دستور وزیر بهداشت روی زمین ماند

به گزارش جام‌جم، پس از سخنرانی‌ها، بازدید از طرح‌های عمرانی این بیمارستان قدیمی و بزرگ مشهد ـ وطن وزیر بهداشت ـ آغاز می‌شود.

دکتر مصطفی داستانی، رئیس بیمارستان قائم در طول مسیر توضیحاتی درباره روند کار ارائه می‌کند و درباره توسعه اورژانس مغز و اعصاب می‌گوید: در حال حاضر بیماران اورژانس اعصاب در اینجا اوضاع نامناسبی دارند که می‌کوشیم این مشکلات با ساخت این بخش حل شود.

او از کمک خیرین برای تکمیل طرح‌های بیمارستان گفته بود و از تلاش برای اتمام این طرح‌ها در دوره وزارت دکتر حسن قاضی‌زاده هاشمی سخن رانده بود.

با این حال وزیر بهداشت در بازدید از اورژانس متمرکز بیمارستان قائم (عج) از کندروی کار گلایه می‌کند و می‌گوید: در طول هشت ماه تنها یک سقف و ستون‌های سقف دوم بنا شده که با وجود کمبود اعتبار این طرح جلو نرفته است. اگر کار را بدهیم دست‌چینی‌ها، می‌دانید چقدر سریع آن را جلو می‌برند؟

سپس وزیر بهداشت وارد یکی از بخش‌های بیمارستانی شد تا بازدید را ادامه دهد که همراه یک بیمار در حالی که بشدت اشک می‌ریخت، خواستار دیدار با وزیر شد. خبرنگار خبرگزاری دانشجو، دلیل اشک و رنجش همراه بیمار را خواستار شد که تعدادی از همراهان وزیر به او تذکر می‌دهند.

بالاخره همراه مریض که پدرش سکته کرده بود، جلوی وزیر را می‌گیرد و درحالی‌که اشک می‌ریزد، خطاب به وی می‌گوید: به دلیل عدم رسیدگی پزشکان هوشیاری پدر من رفته است، دستیار پزشک می‎گوید پدر شما همین است و روز به روز بدتر می‌شود و از دست ما کاری بر نمی‌اید. آیا این وضع رسیدگی به یک بیمار سکته کرده است که در هوای سرد در راهرو کنار پنجره بستری باشد؟

وزیر بهداشت در برابر اشک‌های همراهان بیمار قول می‌دهد به اورژانس بخش اعصاب و روان رفته و حال پدر همراه را چک کند و به بخش اعصاب و روان می‌رود و در حالی که بیماران بسیاری در راهروی این بخش بستری هستند، بر بالین تک تک بیماران حاضر و جویای حال آنان می‌شود. در مدت حضور وزیر بهداشت در داخل بخش اعصاب و روان، بیماران خواستار انتقال خود شدند و فضای داخلی بیمارستان قائم(عج) را مانند بخش جنگ‌زده‌ها دانستند که نیاز به رسیدگی دارد.

همراهان بیماران به خبرگزاری دانشجو می‌گویند: ما شب‌های پیش، از سرما در اورژانس بخش اعصاب و روان یخ زده‌ایم و بیماران سکته‌ای و مشکل دار در همین شرایط در راهرو هستند، اما امروز به دلیل آمدن وزیر این بخاری را نصب کرده‌اند.

وزیر بهداشت پس از بازدید از این بخش از کمبودها و کاستی‌های بیمارستان قائم(عج) مشهد بشدت انتقاد می‌کند و می‌افزاید: متاسفانه خدماتی که در بیمارستان ارائه می‌شد، اصلا خوب نبود و کاستی‌های بسیاری در خصوص کمبود پزشک متخصص و نورولوژیست در شیفت شب بود. او با بیان این‌که از این اوضاع تعجب می‌کند، ان را به دلیل عملکرد دکتر دارابی (معاون اموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد) و مهرابی‌بهار (رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد) می‌داند و عنوان می‌کند از این موضوع نمی‌گذرد. در همین حال جام‌جم مدتی پس از این دستور، اجرای آن را از مقامات مختلف بیمارستان و وزارت بهداشت پیگیری کرد، اما چیزمشخصی جز همان کلی‌گویی‌ها و دلیل‌تراشی‌های همیشگی نیافت.

تاخیر در نوسازی بیمارستان

اوضاع بیمارستان قائم سال‌هاست که صدای شهروندان مشهدی و مردم استان را درآورده است. این بیمارستان در میان مردم شهرت خوبی ندارد تا جایی‌که مشهدی‌ها به کنایه به این بیمارستان لقب قتلگاه داده‌اند. پیش از سفر رئیس‌جمهور، یکی از روزنامه‌نگاران در روزنامه قدس که از مشهد منتشر می‌شود، می‌نویسد: «ای کاش آقای رئیس‌جمهور سری هم به بیمارستان قائم مشهد می‌زد؛ بیمارستانی که به آنجا بروی، تصور می‌کنی به دهه 60 و دوران جنگ تحمیلی بازگشته‌ای.»

به هر ترتیب، فردای روزی که وزیر از بیمارستان بازدید می‌کند، تیمی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مامور می‌شود تا شرایط این بیمارستان را از نزدیک بررسی کند. جام‌جم تلاش کرد برای نحوه اجرای دستورات تند وزیر بهداشت درباره بیمارستان قائم مشهد با مسئولانی که در این تیم حضور داشتند گفت‌وگو کند.

دکتر علی ماهر، معاون برنامه‌ریزی دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت که همراه این تیم از بیمارستان قائم بازدید کرده، درمورد تصمیمات گرفته شده درباره این بیمارستان به جام‌جم می‌گوید: مهم‌ترین اقدامی که در اولویت قرار گرفت، مربوط به گسترش اورژانس مغز و اعصاب بود. این اورژانس گنجایش مراجعان این بیمارستان را نداشت و برای همین تصمیم گرفته شد که از تخت‌های پشتیبان به عنوان تخت شناور در بیمارستان امام رضا (ع) کمک گرفته شود.

به گفته ماهر، افزایش پزشک بویژه متخصص طب اورژانس و متخص مغز و اعصاب و اتمام طرح اورژانس نیمه‌تمام بیمارستان و مسالی از این قبیل از تصمیمات عمده‌ای بود که گروه اعزامی بر انجام آن تاکید داشت.

کم نیستند بیمارستان‌‌های دولتی بویژه بیمارستان‌های اموزشی که از نبود امکانات می‌نالند، ولی با سیلی صورتشان سرخ نگه می‌دارند تا شرمنده بیماران و همراهانشان نشوند. از ماهر می‌پرسم آیا مشکل اساسی بیمارستان قائم همچون بیمارستان‌های مشابه‌اش، نبود امکانات و تجهیزات پزشکی است یا ضعف در مدیریت؟

به باور او، هر دو این عوامل در به‌وجود آمدن شرایط فعلی بیمارستان نقش داشته، هر چند او معتقد است بحث مدیریت نسبت به کمبود امکانات که مشکل اکثر بیمارستان‌‌های دولتی است، نقش بیشتری در این زمینه ایفا می‌کند: «در واقع با روش‌های مدیریتی می‌توان بسیاری از این مشکلات را حل کرد. به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین دلایل این شرایط، تاخیر در امر توسعه بخش‌های مورد نیاز بیمارستان است. بحث توسعه باید بسیار زودتر از اینها انجام می‌شد.»

به گفته ماهر، شهر مشهد در سال‌های گذشته توسعه پیدا کرده و جمعیت آن چندین برابر شده، ولی امکانات درمانی و بهداشتی آن توسعه خاصی نداشته است: «دو بیمارستان قائم و امام رضا (ع) بشدت قدیمی و در مرکز شهر واقع شده‌اند و برای همین تعداد، مراجعان بسیاری دارند. باید به فکر امکانات جدی برای این شهر بود، ضمن این‌که باید با مدیریت بهتر از امکانات موجود بهره بیشتری برد.»

«وزیر بهداشت با اشاره به رئیس بیمارستان و رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد، آنها را در شرایط به‌وجود آمده مقصر دانست و رو به حضار گفت از این مساله نمی‌گذرد.» اگر ضعف مدیریتی در پیدایش این شرایط موثر است، چرا پس از گذشت سه هفته از ماجرا برخوردی با مسببان ان نشد؟ ماهر می‌گوید این سوال را باید از خود وزیر یا مسئولان ارشد وزارتخانه پرسید.

بازدید سرزده وعواقب آن

معمولا رسم است که پیش از بازدید مسئولان از مکانی مانند بیمارستان، تمهیدات لازم برای مناسب نشان دادن شرایط آنجا توسط مدیرانش اندیشیده ‌شود، اما چه شد که وزیر ناگهان تصمیم گرفت از اورژانس مغز و اعصاب بازدید کند؟ داستانی، رئیس بیمارستان قائم مشهد که میزبان وزیر بهداشت بود و او را همراهی می‌کرد در این باره می‌گوید: مشکل اورژانس مغز و اعصاب بیمارستان، سابقه‌ای 20 ساله دارد. در بیشتر بیمارستان‌ها چنین بیمارانی را پذیرش نمی‌کنند و برای همین اکثر بیماران استان به بیمارستان قائم ارجاع داده می‌شوند و همیشه تعداد بیماران دو تا سه برابر ظرفیت تخت‌هاست. به گمان او، وزیر بهداشت که خود اهل خراسان است و در دانشگاه علوم پزشکی مشهد تحصیل کرده از اوضاع اورژانس بیمارستان بی‌خبر نبوده و این مسأله چیز جدیدی نیست.

به باور داستانی، هر فردی که وارد فضای اورژانسی بیمارستان شود و شرایط وخیم بیماران و همراهانشان را ببیند، تحت‌تأثیر شرایط قرار خواهد گرفت و وزیر بهداشت نیز به عنوان یک انسان از شرایط اورژانس متأثر شد و دوست نداشت چنین اوضاعی وجود داشته باشد: «ایشان تأکید داشتند که اقدامات برنامه‌ریزی‌شده هرچه سریع‌تر انجام شود.»

رئیس بیمارستان قائم در توضیح طرح‌های عمرانی به اجرای طرح تحول نظام سلامت در این بیمارستان اشاره می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: برای اجرای این طرح نیاز به زیرساخت‌هایی بود که متأسفانه در این بیمارستان فراهم نشده و حدود یک سال است که برای بهبود فضا اقداماتی صورت گرفت. از آنجا که بخش عمده این اقدامات مربوط به عملیات ساختمانی است، اتمام آن زمان زیادی می‌برد.

داستانی با بیان این‌که چندین فاز برای این اقدامات تعریف شده، عنوان می‌کند: در فاز کوتاه‌مدت، یکی از بخش‌ها را به بیماران استروک یا سکته‌های مغزی اختصاص دادیم. در فاز میان مدت، مسأله راه‌اندازی اورژانس موقت بیمارستان را که عملیات ساختمانی آن در حال اجراست در دستور کار قرار دادیم. اما راه حل اصلی برای حل مشکل اورژانس‌های بیمارستان را در انتقال بخش‌های مختلف آن به ساختمان اورژانس مرکزی بیمارستان با مساحتی حدود 17هزارو800 متر مربع در فاز بلندمدت در نظر گرفته‌ایم که عملیات ساختمانی آن در حال اجراست.

آن طور که داستانی می‌گوید، اختصاص یکی از بخش‌های بیمارستان به بیماران اورژانسی سکته‌های مغزی عملیاتی شده و حدود یک هفته مانده به افتتاح این بخش به مناسبت 22 بهمن، وزیر بهداشت از اورژانس مغز و اعصاب بازدید کرده بود. به گفته او، با افتتاح بخش پشتیبان اورژانس مغز و اعصاب این بیمارستان با هزینه‌ای بیش از ۵/۱ میلیارد تومان، پذیرش بیمار بستری در بخش نورولوژی آن به ۷۴ تخت افزایش یافت.

وزیراحساساتی شد؟

فارغ از اینها، آیا برخوردی هم با مسئولان دانشگاه و بیمارستان قائم صورت گرفت یا وزیر تحت‌تأثیر شرایط به قضاوت پرداخت و نام افراد را برد؟

داستانی معتقد است حل یک مشکل 20 ساله نیاز به زمان دارد و یکشبه نمی‌توان آن را برطرف کرد. او اشاره می‌کند، زمانی که وزیر فعالیت‌های عمرانی را دید، خیلی راضی بود و تشکر کرد، هر چند باور داشت باید سرعت بیشتری به این روند داد.

از داستانی درباره بدنامی بیمارستان قائم و ماجرای شهرت آن به کشتارگاه را می‌پرسم. او با رد این شایعه، عنوان می‌کند: اگر چنین بود که این همه بیمار به بیمارستان مراجعه نمی‌کرد و ما با این حجم بالا مراجعان روبه‌رو نبودیم. به گفته او، تنها حدود 1500 بیمار روزانه به درمانگاه بیمارستان مراجعه می‌کنند و 250 بیمار بستری می‌شوند. این نشان می‌دهد که بیمارستان در استانداردهای بالا به بیماران خدمات می‌دهد.

به گفته او، معمولا بیماران پیشانی بیمارستان را می‌بینند که شامل اورژانس‌هایش است و از آنجا که بیمارستان قائم، بیمارستانی ارجاعی است، بیشتر بیمارستان‌های استان، بیمارانی را که از عهده درمانشان برنمی‌آیند به این بیمارستان ارجاع می‌دهند. اورژانس این بیمارستان با جمعیت زیادی از بیماران بدحال مواجه است، از این منظر این بیمارستان با بیمارستان‌های شیک خصوصی که تنها چند جراحی ساده انجام می‌دهند و آمار مرگ و میرشان پایین است، بسیار تفاوت دارد.

از او می‌پرسم آمار فوتی‌های بیمارستان نسبت به مراجعان چقدر است؟ او در پاسخ عنوان می‌کند در حال حاضر آمار دقیقی ندارد ولی این آمار در حد استانداردهای جهانی است. به گفته او، تمامی شاخص‌های بیمارستان توسط ارزیابان دانشگاه علوم پزشکی و وزارت بهداشت بررسی می‌شود و این بیمارستان در نظام اعتباربخشی وزارت بهداشت، عنوان درجه یک را به‌دست آورده است.

مسئولانی که پاسخگو نیستند

یکی از عجایب روزگار این است، مسئولانی که مهم‌ترین وظیفه‌شان پاسخگویی به مردم است، این مهم را چندان جدی نمی‌گیرند. ما برای تهیه این گزارش تلاش کردیم با چند نفر از مسئولان وزارت بهداشت بیمارستان قائم گفت‌وگو کنیم. بیشتر این مسئولان از جمله دکتر عباس زارع‌نژاد، مدیرکل روابط عمومی وزارتخانه، ما را به دکتر علی شهرامی، معاون امور اجرایی معاونت درمان این وزارتخانه که در تیم اعزامی به مشهد حضور داشته، ارجاع دادند. تلاش یک هفته‌ای ما برای گفت‌وگو با شهرامی بی‌نتیجه بود. باید از وزیر بهداشت پرسید وقتی که مسئولان وزارتخانه‌اش حاضر به پاسخگویی به یک خبرنگار نیستند، چگونه او از اوضاع موجود در بیمارستان قائم مشهد تعجب می‌کند؟

کمیل انتظاری

ایران