بورس ارز و برادر بزرگ‌تر

روشن است که دولت به عنوان وکیل ملت در فروش نفت، مالک عمده درآمد ارزی کشور است و شاید حدود 20 تا 30 درصد این درآمد در اختیار صادرکنندگان است لذا دولت به عنوان برادر بزرگ‌تر بازار ارز هر چه بخواهد با این بازار کرده، می‌کند و خواهد کرد.

اکنون این پرسش مطرح است دولت که بانک مرکزی را به عنوان خریدار اجباری ارزهای نفتی به قیمت تکلیفی، در اختیار دارد و خیالش از ریال کردن دلارها راحت است، به مکانیسم شفاف و غیرانحصاری بورس ارز تن خواهد داد؟ مثلا اگر قیمت ارز در این بورس کاهش یابد، آیا دولت حاضر به فروختن ارزهایش در آن خواهد بود یا بهانه‌تراشی می‌کند؟ نگاهی به راه‌اندازی ناکام «بورس نفت» چنین احتمالی را تقویت می‌کند. با این‌که ایران دومین صادرکننده نفت اوپک است، اما بورس نفت ندارد.

با این حال دولت حاضر نشد نفت تحت مالکیت انحصاری‌اش را در این بورس عرضه کند و این بی‌اعتنایی و کارشکنی سرانجام به قیمت زمین خوردن بورس نفت که تا به امروز ادامه دارد، تمام شد. حال پرسش این است که همین سرنوشت هم در انتظار بورس ارز خواهد بود؟ به نظر می‌رسد رفتار دولت آنجا که شفافیت به مرزهای انحصارهایش چون ارز و نفت رسیده، زیاد دوستانه و با انعطاف نبوده است. لذا شاید بتوان تجربه بورس ارز را از همین حالا شکست خورده توصیف کرد؛ امید که این‌گونه نشود...

سید علی دوستی موسوی - دبیر اقتصاد روزنامه جام جم