شتاب‌دهنده زمینه‌ساز گسترش استارت‌آپ‌ها

اکنون بسیاری از کشورهای دنیا که به‌طور جدی به مساله تجاری‌سازی فناوری‌های نو می‌پردازند، توجه زیادی به راه‌اندازی شتاب‌دهنده‌های استارت‌آپی نشان می‌دهند و به همین دلیل است که تعداد این مراکز در سراسر جهان رو به افزایش است، اما یک شتاب‌دهنده چیست و چه کارکردهایی دارد؟

شتاب‌دهنده‌های استارت‌آپی

شتاب‌دهنده، مرکزی است که امکان رشد سریع شرکت‌های نوپای زیرمجموعه خود را فراهم می‌کند. از آنجا که بیشتر صاحبان ایده‌های نو از توانایی مالی یا دانش بازاریابی کافی برای گسترش کسب و کار برخوردار نیستند.

یک شتاب‌دهنده مجموعه‌ای از خدمات نظیر منابع مالی، مشاوره، فناوری‌های مختلف و فضایی را در یک بازه زمانی تقریبا کوتاه در اختیار استارت‌آپ‌ها قرار می‌دهد.

اصلی‌ترین هدف یک شتاب‌دهنده، تقویت یک شرکت نوپا و تبدیل آن به شرکتی است که به تنهایی توانایی حضور و رقابت در بازار را دارد.

تاریخچه شکل‌گیری شتاب‌دهنده‌ها

بیش از شش دهه از راه‌اندازی نخستین مرکز حمایت از شرکت‌های نوپا در زمینه فناوری می‌گذرد. این مجموعه‌های حمایتی در اصطلاح «مرکز رشد» یا «انکوباتور» (Incubator) نام دارد.

نخستین مرکز رشد دنیا سال 1959 میلادی با هدف فراهم کردن فضایی مناسب برای کمک به شرکت‌ها و کسب و کارهای نوپا برای رشد و شکوفایی در ایالات متحده تاسیس شد.

بعدها در سراسر جهان به منظور دستیابی به اهدافی مشابه مراکزی مشابه راه‌اندازی شد و شرکت‌های موفق متعددی نیز از دل آن بیرون آمد.

در این میان، علاوه بر بخش خصوصی، برخی دانشگاه‌ها و نیز نهادهای دولتی نیز به تشکیل چنین مراکزی روی آوردند.

سال 2005، یک مجموعه با عملکردی تقریبا متفاوت با انکوباتروهای سنتی شکل گرفت. این مجموعه که «وای کامبینیتر» (Y Combinator) نام داشت، برخلاف مراکز رشد سنتی، فقط در بازه زمانی مشخص و کوتاهی به استارت‌آپ‌ها خدمات ارائه می‌کرد.

عملکرد این مجموعه به این صورت بود که چند استارت‌آپ به‌صورت همزمان وارد این مرکز می‌شدند و خدمات دریافت می‌کردند و پس از گذشت چند ماه، از آن خارج می‌شدند.

این در حالی بود که مراکز رشد از نظر دوره زمانی ارائه خدمات به استارت‌آپ‌ها بسیار منعطف بودند.

با توجه به تفاوت‌های اساسی میان مجموعه وای کامبینیتر و انکوباتروهای معمول، این ساختار جدید را شتاب‌دهنده استارت‌آپی یا به‌صورت خلاصه شتاب‌دهنده نامگذاری کردند.به این ترتیب وای کامبینیتر، نخستین شتاب‌دهنده استارت‌آپی جهان لقب گرفت.

یکی از تفاوت‌های این مرکز با انکوباتورهای هم‌دوره خود، این بود که مشاوران حاضر در آن، همگی سابقه درخشانی در زمینه کسب و کار در همان حوزه داشتند. در واقع مشاوره‌ به استارت‌آپ‌های حاضر توسط افراد کاربلد ارائه می‌شد.

ادامه فعالیت وای کامبینیتر و خروج شرکت‌های موفقی نظیر دراپ باکس (یکی از برترین سامانه‌های ذخیره فایل در فضای ابری و همزمان‌سازی آنها) و نیز ایربی آن بی (از برترین سامانه‌های آنلاین در

زمینه گردشگری) از آن، سبب شد گروه‌های دیگری نیز از این الگو استفاده کرده و به این ترتیب، طی چند سال شمار شتاب‌دهنده‌های استارت‌آپی در دنیا به‌طور قابل توجهی افزایش یابد.

نحوه عملکرد شتاب‌دهنده‌ها

یک شتاب‌دهنده ابتدا در یک فراخوان عمومی، از صاحبان ایده می‌خواهد ایده خود و شیوه اجرای مورد نظر را به این مجموعه ارسال کنند، سپس تیم کارشناسان شتاب‌دهنده طرح‌های کسب و کار دریافتی را بررسی می‌کنند.

پس از تائید تعداد محدودی از طرح‌ها از سوی داوران این مراکز که قابلیت اجرا و درآمدزایی دارند، از صاحبان آن ایده و تیم اجرایی آنها خواسته می‌شود در فضایی که توسط شتاب‌دهنده فراهم شده مستقر شوند.

به این ترتیب استارت‌آپ‌ها به فضای اداری و تجهیزات مورد نظر دسترسی داشته و می‌توانند از مشاوره‌های ارائه شده در آن استفاده کنند.

کمک‌های یک شتاب‌دهنده به استارت‌آپ‌ها

بسیاری از استارت‌آپ‌ها در شروع کار با مشکل تامین سرمایه لازم برای گسترش کسب و کار خود روبه‌رو هستند.

با این‌که راه‌های متعددی برای تامین این سرمایه وجود دارد، اما یکی از بهترین شیوه‌ها برای دستیابی به منابع مالی مورد نیاز و البته پیشرفت هر چه سریع‌تر استارت‌آپ، بهره‌گیری از مراکز شتاب‌دهنده است.

استقرار استارت‌آپ در یک مرکز شتاب‌دهنده فقط به تامین مالی آن کمک نمی‌کند. در واقع یک مرکز شتاب‌دهنده، مجموعه‌ای از خدمات مختلف را به کسب و کارهای نوپای مبتنی بر ایده‌های جدید ارائه می‌دهد و همین می‌تواند روند پیشرفت آنها را شتاب بخشد.

در ادامه برخی از مهم‌ترین مزایای بهره‌گیری از خدمات یک شتاب‌دهنده را بررسی می‌کنیم.

ایجاد ارتباطات سازنده

سیلیکون ولی به دلیل حضور انبوهی از شرکت‌های موفق و نوپا و در نتیجه تعداد زیادی از افراد نوآور، متخصص و دارای ایده یا تجربیات ارزشمند، قلب فناوری جهان لقب گرفته است.

برخی کارشناسان بر این باورند یکی از اصلی‌ترین دلایل موفقیت این منطقه، ارتباطات سازنده‌ای است که بین افراد، حتی از شرکت‌های رقیب صورت می‌گیرد.

این ارتباطات در نهایت به تبادل تجربیات و پیشرفت همه طرف‌ها کمک می‌کند.

برای کارآفرینانی که در سیلیکون ولی حضور ندارند هم ارتباط با افرادی با روحیه و ذهنیت مشابه اهمیت زیادی دارد. در این میان، حضور در یک شتاب‌دهنده می‌تواند فرصت ارزشمندی برای این کار باشد.

یکی از خدماتی که شتاب‌دهنده‌ها به استارت‌آپ‌های زیرمجموعه خود ارائه می‌کنند، مشاوره در زمینه‌های مختلف توسط افراد متخصص و صاحب تجربه در همان حوزه است. بسیاری از استارت‌آپ‌ها پس از دوره حضور در یک شتاب‌دهنده، اعلام می‌کنند اصلی‌ترین مزیت این تجربه، بهره‌گیری از نظرات و راهنمایی‌های مشاوران این مراکز بوده است.

به هر حال حضور در یک شتاب‌دهنده می‌تواند به شما به‌عنوان یک فعال استارت‌آپی برای یافتن دوستان، سرمایه‌گذاران و حتی شریکانی جدید برای استارت‌آپ‌تان کمک کند.

افزایش دامنه خلاقیت

استارت‌آپ‌ها با یک ایده مشخص کار خود را آغاز می‌کنند، اما بارها اتفاق افتاده یک استارت‌آپ به محض حضور در یک مرکز شتاب‌دهنده و آشنایی با افرادی جدید، با جنبه‌های دیگری از حوزه مورد نظر خود آشنا شده و به این ‌ترتیب زمینه خوبی برای خلاقیت و گسترش ایده اولیه فراهم می‌شود.

شتاب‌دهنده‌ها معمولا کارآفرینان زیرمجموعه خود را به خلاقیت بیشتر و شکستن محدودیت‌های ذهنی پیشین تشویق می‌کنند.

یک شتاب‌دهنده، تیم استارت‌آپی را به بررسی بیشتر محصول یا خدمتی که قصد عرضه آن را دارد و تعیین دقیق‌تر طیف مشتریان، قیمت‌گذاری منطقی و نیز تعیین درست مسیر پیش رو سوق می‌دهد.

البته در این میان، انعطاف‌پذیری صاحب ایده و استارت‌آپ اهمیت زیادی دارد. با توجه به هر فرد فقط می‌تواند بخشی از واقعیت‌های موجود در بازار را مشاهده کند.

بهره‌گیری از تجربیات و دانش افراد متخصص دیگر در یک حوزه مشخص می‌تواند احتمال موفقیت استارت‌آپ را افزایش دهد.

تمرین برای جذب سرمایه‌گذار

یکی از اقداماتی که هر استارت‌آپ برای گسترش کسب و کار خود باید به انجام برساند، معرفی محصول خود به سرمایه‌گذاران به منظور جذب منابع مالی مورد نیاز است.

در این میان، بیان ویژگی‌های محصول و آینده درخشان آن به شکلی قانع‌کننده به سرمایه‌گذاران اهمیت بسیاری دارد.

متاسفانه بسیاری از صاحبان استارت‌آپ‌ها مهارت چندانی در این زمینه ندارند و نمی‌توانند افراد را به سرمایه‌گذاری روی استارت آپ خود مجاب کنند.

اما یکی از مزایای شتا‌ب‌دهنده این است که به استارت‌آپ‌های زیرمجموعه خود نحوه درست تعامل با سرمایه‌گذاران و معرفی محصول را آموزش می‌دهد.

به‌این‌ترتیب شانس استارت‌آپ برای جذب سرمایه مورد نیاز به منظور گسترش کسب و کار خود افزایش می‌یابد.

تفاوت‌های مراکز رشد با شتاب‌دهنده‌ها

مراکز رشد و شتاب‌دهنده‌ها با وجود شباهت‌های زیاد، از چند نظر با یکدیگر تفاوت دارند. یکی از تفاوت‌های این مراکز به نحوه کسب درآمد آنها مربوط می‌شود.

مراکز رشد معمولا درآمد خود را از طریق اجاره مکان یا حق‌الزحمه برخی خدمات مشاوره‌ای دریافت می‌کنند (البته مراکز رشد دولتی که از اعتبارات بودجه عمومی استفاده می‌کنند

شاید چندان به این شیوه درآمدزایی متکی نباشند) در مقابل، شتاب‌دهنده‌ها با دریافت بخشی از سهام استارت‌آپی که به مجموعه خود می‌پذیرند و سودآوری شرکت مذکور در آینده، کسب درآمد می‌کنند.

تفاوت دیگر میان مراکز رشد و شتاب‌دهنده‌ها در ماهیت حوزه کسب و کار استارت‌آپ پذیرفته شده است. مراکز رشد بیشتر از استارت‌آپ‌هایی که ابتدا توان رقابت در بازار پررقابت موجود را ندارند حمایت می‌کنند.

در حالی که شتاب‌دهنده‌ها از همان ابتدا، استارت‌آپ‌هایی را برمی‌گزینند که به‌صورت بالقوه می‌توانند نقش پررنگی در بازار داشته باشند و ابتدای کار فقط نیاز به حمایت مالی و فکری دارند.

سومین تفاوت اساسی میان این دو مرکز نیز به زمان استقرار استارت‌آپ در آنها مربوط می‌شود. مراکز رشد معمولا در زمینه زمان میزبانی از استارت‌آپ بسیار منعطف بوده و محدودیتی در این زمینه ندارند.

در حالی که در شتاب‌دهنده‌ها، چند استارت‌آپ به‌صورت همزمان وارد دوره شده و همزمان از آن خارج می‌شوند. این دوره‌های حضور بسیار کوتاه بوده و برای نمونه فقط برای بازه‌ای سه ماهه است.

چهارمین تفاوت میان مراکز رشد و شتاب‌دهنده‌ها به نحوه ارائه خدمات مشاوره‌ای در آنها مربوط می‌شود.

ارائه مشاوره در زمینه بازاریابی، مشتری‌یابی و نحوه طراحی محصولی مشتری‌پسند به‌صورت انتخابی در مراکز رشد انجام می‌شود.

این در حالی است که این مشاوره‌ها به شکلی بسیار مدون، پیوسته و نظام‌مند در شتاب‌دهنده‌ها به شرکت‌های نوپای وارد شده عرضه می‌شود.

مهدی شهبازی

ضمیمه کلیک