فردا ‌یک زباله‌‌ فضایی به‌ زمین‌ برخورد‌‌ می‌کند

در حال حاضر اخترشناسان، کمپینی برای دنبال کردن و رصد این جرم در حین سقوط در جو زمین تشکیل داده‌اند؛ زیرا این فقط فرصتی برای تماشای سقوط چیزی در جو زمین نیست. بلکه آزمونی برای سنجش طرح‌هایی است که اخترشناسان برای زیرنظر گرفتن اجرام فضایی در نظر گرفته‌اند که وجودشان برای ساکنان زمین می‌تواند بالقوه خطرناک باشد.

برنامه بررسی آسمان کاتالینا در دانشگاه آریزونا که در حال حاضر عمده کار کشف سیارک‌ها و دنباله‌دارهای نزدیک به زمین را به‌عهده‌ دارد، جرم WT1190F را نیز کشف کرده است. وقتی دانشمندان با عبور این جرم در تصاویر تلسکوپ روبه‌رو شدند ابتدا نمی‌دانستند این جرم عجیب چیست. اما پس از جمع‌آوری داده‌های رصدی قابل استخراج از تصاویر آرشیو تلسکوپ‌ها در سال‌های 2012 و 2013، به سرعت مشخصات مداری آن را محاسبه کردند.

آنچه درباره برخورد فرداصبح باید بدانید

قطعه زباله فضایی WT1190F مدار بیضوی بسیار کشیده‌ای دارد. به طوری که تا دو برابر فاصله ماه از زمین دور می‌شود و حدود هر سه هفته یکبار به دور زمین می‌چرخد. محاسبات نشان می‌دهد که این جرم در ساعت 9 و 50 دقیقه صبح جمعه 22 آبان در 65 کیلومتری جنوب سریلانکا در اقیانوس آرام به زمین خواهد خورد. با این که قسمتی از آن در جو خواهد سوخت، ولی بخش بزرگی به زمین اصابت خواهد کرد. انتشار خبر همین موضوع خیلی‌ها را از چند صد کیلومتری منطقه برخورد فراری داده است.

اندازه محاسبه شده برای این جرم حدود یک تا دو متر است. بررسی خصوصیات مداری‌ این زباله فضایی از چگالی پایین‌اش که تقریبا 10 درصد چگالی آب است، خبر می‌دهد. این یعنی احتمالا لوله‌ای تو خالی است. شاید تکه‌ای گمشده از تاریخ یک مأموریت فضایی باشد که حالا می‌آید تا در نزدیکی ما به زمین بخورد. ممکن است بخشی از بقایای یک موشک یا بخشی از قطعات مأموریتی باشد که به تازگی به ماه رفته بود. اصلا شاید قطعه‌ای بر جا‌ مانده از مأموریت آپولو باشد. در سال 2002 جرمی در حال گردش به دور زمین مشاهده شد که در نهایت فهمیدیم بخش جداشده‌ای از موشک ساترن 5 بوده است که در دومین مأموریت فرود انسان بر سطح ماه مورد استفاده قرار گرفته بود.

گونه‌ای نادر از زباله‌های فضایی

جرم WT1190F گونه نادری از زباله‌های فضایی است. در حال حاضر محققان فقط حدود 20 نمونه از اجرام مصنوعی را ردیابی کرده‌اند که در مدارهایی دور به گرد زمین می‌چرخند. در حالی که به احتمال زیاد قطعات زیادی از چنین زباله‌های فضایی در مدارهایی میان منظومه زمین و ماه در گردش هستند. پژوهشگران علوم فضایی می‌گویند نمی‌توانند به‌طور دقیق مشخص کنند تعداد قطعات این گونه زباله‌های فضایی چقدر است. فقط می‌شود گفت بسیار زیاد هستند. ناسا در سال 2009 اعلام کرد تعداد قطعات زباله‌های فضایی که اندازه بزرگ‌تر از یک سانتی‌متر دارند در محدوده 2000 کیلومتری زمین به عدد 300 هزار می‌رسد! این در حالی است که ایستگاه فضایی بین‌المللی در ارتفاع حدود 400 کیلومتری و تلسکوپ فضایی هابل در ارتفاع حدود 600 کیلومتری از سطح زمین قرار دارند و برخورد چنین اجرامی با ابزارهای حساس این سازه‌ها می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

با این که به نظر می‌رسد دیر یا زود تعدادی از این‌گونه اجرام پراکنده در اطراف زمین به زمین سقوط خواهد کرد، اما تا به حال در ضمن بررسی‌های زباله‌های فضایی شناخته شده با موردی که قرار باشد با زمین برخورد کند، مواجه نشده‌ایم.

اهمیت مطالعه سقوط این جرم

دانشمندان برنامه‌هایی برای دریافت اطلاعات طیفی از این جرم دارند. این کار به تعیین ماهیت آن کمک خواهد کرد. همچنین پژوهشگران در حال هماهنگی برای رصد برخورد لحظه به لحظه اصابت این جرم به سطح اقیانوس از روی عرشه کشتی یا هواپیماها هستند. این می‌تواند پایانی بر انجام تلاش‌های هماهنگ برای مطالعه این دسته از اجرام باشد. برخلاف سیارک‌های نزدیک زمین، معمولا نسبت به مطالعه زباله‌های فضایی که در فاصله‌ای دور از زمین در حال گردش هستند کم توجهی می‌شود. از همین‌رو‌ست که ارتش ایالات متحده که کار ردیابی زباله‌های فضایی را به عهده‌دارد ، گفته است توانایی شناسایی یا پیش‌بینی مدار WT1190F را ندارد که در فاصله‌ای دور نسبت به زمین در حال گردش است.

آنها بیشتر به ردیابی اجرامی می‌پردازند که در مدار پایین به دور زمین می‌چرخند. این نگاهی است که به نظر می‌رسد در زمینه پایش زباله‌های فضایی کم‌کم باید تغییر کند.

عکسی‌که به کشف زباله فضایی منجر شد

قطعه‌ زباله فضایی در مسیر برخورد با زمین همچون ذره‌ای محو در تصویر گرفته شده با تلسکوپ 2/2 متری دانشگاه هاوایی قابل تشخیص است. ‌عکس: B. Bolin, R. Jedicke, M. Micheli

منابع: Nature و ESA

کاظم کوکرم