مهد کودک ضرورت‌ها و الزامات

با توجه به مطالب گفته شده و نیز تغییرات ساختاری و فرهنگی پدید آمده در دنیای کنونی ـ اشتغال بیشتر مادران و اهمیت یافتن آموزش‌های پایه‌ای ـ مهدهای‌کودک، به‌عنوان اولین فضای اجتماعی که کودک در آن وارد می‌شود، نقش عمده و مهمی را ایفا می‌کنند.

به‌طور کلی مهد کودک مرکز یا موسسه یا کانون فرهنگی ـ تربیتی است که مسئولیت نگهداری، مراقبت، پرورش و فراهم کردن زمینه بروز و رشد استعدادهای کودکان تا سن قبل از ورود به دبستان را بر عهده دارد.

براین‌اساس، از یک مهد کودک انتظار می‌رود که با ایجاد محیطی شاد و خلاق، بتواند موجبات فعالیت فیزیکی و مشارکت جویانه کودکان را فراهم آورد.

انجام کارهای مختلف مانند بازی‌های گروهی موسیقی و نقاشی، قصه‌خوانی و سفالگری نمونه‌هایی از این فعالیت‌هاست.

یک مهدکودک با کارکرد مناسب بایستی با آموزش و پرورش ذهنی، رفتاری و شناختی کودک، رشد و توسعه مهارت‌های شناختی، فیزیکی زبان شناختی، عقلانی، عاطفی، اجتماعی و شخصیتی آنان را موجب شود بنابراین توجه به آنچه در درون این مهدهای کودک می‌گذرد اقدامی مهم و لازم است.

در حال حاضر بیش از 17 هزار مهد کودک در سراسر کشور فعال است اما فقط 10 درصد کودکان ایرانی به مهد کودک می‌روند.

پژوهش‌ها و آسیب‌شناسی صورت گرفته نشان می‌دهد بسیاری از این مهدها از حداقل استانداردهای لازم برخوردار نیست این موارد را می‌توان به سه دسته فضا،امکانات و نیروی انسانی کارآمد و نحوه آموزش و پرورش کودکان تقسیم کرد.

درخصوص موارد فوق می‌توان به رعایت نشدن فضای کافی در مهد، نبود فضای بازی مناسب، نبود و کمبود تجهیزات مناسب و استاندارد، رعایت نشدن نکات ایمنی و امنیت جدی نگرفتن موارد بهداشتی و تغذیه مناسب کودکان اشاره کرد.

براساس استاندارد موجود لازم است به ازای هر 15 کودک یک مربی در مهد وجود داشته باشد که در بسیاری از مهدها این نیروی انسانی کافی و مجرب وجود ندارد.

به‌علاوه در بسیاری از آنها از افرادی استفاده می‌شود که در موضوع خاص ـ مثلا تدریس زبان انگلیسی ـ دانش لازم را نداشته یا با دارا بودن دانش لازم نحوه تدریس و آموزش به کودکان را فرانگرفته‌اند.

درخصوص مورد سوم نیز می‌توان به تاکید یکجانبه مهدها بر آموزش زبان انگلیسی اشاره کرد که به‌نظر نگارنده و براساس تحقیقات صورت گرفته یادگیری رسمی زبان خارجی تا قبل از 8 سالگی لزومی ندارد.

اگر مهد‌های کودک‌ فقط به مکان‌هایی ویژه «محل نگهداری» کودکان تبدیل نشده و کارکرد اصلی خود را ـ که همانا جامعه پذیری و تربیت صحیح کودکان است ـ ایفا کنند، نسل آینده شایسته و خلاق‌تری تحویل جامعه خواهند داد.

مازیار طلایی - مدرس دانشگاه علامه طباطبایی