خلاق و بسیاری از عناوین دیگری که تحت عنوان کلی مهارت‌های زندگی از آنها یاد می‌کنیم می‌تواند به دختران ما کمک کند تا کیفیت زندگی‌شان را بهتر کنند، ‌موفق‌تر باشند و در جامعه امروز بتوانند از پس مشکلات و چالش‌های زندگی بر بیایند بی‌آن‌که بشکنند یا روح لطیفشان آسیب ببیند.

زهرا چیذری

جام‌جم