تاریخچه‌ای برای خوشبختی

خیلی‌ها با بیماری دست و پنجه نرم کرده‌اند، اما با بینشی خاص مدتی را که زنده بوده‌اند با احساس خوشبختی گذرانده‌اند. خیلی از بیماران در مبارزه با بیماری، خود را چنان از نظر درونی قوی کرده‌اند که خوشبختی را با وجود آن بیماری سخت در معنایی تازه دریافته‌اند.

فقر برای خیلی‌ها عامل بدبختی نبوده است. انسان گاه در میان ناامنی و معضلات اجتماعی و جنگ، احساس خوشبختی کرده است و گاه انسان‌هایی تنها به خاطر تنهایی و آزادی از قید زندگی با دیگران، خود را خوشبخت خوانده‌ و شیوه زندگی خود را به دیگران توصیه کرده‌اند، اما همه اینها به این معنا نیست که فقر ناامنی، تنهایی و بیماری هر کدام نمی‌تواند عامل بدبختی باشد، اینها هر کدام می‌توانند بدبختی یک انسان، یک خانواده یا یک جامعه را فراهم کنند، اما این که عده‌ای با وجود داشتن این عوامل بدبخت‌کننده، احساس بدبختی نمی‌کنند یا عده‌ای با وجود سلامت، دوست متعدد، ثروت و امنیت احساس خوشبختی ندارند، نشان‌دهنده این است که خوشبختی هر تعریفی که دارد، ذهنی و ناشی از نگاه ما به عوامل بدبختی زا و خوشبخت‌کننده است.

این استثنائات نشان می‌دهد خوشبختی در درون ما و نوع نگاهی است که به دنیا داریم و عوامل بیرونی تنها می‌تواند کمک‌کننده یا برهم زننده آن احساسات و تصورات درونی باشد.

تلاش برای به دست آوردن این بینش‌ها و رویکردهای خوشبخت‌کننده از زمانی که خوشبختی به معنای زندگی خوب و رضایت‌بخش آرمان بشر شده است، از دغدغه‌های فکری خیلی از حکما و متفکران بوده است.

پیش از به وجود آمدن بحث‌های سبک زندگی که بحث‌هایی جدید و در حال شکل‌گیری است، مشخص بوده‌ هر نوعی از زندگی در جست‌وجوی خوشبختی و سعادت است و هر تلاشی برای بهتر زیستن‌ در راستای کسب خوشبختی و سعادت انجام می‌شود. پس سبک زندگی درست و خوب سبک زندگی‌ای است که ما را به خوشبختی و سعادت می‌رساند، اما این که کدام سبک زندگی واقعا ما را خوشبخت می‌کند، امری است که نیاز به تعریف و جست‌وجو در تاریخ خوشبختی دارد. چراکه این تاریخ نشان می‌دهد چه نوع زندگی‌هایی خوشبختی را میسر کرده و چه نوع زندگی‌هایی خیر.

کتاب «تاریخچه خوشبختی » نوشته نیکولاس وایت به مساله خوشبختی و تاریخچه آن می‌پردازد. این کتاب با شروعی از مفاهیم و تعاریف خوشبختی اولین تفکرات و تأملات بشر را از دوران باستان معرفی می‌کند و درباره تصور ادیان از خوشبختی و همچنین تلقی یونانیان باستان از این مساله به بحث می‌پردازد. سپس وارد دوران معاصر می‌شود و انواع نظریه‌ها و سبک‌های زندگی را که مدعی برآوردن خواست خوشبختی بشر هستند مورد بررسی قرار می‌دهد.

کتاب تاریخچه خوشبختی سعی می‌کند انواع تصورات ثبت شده بشر را از خوشبختی معرفی و نقد و ارزیابی کند و تصویری نسبتا کامل از این مفهوم وسیع و گاه مبهم ارائه کند.

از فصول این کتاب می‌توان به آشنایی با مفهوم خوشبختی، تضادها، چشم‌اندازها و شناسایی خوشبختی، خوشبختی و اخلاقیات، زندگی بدون مفهوم خوشبختی و... اشاره کرد. به این ترتیب واضح است‌ علاوه بر تاریخچه‌ای برای خوشبختی، کتاب تاریخچه خوشبختی به ابعاد مختلف این مفهوم و درکی که ما آدم‌های معمولی باید از خوشبختی داشته باشیم که دور از خرافه و خیالبافی باشد، کمک خواهد کرد.

علیرضا نراقی

‌‌ دین و زندگی