وقتی بیش مصرفی امتیاز می‌شود

برخی هم تصور می‌کنند با مصرف بیشتر، کامیابی آنها بیشتر خواهد بود یعنی به میزان نیازشان توجه ندارند و خیال می‌کنند اگر بیشتر از نیازشان کالایی را تهیه کنند، امنیت ذهنی بیشتری خواهند داشت.

مصرف‌گرایی دو زیان داخلی و خارجی دارد و زیان داخلی متوجه خود فرد است، به طوری که در قرآن رسما عنوان می‌شود خداوند اسراف‌کنندگان را دوست ندارد.

اسراف‌کنندگان، مصرف اضافه بر نیاز و خواسته دارند یا هر چه بجا مصرف نشود، در این گروه دیده می‌شود. بنابراین اسراف، مصرف بیهوده و استفاده بی‌دلیل است. اگر کسی به این سخن قرآن توجه داشته باشد، به خودی خود جلوی اسراف‌گرایی گرفته می‌شود. مثلا همین که آب شیر را باز می‌گذاریم تا خنک شود، اسراف است. پس باید به نکات ریز هم توجه کرد. مصرف‌گرایی به تمام جامعه آسیب می‌رساند، چون افراد را وارد رقابتی می‌کند که نهایتا موجب سرخوردگی و افسردگی ثروتمندان و یاس و حسرت فقرا می‌شود.

در این میان، رهبر معظم انقلاب به اقتصاد مقاومتی اشاره کرده‌اند؛ اقتصاد مقاومتی یعنی تنظیم سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و اجرا در بخش اقتصادی با رویکرد مقابله با فقر که مصرف‌گرایی ضد این واژه است. این اقتصاد از این رو توصیه می‌شود که جامعه آرام‌آرام با مصرف‌گرایی دچار مشکلات فراوان می‌شود. با اقتصاد مقاومتی جامعه اجازه مصرف‌گرایی را پیدا نمی‌کند و این روال باعث رشد اجتماعی می‌شود و به همین علت، اقتصاد مقاومتی شیوه‌ای مفید و موثر برای مبارزه با تجمل‌گرایی است.

بنابر این اگر مردم را با اقتصاد صحیح و هزینه کرد درست و پذیرش مسئولیت منابع درآمدی آشنا کنیم، مشکل مصرف‌گرایی در جامعه حل می‌شود. در حدیثی داریم که در قیامت از چهار چیز می‌پرسند؛ اول این که آیا که دلت به پیامبر و خاندان او گرایش دارد؟ دوم این که عمرت را کجا مصرف کردی؟ سوم این که جوانی‌ات را کجا پیر کردی ؟ و چهارم این که منابع درآمدی خود را چگونه خرج کردی؟

بنابراین در مقابل پروردگار نمی‌توان گفت که فلان مال از آن خودم بود و دلم خواست آن را تلف کنم. از سوی دیگر، موازین مصرف بسیار مهم است. جامعه اگر به این موضوع توجه داشته باشد که در‌باره درآمد و هزینه باید به پروردگار پاسخ دهیم، مصرف‌گرایی مهار می‌شود و در غیر این صورت، بدون تقوا در اقتصاد و در آمد، گرفتار بلا و دام مصرف‌گرایی در جامعه می‌شویم و نیازمندان جامعه را فراموش می‌کنیم و طمع ثروت‌اندوزی، زندگی‌مان را غارت می‌کند.

دکتر مرتضوی کیاسری

روان‌شناس و کارشناس مذهبی