پنجشنبه‌های مدارس تعطیل می‌ماند

این روزها تعطیلی پنجشنبه‌ها به یکی از بحث‌های داغ و جنجالی در حوزه آموزش و پرورش تبدیل شده که با نزدیک شدن به فصل بازگشایی مدارس، این بحث‌ها داغ‌تر هم می‌شود.

حدود چهار سال و پنج ماه از اجرای آزمایشی تعطیلی برخی مدارس ابتدایی در پنجشنبه‌ها می‌گذرد. در طول این مدت، هر سال تصمیم جدیدی برای پنجشنبه‌ها گرفته شده است. پس از اجرای آزمایشی این طرح در فروردین 90، آموزش و پرورش دولت دهم اعلام کرد به دلیل استقبال خانواده‌ها از تعطیلی پنجشنبه‌ها، از ابتدای مهر ۹۱ نیز این طرح در تمام دبستان‌های کشور به‌صورت سراسری اجرا می‌شود.

علاوه بر مدارس ابتدایی، در تعدادی از مدارس راهنمایی و متوسطه هم که به صورت یک‌ نوبته اداره می‌شدند، تعطیلی پنجشنبه‌ها اجرا شد.

تا این‌که با شروع دولت یازدهم، وزارت آموزش و پرورش از لغو تعطیلی پنجشنبه‌ها خبر داد و قرار شد از این به بعد، طرح بدون کیف و کتاب در این روز از هفته اجرا شود. به دنبال بازگشایی مدارس در پنجشنبه‌ها، این طرح در 2۱۵۱ مدرسه ابتدایی اجرا شد.

در حالی که قرار بود تعداد این مدارس به سه برابر افزایش پیدا کند، اما روز گذشته وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد در سال آینده هم فقط همین تعداد از مدارس در روز پنجشنبه باز خواهند بود.

این خبر یعنی این‌که در سال آینده هم طرح بدون کیف و کتاب در مدرسه یا طرح یک روز بانشاط در مدارس، در بهترین حالت فقط در همین تعداد مدارس اجرا خواهد شد و افزایش سه برابری نخواهد داشت.

اعتبارات نداریم

ترجیح خود آموزش و پرورش هم این است که پنجشنبه‌ها در مدارس تعطیل نباشد، اما حمیدرضا کفاش، معاون فرهنگی و پرورشی وزارت آموزش و پروش به مهر خبر داده بود که تنها مشکل اجرای طرح یک روز بانشاط در مدارس، تامین اعتبارات لازم است: «درخواست کردیم این طرح با افزایش سه برابری در سطح 6000 مدرسه برگزار شود، مشروط بر این‌که اعتبار لازم در ابتدای اجرای طرح به مدارس تزریق شود. اما اگر اعتبار لازم تامین نشود، ممکن است در این خصوص تجدیدنظر کنیم.»

مشاور وزیر آموزش و پرورش هم روز گذشته در گفت‌وگو با مهر تصریح کرد در سال تحصیلی ۹5ـ94 همان 2000 مدرسه‌ای که سال گذشته طرح آزمایشی بازگشایی مدارس در روزهای پنجشنبه را اجرا کردند همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

البته محمد فاضل توضیح داده که هنوز در ارزیابی نهایی و پژوهش اجرای طرح یک روز بدون کیف و کتاب به نتیجه نرسیده‌ایم، اما برای فعالیت‌های ویژه که پنجشنبه‌ها امکان اجرای آن در مدارس وجود دارد، پیشنهاد می‌شود از معلمانی که وقت آزاد دارند، استفاده شود.

به قول این مقام مسئول، سیاست آموزش و پرورش دادن اختیار به مدیران مدرسه است. اجرای این سیاست موجب می‌شود مدیران با مشورت اولیای مدرسه تشخیص دهند آیا مدرسه پنجشنبه‌ها باز باشد یا خیر و چه فعالیت‌هایی انجام شود که اجرای این سیاست یکی از آرزوهای وزیر نیز هست.

با احتساب صحبت‌های این دو مقام مسئول در آموزش و پرورش می‌توان به این نتیجه رسید که تعطیلی پنجشنبه‌های مدارس، امسال هم در بهترین حالت فقط در همین 2000 مدرسه انجام می‌شود، مگر این‌که خود اولیا به مدارس کمک مالی کنند تا پنجشنبه‌ها به‌ روز غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان در مدارس تبدیل شود.

از وقت مفید آموزش کم کرده‌اند

قرار بود با تعطیل شدن پنجشنبه‌ها در مدارس، لطمه آموزشی به دانش‌آموزان نخورد و آنها از درس و مدرسه‌شان عقب نمانند، اما نادر جهان‌آرا، کارشناس آموزش و پرورش در گفت‌وگو با جام‌جم عنوان می‌کند که با تعطیلی پنجشنبه‌ها، بخشی از زمان کلی آموزش در مدارس از بین رفته و این زمان از دست رفته، در روزهای دیگر جبران نشده است.

به قول این کارشناس آموزشی، برنامه هفتگی دانش‌آموزان در دوره متوسطه، 36 ساعت در هفته است، اما با تعطیلی پنجشنبه‌ها، این مدت زمان آموزشی در بسیاری از مدارس کمتر شده است.

تعطیلی پنجشنبه‌ها بدون مطالعه بود

تعطیلی پنجشنبه‌های مدارس، یک طرح کلان است که حدود 12 میلیون دانش‌آموز هم متاثر از این طرح هستند.

جهان‌آرا معتقد است برای اجرای طرحی به این گستردگی، مطالعات لازم صورت نگرفت و تصمیمات براساس پژوهش و بررسی دقیق اتخاذ نشد.

برای تعطیل کردن پنجشنبه‌ها، به باور این کارشناس آموزشی باید مولفه‌هایی مثل سن دانش‌آموز، محتوای آموزشی و ساعت‌های موردنیاز آموزش در نظر گرفته می‌شد، ولی بعضی مسئولان وقت به‌خاطر رضایت دانش‌آموزان یا به‌خاطر رضایت برخی فرهنگیان، تصمیمات عجولانه‌ای درباره تعطیلی پنجشنبه‌ها گرفتند، در حالی که باید برای چنین امر مهمی، پژوهش بیشتری انجام می‌شد.

راه‌حل غلط برای حل کردن مشکل معلمان ابتدایی

دلایل زیادی باعث شد دولت قبلی به تعطیلی پنجشنبه‌های مدارس راضی شود. استدلال‌هایی مثل این که دانش‌آموز باید یک روز کامل با خانواده‌اش باشد تا پیوندهای خانوادگی قوی‌تر شود و پدر و مادر هم اوقات بیشتری برای تربیت کودکشان داشته باشند یا صرفه‌جویی در هزینه‌های جاری مدارس، بخشی از دلایلی بود که موافقان طرح تعطیلی پنجشنبه‌های مدارس مطرح می‌کردند.

اما ابوالقاسم جامه‌بزرگ، کارشناس آموزش و پرورش در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید دارد که یکی از عمده‌ترین دلایل تعطیلی پنجشنبه‌ها در مدارس، حل مشکلات معلمان ابتدایی بود. از آنجا که قبلا معلمان ابتدایی مجبور بودند شش روز در هفته به مدرسه بروند، اما معلمان مقاطع راهنمایی و دبیرستان فقط چهار روز در هفته را در مدرسه بودند، که نوعی تبعیض و بی‌عدالتی وجود داشت.

وزارت آموزش و پرورش برای این‌که این مشکل را حل کند و روزهای تعطیل معلمان ابتدایی را افزایش دهد، طرح تعطیلی پنجشنبه‌های مدارس را پیش کشاند؛ طرحی که به قول جامه‌بزرگ، بدون کار کارشناسی لازم‌الاجرا شد؛ یعنی برای حل مشکلات معلمان ابتدایی، کل ساختار زمانی آموزش و پرورش را تغییر دادند که به گفته این کارشناس آموزشی، این اقدام از ریشه غلط بود.

طرحی که دیگر قابل بازگشت نیست

این‌که وزارت آموزش و پروش می‌گوید اعتبار لازم برای بازگشایی مدارس در پنجشنبه‌ها را ندارد، به این دلیل است که معلم‌ها دیگر موظف نیستند در این روز به دانش‌آموزان آموزش دهند. در نتیجه اگر هم قرار است مدرسه در این روز باز شود، باید اعتبار لازم برای استخدام معلمان در این روز فراهم شود. به اعتقاد جامه‌بزرگ، این طرح دیگر قابل برگشت نیست و نمی‌شود از معلم توقع داشت بدون دریافت حق‌الزحمه، روز تعطیل را به مدرسه بیاید.

بنابراین تحقق طرح یک روز بدون کیف در مدسه، فقط با تخصیص اعتبارات میلیاردی محقق می‌شود، اما با توجه به اوضاع مالی این وزارتخانه، بعید است در سال‌های آینده هم بازگشایی مدارس در پنجشنبه و پربار کردن این اوقات برای دانش‌آموزان، عملی شود.

دایر شدن مدارس در پنجشنبه کذب است

چندی قبل هم دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، دایر شدن سراسری مدارس در روزهای پنجشنبه را کذب محض دانست و گفت: تاکنون هیچ مصوبه‌ای در شورای عالی آموزش و پرورش برای اجرای رسمی و سراسری لغو تعطیلی پنجشنبه‌های مدارس نداشته‌ایم و تاکنون آنچه اجرا شده به صورت یک طرح آزمایشی بوده است. به گفته مهدی نوید ادهم، این طرح فقط در 5 درصد مدارس آن هم با موافقت اولیای مدرسه اجرا خواهد شد.

امین جلالوند - جامعه