اگر طراح گریم نبود ...

دیگر عوامل پشت صحنه همچون مدیر تولید، طراح گریم، طراح صحنه و لباس، مدیر تصویربرداری، صدابردار، نورپرداز، دستیار کارگردان، برنامه‌ریز، منشی‌صحنه و... همراه دستیارانشان باید زودتر از بازیگران و کارگردان در لوکیشن حضور داشته باشند. آنها مرتب در تکاپو هستند تا صحنه را آماده کنند. این در حالی است که آژانس تازه ساعت 9 صبح ‌ دنبال بازیگران و کارگردان می‌رود تا آنها را به صحنه بیاورند. اولین پلان ساعت یازده ظهر ضبط می‌شود. اما قبل از بازیگران و کارگردان که همیشه ویترین یک کار محسوب می‌شوند، عوامل پشت صحنه باید زودتر از آنها سر کار باشند و جالب است که بعد از تمام شدن ضبط هم بازیگران زودتر از بقیه به منزل می‌روند و عوامل پشت صحنه باید بمانند تا بخشی از شرایط کار را برای فردا فراهم کنند.

افراد گمنام

برخی مواقع هم پیش می‌آید ماشین برای سرویس برگشت عوامل پشت صحنه نیست و آنها به‌ناچار باید چند ساعت منتظر بنشیند تا ترابری آنها را به منزل ببرد. اینها کسانی هستند که با وجود زحمتی که برای تولید یک سریال یا فیلم سینمایی می‌کشند اما کارشان دیده نمی‌شود، حتی وقتی یک اثر، خوش‌ساخت هم از کار درمی‌آید و مورد تجلیل سازمان‌ها قرار می‌گیرد و مطبوعاتی‌ها هم مرتب مصاحبه‌های متنوع با بازیگران و کارگردانان می‌گیرند، اما همچنان عوامل پشت صحنه و زحمات‌شان گمنام و در پشت پرده باقی می‌ماند.

مهین نویدی، طراح گریم پیشکسوت در آثار سینمایی و تلویزیونی است که تا به امروز طراحی گریم آثار زیادی از جمله رعنا، آرایشگاه زیبا، کلاه‌پهلوی، در چشم باد، مهمان مامان، باغ‌های کندلوس، دعوت و ایران برگر را به‌عهده داشته است. او چهار بار در جشنواره فیلم فجر نامزد بهترین چهره‌پرداز شد و برای فیلم سینمایی «ایران برگر» ساخته مسعود جعفری‌جوزانی سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی را کسب کرد. همچنین هفت بار در جشن خانه سینما نامزد شد که برای فیلم سینمایی «دعوت» ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا برنده تندیس خانه سینما و نشان طلا شد. نویدی چندی پیش هم درجه یک هنری در رشته گریم را کسب کرد.

نبود عزت و احترام

این طراح گریم درباره دیده نشدن برخی مشاغل در آثار هنری به غیر از بازیگران، کارگردان و تهیه‌کننده به جام‌جم می‌گوید: متاسفانه در آثار هنری که برای تلویزیون و سینما تولید می‌شود فقط بازیگران، مطرح هستند و اهمیت دارند و زحمات بقیه عوامل پشت دوربین دیده نمی‌شود. در حالی که در آثار مختلف زحمات زیادی بر دوش این افراد است، حتی عزت و احترامی که به بازیگران می‌گذارند به عوامل پشت صحنه نمی‌گذارند. یعنی عزت و احترام و دستمزد بازیگران با افراد پشت صحنه خیلی تفاوت دارد.

وی ادامه می‌دهد: در حالی که عواملی در گریم، صحنه و لباس، تصویربرداری، صدابرداری و... پیشکسوت هستند، حتی این افراد هم دیده نمی‌شوند چه برسد به دستیاران آنها! البته من مخالف دیده شدن بازیگران نیستم و باید پذیرفت که آنها ویترین کار محسوب می‌شوند، اما عوامل پشت صحنه هم در جایگاه خودشان زحمت می‌کشند و اگر یکی از این حلقه‌های زنجیر درست در جایش قرار نگیرد یا کارش را به نحو مطلوب انجام ندهد، مسلما آن اثر نمایشی با مشکلات متعددی رو‌به‌رو خواهد شد.

به نظر نویدی، حتی در مراسم‌ تجلیل هم کمتر از عوامل پشت صحنه تقدیر به عمل می‌آید: من چهار بار نامزد جشنواره فیلم فجر و هفت بار نامزد جشن خانه سینما شده و در هر یک از این مراسم یک بار تندیس را گرفته‌ام. وقتی جایزه از آن من شد، دوستان به من تاکید کردند چه خوب شد که خانم نویدی طلسم را شکستید! متاسفانه در این مراسم‌ گاهی زنان هم دیده نمی‌شوند و فرق زیادی بین زنان و مردان می‌گذارند. متاسفانه این موارد خیلی عجیب و غریب است، اما پیش می‌آید.

حمایت از نسل جوان

این طراح گریم معتقد است که بازیگران برای همه شناخته شده هستند، اما عوامل پشت دوربین نه. در واقع فقط مخاطبان خاص که علاقه‌مند به سینما هستند و این حوزه را دنبال می‌کنند عوامل پشت صحنه را می‌شناسند و مخاطبان عام اطلاعاتی در این حوزه ندارند. ما باید کل عوامل شکل‌گیری یک اثرا را ببینیم نه یک جز کوچک را، اما متاسفانه گاهی دیده می‌شود حتی کسانی که بازیگر نیستند، اما بنا به دلایلی به عنوان نقش اول یک سریال یا فیلم سینمایی انتخاب می‌شوند، بعد از پخش و نمایش اثر همه سراغ او می‌روند، در حالی که این فرد هنوز خیلی از اصول کار بازیگری را نمی‌داند. البته حمایت از نسل جوان کار خوبی است، اما باید برنامه‌ریزی شده این کار را انجام بدهیم، نه صرفا چون بازیگر، ویترین یک کار محسوب می‌شود سراغش برویم.

وی با اشاره به این‌که مطبوعات در دامن‌زدن به این مشکل مقصر هستند، توضیح داد: به نظرم در این زمینه رفتن مطبوعات فقط به سمت بازیگران و کارگردانان و مصاحبه نکردن با افراد پشت صحنه منجر به این مشکل شده است. من منکر باارزش بودن کار بازیگران نیستم، چون ارزش اولیه هر اثر هنری در اختیار بازیگر است، اما ما می‌توانستیم انواع مشاغل پشت صحنه را با تهیه گفت‌وگوهای خوب برای مخاطبان مشخص کنیم تا آنها شناخت خوبی نسبت به این مشاغل داشته باشند، اما جلد همه مجلات و روزنامه‌ها فقط به عکس بازیگران اختصاص پیدا می‌کند. بگذارید برایتان مثالی بزنم. تصور کنید طراح گریم وجود نداشت، شما بازیگر را همیشه با یک قیافه می‌دیدید، اما قلم‌موی گریمور است که به او آب و رنگ می‌دهد.

نویدی ادامه می‌دهد: این مساله فقط به گریم خلاصه نمی‌شود. اگر یک مدیر تصویربرداری در کار خوب نباشد و تصاویر خوبی از بازیگر ثبت نکند، اگر نورپرداز نور خوبی در صحنه فراهم نکند، اگر صدابردار صداها را با نویز ضبط کند و... آیا می‌توان یک اثر خوب را انتظار داشت؟ بنابراین هر یک از عوامل در جایگاه خودشان نقش مهمی دارند. خانه از پای بست ویران است، چرا که تهیه‌کنندگان همیشه نام عوامل را در جای خوبی از تیتراژ نمی‌‌آورند و همین باعث می‌شود کمتر کسی با عناوین افراد پشت صحنه آشنا باشد. این در حالی است که عوامل جوان، پویا و کار بلد در پشت صحنه وجود دارد که نباید استعدادهای آنها را با بی‌توجهی‌هایمان نادیده بگیریم.

این طراح گریم تاکید می‌کند: کافی است کمی دستمزدها را برای این افراد بالاتر ببریم و به آنها احترام و عزت بگذاریم تا از این طریق تا حدودی زحماتی را که آنها می‌کشند، جبران کنیم.

فاطمه عودباشی

رادیو و تلویزیون