کوچولوهای خواب‌آلود...

بعد از آن مهمانی‌های تابستانی، تا دیروقت بیدار ماندن‌ها و تا ظهر خوابیدن‌ها نمی‌توان از بچه‌ها انتظار داشت بدون هیچ مشکلی برای رفتن به مدرسه آماده شوند.

به همین دلیل هم متخصصان توصیه می‌کنند چند روز قبل از اول مهر، برنامه خواب دانش‌آموزان را تغییر دهید و از آنها بخواهید شب‌ها زودتر به رختخواب بروند تا صبح‌ها زودتر از خواب بیدار شوند.

دکتر مسعود اسدی، روان شناس در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: ممکن است بچه‌ها چند روز اول بسختی از خواب بیدار شوند؛ اما بعد از گذشت یک هفته به برنامه جدید عادت می‌کنند و مشکلی با بیدار شدن از خواب برای رفتن به مدرسه ندارند. توصیه ما این است که طی هفته پایانی شهریور بچه‌ها دیرتر از 9:30 شب به رختخواب نروند؛ حتی اگر تمایلی به خوابیدن نداشته باشند. احتمالا صبح روز بعد بسختی از خواب بیدار می‌شوند، در طول روز کسل و بی حوصله هستند و مدام دلشان می‌خواهد چرت بزنند، اما بعد از سه تا چهار روز به این سبک جدید عادت خواهند کرد و آماده رفتن به مدرسه می‌شوند.

آمادگی روانی برای مدرسه رفتن

به گفته دکتر اسدی، چند روز پیش از شروع مدرسه استرس سراغ دانش‌آموزان می‌آید و هر چه به روزهای پایانی تعطیلات نزدیک می‌شویم این استرس‌ها و اضطراب‌ها بویژه برای دانش‌آموزان مقاطع ابتدایی بیشتر می‌شود. پس شما به عنوان والدین باید با فرزندتان درباره مدرسه حرف بزنید و برایش توضیح دهید چرا باید به مدرسه برود و رفتن به مدرسه چه مزایایی به همراه دارد. البته صحبت‌هایتان باید مطابق با شخصیت و سن فرزندتان باشد. مثلا همکلاسی‌هایش را دوباره می‌بیند و با همکلاسی‌های جدید آشنا خواهد شد، چیزهایی را یاد می‌گیرد که به رشد او کمک می‌کند و یک گام به آرزوهایی که در سر دارد نزدیک‌تر می‌شود. همه این انرژی‌های مثبت، آمادگی لازم برای رفتن به مدرسه را فراهم کرده و دانش‌آموز راحت‌تر با فصل درس و مدرسه کنار می‌آید.

همراهی والدین با دانش‌آموز

برای این که دانش‌آموز راحت‌تر به ریتم زندگی جدید و مدرسه عادت کند بد نیست برای مدت کوتاهی والدین هم همراه بچه‌ها زود بخوابند. در این میان نباید فراموش کنیم بسیاری از کودکان با وجود خستگی زیاد و خواب‌آلودگی، خوابیدن شبانه را دوست ندارند و برای بیدار ماندن دست به هر کاری می‌زنند و لجبازی و بهانه‌گیری می‌کنند.

دکتر اسدی معتقد است زمان خواب و بیداری بچه‌ها باید براساس ویژگی‌های فردی آنها و میزان نیازشان به خواب یا به اصطلاح ضریب خواب تنظیم شود. به عنوان مثال، نیاز متوسط یک کودک ۵ ساله به خواب شبانه حدود ۱۱ ساعت است بنابراین اگر فرزندتان باید ساعت ۷ صبح برای رفتن به مهد‌کودک یا مدرسه آماده شود، باید ساعت ۸ شب بخوابد. همچنین یک دانش‌آموز 15 ساله به حداقل 9 تا 10 ساعت خواب شبانه نیاز دارد. با این حساب باید حداکثر ساعت 10 شب به رختخواب برود.

اگر کودک کلاس اولی دارید...

کم نیستند بچه‌هایی که روز اول مدرسه را با گریه و ترس از تنهایی آغاز می‌کنند، اما واقعا چطور می‌توانیم کودکمان را برای ورود به مدرسه آماده کنیم؟ به گفته دکتر اسدی، بیشتر کودکان هنگام جدایی از والدین، درجاتی از اضطراب و ناراحتی را نشان می‌دهند که این موضوع هم برای کودک و هم برای والدین او دردناک است. البته در مرحله‌ای از سن کودک، این ترس و اضطراب یک پدیده رشدی طبیعی است. مثلا اولین روز مدرسه برای بسیاری از بچه‌ها با ترس جدایی از والدین و ورود به محیطی جدید همراه است و همین ترس‌هاست که باعث اشک ریختن کودک در اولین روز‌های ورود به مدرسه می‌شود، اما جای هیچ نگرانی نیست چرا که پس از گذشت چند روز این مشکل برطرف خواهد شد. البته آمادگی جدا شدن چه قبل از مدرسه و چه بعد از مدرسه باید بین پدر و مادر و کودک ایجاد شود. یعنی پدر و مادر با آموختن مهارت‌هایی به فرزندشان این اعتماد به نفس را در او ایجاد می‌کنند که کودک بتواند ساعاتی دور از والدین باشد.

از طرفی، اجازه دهید تا کودک شما بداند می‌فهمید چقدر سخت است انسان از کسی که تا این حد دوستش دارد جدا شود، اما زیاد با او همدردی و دلسوزی نکنید، تسلیم خواسته کودک نشوید و به او بفهمانید در مدرسه نیز در امنیت و سلامت خواهد بود. در این میان قوانینی هم برای ترک کودک و خداحافظی با او بعد از رساندنش به مدرسه وجود دارد. هرگز مراسم خداحافظی و ترک کودک را طولانی نکنید، پس از بردن کودک به مدرسه مدتی آنجا بمانید و سپس کودک را با معلم یا دانش‌آموزان تنها بگذارید و به خانه برگردید. در عین حال، فراموش نکنید که یواشکی ترک کردن کودک بزرگ‌ترین اشتباه است، چون استرس زیادی به او تحمیل می‌شود و ترس از تنها شدن حتی در دوران بزرگسالی گریبان او را می‌گیرد.

پریسا اصولی - جام‌جم