رژیم‌های غذایی مناسب برای بیماری‌های تیروئید

نکته اصلی این است که مهم‌ترین ماده مغذی برای ساخته شدن هورمون‌های تیروئید، ید است. ید عنصری است که به صورت نمک در دریا به‌وفور موجود است. از آنجا که در گذشته تمام زمین را دریا فرا گرفته بود، خاک خشکی‌های نزدیک دریا نیز ید دارد و بدن تمام گیاهان و جانوران که غذایشان از خاک به دست می‌آید، حاوی ید است‌. البته ید موجود در بدن جانداران دریایی بسیار زیادتر است، زیرا خشکی‌ها طی سالیان متمادی از ید تخلیه شده‌اند و در برخی مناطق که دور از دریا هستند ید بسیار ناچیز است. به این ترتیب واضح است که غذاهای دریایی و نمک حاوی ید خوبی هستند و از طرف دیگر مواد غذایی که از گیاهان و جانداران در نقاط دور از دریا تهیه می‌شوند، ید کافی ندارند.

کمبود ید مواد غذایی در سال‌های نسبتا دور، علت اصلی بیماری گواتر و کم‌کاری تیروئید در ایران بوده است. در سال‌های اخیر برنامه‌ریزی سازمان بهداشت جهانی و همکاری ایران منجر شد تمام نمک‌های خوراکی موجود در فروشگاه‌ها با مقدار کمی ید غنی شوند‌؛ بنابراین دردهه‌های اخیر، کمبود ید و گواتر ناشی از آن بسیار کم رخ می‌دهد.

نکته جالب و اساسی این است که به‌رغم این تلاش بین‌المللی، عده‌ای سودجو با این بهانه که نمک‌های ید‌دار دارای عارضه هستند، مردم را به خوردن انواعی از نمک غنی نشده مثل سنگ نمک ترغیب می‌کنند. این مشکل زمانی بدتر می‌شود که خانم‌های باردار نمک‌های متفرقه می‌خورند و دچار کمبود ید و عوارض آن می‌شوند. باید بدانیم خانم‌های باردار نیاز زیادی به ید دارند و خوردن غذاهای دریایی و نمک‌های معمولی موجود در سوپر‌مارکت‌ها برای این منظور کافی هستند.

کلم، شلغم، ترب سیاه و هم خانواده‌هایشان دارای ماده‌ای هستند که می‌تواند ید را دفع کند. اگر این مواد خیلی زیاد مصرف شوند ممکن است بیماران دچار کم‌کاری تیروئید و گواتر و تشدید بیماری شوند. نکته مهم این است که خوردن این مواد با مقادیر محدود و معقول مشکل ایجاد نمی‌کند و نباید بیماران را به کلی از خوردن مواد غذایی مفید محروم کنیم.‌یک موضوع مهم دیگر این است که بیماری‌های تیروئید مختلف هستند و در مورد برخی از انواع این بیماری‌ها مثل توده‌های خوش‌خیم و بدخیم و نیز بیماری پرکاری تیروئید هیچ‌گونه رژیم خاصی تاثیر ندارد و فقط در مورد گواترها و کم‌کاری‌ها، به رعایت رژیم مختصری نیاز است.

دکتر رضا کریمی

‌ فوق‌تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم