چرا مسکن‌سازان ایرانی به اندونزی نمی‌آیند؟

چشم‌انداز توسعه روابط اقتصادی میان دو کشور چیست؟

اجازه بدهید این گونه پاسخ بدهم که با توجه انتشار بیانیه مشترک هسته‌ای میان ایران و کشورهای 1+5 بسیاری از بازرگانان و اقتصاددان‌های کشور‌م براین باورند که از اکنون می‌توانند ارتباط تجاری میان دو کشور را آغاز کنند، اما باید تا نهایی شدن شرایط و اجرایی شدن رفع تحریم‌ها کمی بیشتر تحمل کنیم تا بتوانیم نتیجه واقعی را به دست آوریم. از این رو احتمالا بیش از 5 ماه تا یک سال زمان لازم داریم تا بتوانیم گام به گام درباره ارتباط تجاری میان دو کشور تصمیم‌گیری‌ نماییم، اما عقیده شخصی من این است که با توجه به این دوره گذار پس از برطرف شدن تمام تحریم‌ها گام بعدی برای توسعه روابط تجاری میان دو کشور بسیار ساده است.

آیا تاکنون سرمایه‌گذاری از کشور اندونزی برای سرمایه‌گذاری در ایران درخواست داشته است؟

اجازه دهید به نکته‌ای قابل ملاحظه اشاره کنم. می‌دانیم دو کشور ایران و اندونزی درحال توسعه هستند و این کاملا طبیعی است که هر دو کشور به دنبال جذب سرمایه‌های خارجی باشند بنابراین ممکن نیست درخواست سرمایه‌گذاری از سوی بازرگانان اندونزیایی برای ایران وجود نداشته باشد. این در حالی است که نباید به درخواست‌های سرمایه‌گذاری از سوی سرمایه‌گذاران اندونزیایی بویژه در بخش نفت و گازایران بی‌تفاوت باشیم و در سوی دیگر بخشی از درخواست‌های سرمایه‌گذاری ایرانیان در گردشگری اندونزی را نادیده بگیریم.

به طور کلی این گونه بگویم که سیاست هر دو کشور جذب سرمایه‌های خارجی برای رونق کسب و کار داخل مرزهایشان است هرچند سرمایه‌گذاران و تجار همواره به دنبال محلی برای کسب منافع اقتصادی هستند و با حساب و کتاب مشخصی وارد کار می‌شوند.

اگر شخصی از ایران قصد سرمایه‌گذاری در اندونزی داشته باشد دولت اندونزی امتیازات خاصی برای آن درنظر خواهد گرفت؟

پاسخ شما مثبت است، چون دولت اندونزی همانند دیگر دولت‌ها در سراسر جهان هنگامی که قصد جذب سرمایه‌های خارجی را دارد با استفاده از سیاست‌های خاصی با در نظر گرفتن منافع ملی خود نسبت به جلب نظر سرمایه‌گذاران اقدام می‌کند. بنابراین مشوق‌هایی نیز در این زمینه دیده شده است که عادی‌ترین آنها بحث معافیت‌های مالیاتی و همچنین افزایش دوره بازپرداخت وام‌های دریافتی یا حتی کاهش نرخ بهره وام‌هاست، اما مهم‌ترین موضوع برای سرمایه‌گذاران خارجی در اندونزی این است که راه‌های ساده‌ای برای دستیابی سرمایه‌گذاران به اصل و فرع سرمایه‌ آنها مهیا شده که باعث آسوده خیالی آنها در ورود و خروج قانونی سرمایه‌هایشان است.

این در حالی است که دولت اندونزی برای سرمایه‌گذاران ایرانی همانند کشوری دوست و برادر آماده ارائه مشوق‌های خاصی است که بستگی به منطقه‌ای دارد که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری هستند. به عقیده من درباره سرمایه‌گذاران ایرانی می‌توانیم برای انواع مختلف مشوق‌های اقتصادی مذاکره کنیم چون اساس کار بر حسن نیت و البته ارتباط دیرینه دو کشور بنا نهاده شده است. ولی فراموش نکنیم که اگر در یک حوزه سرمایه‌گذاری چند متقاضی وجود داشته باشد این منافع ملی کشور میزبان است که تعیین‌کننده مشوق‌هاست. به عنوان مثال در صنعت گردشگری، همان طور که می‌دانید بیشترین آمار گردشگران اندونزی مربوط به چین، ژاپن و کره جنوبی است. بنابراین طبیعی است این کشورها در اندونزی سرمایه‌گذاری مناسبی داشته باشند در حالی که هنوز از ایران سرمایه‌گذاری مناسبی صورت نگرفته است. بنابراین اگر از ایران تقاضایی در این زمینه باشد بدون تردید اندونزی امتیازات خاصی برای متقاضی درنظر خواهد گرفت.

مهم‌ترین کالای صادراتی ایران به اندونزی چیست و متقابلا چه کالایی بیشتر وارد می‌شود؟

نزدیک چهارسال است من در ایران زندگی می‌کنم و متوجه شده‌ام هر دو کشور پتانسیل بسیار بالایی برای گسترش تجارت خارجی با یکدیگر دارند، اما به دلایل خاصی هرکدام تاکنون نتوانسته‌اند آنچنان که باید، از آن بهره‌برداری کنند؛ به عنوان مثال ایران صادرکننده مهم نفت، گاز و مواد پتروشیمی است که ما به آن نیازمندیم و اندونزی هم دارای محصولاتی چون، روغن نخل، کاغذ، کائوچو، کاکائو و برخی دیگر از نیازهای ایران است. در حالی که سطح روابط تجاری میان دو کشور هنوز در سطح قابل قبولی نیست. اولین دلیل آن وجود تحریم‌های غرب علیه ایران است که اندونزی و ایران نتوانسته‌اند در سطح قابل قبولی به تجارت خارجی با یکدیگر بپردازند، چون تجار دو کشور تصویر دقیقی از امکانات موجود ندارند. مثلا ایران خریدار کاغذ از اندونزی است، اما به دلیل تحریم‌ها اکنون کاغذ اندونزی را از کشورهایی مثل امارات یا هندوستان، عمان و مالزی خریداری می‌کند که در جهت عکس یعنی محصولات ایرانی برای بازار اندونزی نیز همین گونه است.

اهمیت رایزن‌های اقتصادی در دو کشور پس از رفع تحریم‌ها چیست؟

سوال بسیاری جالبی بود، پاسخ شما را ابتدا از سوی کشور اندونزی می‌دهم. همان طور که می‌دانید کمی بیشتر از یک دهه پیش اقتصاد اندونزی به عنوان هواپیمای آماده پرواز تعبیر شده بود، اما به دلیل برخی مشکلات و بحران‌های مالی و اقتصادی در کشورهای اروپایی که عمدتا سرمایه‌گذار اندونزی بودند این روند کاهش یافت، اما امروز اندونزی دوباره قصد حرکت کرده و نیازمند همراه و شریک است، اما این نیاز باید با اطلاعات و دید باز انجام گیرد. بنابراین دولتمردان اندونزی با همکاری سفارتخانه‌های اندونزی در تمام نقاط جهان اقدام به فعال کردن بخش بازرگانی سفارتخانه‌ها کرده و تصمیم به شناسایی دقیق فرصت‌های اقتصادی دارد. این در حالی است که من به عنوان سفیر اندونزی در ایران و با اطلاع از پتانسیل بالای همکاری میان دو کشور برای این کار با توجه به کمبود نیروی انسانی در سفارتخانه علاوه بر رایزن اقتصادی فرد دیگری را نیز انتخاب کرده‌ام تا بتوانیم از فرصت ایجاد شده در شرایط پس از تحریم‌ها بخوبی استفاده کنیم.بنابراین رایزنی اقتصادی در سفارتخانه‌ها یکی از کلیدی‌ترین پست‌های سازمانی برای توسعه اقتصادی کشور است و باید آن را بخوبی مدنظر داشت.

با توجه به سیاست جدید آیا درزمینه گسترش صادرات میان دو کشور نیز فکری شده است؟

با توجه به تغییرات انجام شده من به مسئول‌های بازرگانی سفارتخانه توصیه کرده‌ام به سوژه‌های جدید تجاری تمرکز داشته باشند و صرفا درباره تجارت سنتی یعنی کاغذ و روغن نخل کار انجام نمی‌دهیم بلکه درباره فرصت‌های جدید تجاری سوژه‌یابی می‌کنیم به عنوان مثال برای گردشگری یا صنایع دستی فکر کرده و برنامه داریم.

درباره تجارت ترجیحی با ایران چه اقداماتی صورت گرفته است؟

در راستای توسعه اقتصادی میان دو کشور همان طور که می‌دانید کمیسیون مشترک اقتصادی داریم و سال گذشته هیات تجاری و نمایندگان اتاق بازرگانی اندونزی به ایران سفر کردند و در دیدار با مسئولان ایرانی قرارداد تجارت ترجیحی به امضا رسید و نزدیک به 200 قلم کالا در این قرارداد تجارت ترجیحی در نظر گرفته شده است که به مقامات ایران ارائه کرده‌ایم و منتظر تصمیم آنها هستیم. همین امر یعنی انجام مقدمات تجارت ترجیحی که درآن اقلام مختلفی گنجانده شده است در دوره پس از تحریم‌ها می‌تواند کاملا مفید و قابل استناد برای توسعه تجارت میان دو کشور باشد.

آیا همکاری‌های اقتصادی در بخش مسکن با ایران نیزبوده یا خیر؟

بله به نکته بسیار جالبی اشاره کردید، اما در این زمینه همکاری بسیار جدی میان دو کشور صورت نگرفته درصورتی که امتیازات بسیار مناسبی برای برقراری ارتباط و تجارت میان دو کشور مهیاست. اجازه دهید برای درک بهتر موضوع از گذشته شروع کنم.همان طور که می‌دانید اندونزی کشوری است با جمعیت نزدیک به 240 میلیون نفر و یکی از نیازهای اولیه هر نفر در کشورهای مختلف سرپناه و منزل است. کشور اندونزی برای تهیه مسکن جمعیت خود دچار مشکل و معضلاتی است به صورتی که باید برای تامین نیازهای مسکن خود روی سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی حساب ویژه‌ای باز کند. این در حالی است که با توجه به اقامت بیش از سه ساله من در ایران قدرت ایران در زمینه ساخت و ساز مسکن به صورت عمومی برای من بسیار آشکار و روشن شده است و معتقدم ایران می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین شرکای تجاری اندونزی در این زمینه باشد. درست زمانی که دیگر کشورها اکنون از این بازار بکر بخوبی بهره‌مند شده‌اند. من قدرت ایران درباره استانداردسازی خانه‌ها برای اقشار مختلف با درآمدهای متفاوت رادیده‌ام و این امتیاز ایران را به صورت گزارش رسمی به جاکارتا نزد وزیر مسکن و شهرسازی اندونزی ارسال کردم و به آنها اشاره کردم امتیازات ایران چگونه است. از این رو به شما می‌گویم اندونزی برای سرمایه‌گذاران ایرانی در این بخش امتیازات مناسبی در نظر دارد و اگر تقاضایی برای سرمایه‌گذاری در انبوه‌سازی مسکن در اندونزی از سوی شرکت‌های ایرانی باشد، برای راهنمایی کردن و حمایت از آنها همه امکانات مهیاست، اما جای تعجب دارد چطور دولت ایران این امتیاز را جدی نگرفته است.

به عنوان مثال دولت جدید اندونزی تصمیم گرفته یک میلیون واحد مسکونی در سال برای اقشار مختلف مردم بسازد، اما واقعیت این است که این کار از عهده خود دولت خارج است و نیازمند شرکت تجاری در این باره هستیم درحالی که این تجارت واقعا تجارتی با سود قابل قبول است و باید به آن توجه داشته باشیم.

شما برنامه‌ای برای برقراری پرواز مستقیم بین تهران و جاکارتا داشتید. نتیجه این تصمیم چه شد؟

این موضوع یکی از برنامه‌های من در طول اقامتم در ایران بوده است که هنوز نهایی نشده است، اما نشست‌ها و جلسات بسیاری برای آن برگزار شده است. اکنون یک شرکت خصوصی هوایی اندونزی آماده پرواز به ایران است و از ایران هم یکی از شرکت‌های هواپیمایی توان انجام این پرواز را دارد، اما مشکلاتی در این بین وجود دارد که مربوط به اقتصاد حمل و نقل هوایی است.

همان طور که می‌دانید پروازها باید دارای توجیه اقتصادی باشند و تا زمانی که مسافر در مسیر کافی نباشد نمی‌توان انتظار داشته باشیم این ارتباط برقرار شود از این رو تصمیم براین شد که برای اقتصادی شدن پروازها از ایران پرواز به جاکارتا و بالی باشد و از اندونزی پرواز ترکیبی تهران به جده و پس از آن به جاکارتا باشد، اما هنوز از سوی مقامات ایران مسیر پروازی مشخص نشده و از سوی اندونزی برای مسیر دوم هواپیمای ایران یعنی از جاکارتا به بالی همین مشکل وجود دارد.

مشکل دیگر دراین باره مربوط به بحث بیمه است،چون بیمه در حمل و نقل هوایی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که باید برای آن برنامه ریزی کنیم و به دلیل شرایط تحریمی ایران اکنون این مشکل وجود دارد که هواپیماهای ایرانی از سوی شرکت‌های بین‌المللی مورد قبول اندونزی بیمه نشده‌اند و همین موضوع باعث جلوگیری از برقراری خط پرواز شده است. بنابراین این موضوع هم به شرایط پساتحریم بستگی دارد و باید تا آن زمان صبر کنیم.

راهکاری برای توسعه روابط دو ملت ‌

‌همان طور که می‌دانید یکی از راهکارهای برقراری ارتباط دو ملت با یکدیگر این است که بتوانیم امکان شناخت برای هر دو طرف را مهیا کنیم. یکی از راهکارهای ارائه شده دراین خصوص، بحث خواهرخواندگی تهران و جاکارتاست که دراین زمینه ملاقات‌های مناسبی با شهردار جاکارتا داشتم و شرایط را مهیا کردیم. اما متاسفانه با وجود ارسال نامه‌های بسیار به شهرداری تهران طی دوسال اخیر برای ملاقات با ایشان، هنوز فرصتی دراختیار ما قرار نگرفته است تا بتوانیم با استفاده از پتانسیل موجود این اقدام را انجام دهیم.

من معتقدم در صورت انجام این امر و خواهرخواندگی دو شهر می‌توانیم دو ملت را با یکدیگر بیشتر آشنا کنیم و در نهایت توسعه اقتصادی برای هر دو سوی معادله به ارمغان آوریم.

عماد عزتی‌

اقتصاد