فراستی علیه مولانا

نقدهای کوبنده و مخالف‌خوانی‌ها و اظهارات جنجالی او در هر برنامه سینمایی «هفت» موجب بحث‌های مثبت و منفی فراوانی می‌شود. فراستی به عنوان منتقدی ایده‌آلیست عصر دوشنبه و در سمینار آموزش نقد فیلم در دومین جشنواره فیلم سما هم حرف‌های جنجالی و جالبی زد که برخی از آنها را در ادامه می‌خوانید.

ـ در هر اثر هنری فرم، مهم‌تر از محتواست و فرم است که باعث اهمیت محتوا می‌شود. بنابراین محتوا به خودی خود اهمیت ندارد، حتی اگر دارای مضامین ارزشی و مهمی هم باشد. ضمن این که پیش و بیش از مولف و صاحب اثر، این خود اثر است که اهمیت دارد و سپس و در صورت کیفیت بالای یک اثر است که ما سراغ خالق آن می‌رویم. نام و جایگاه هنرمند نباید در درجه اول مهم باشد، از همین رو می‌توانم بگویم 50 شعر مولانا مزخرف است. این را از منظر ساختار شعر می‌گویم و نه محتوا. البته فارغ از این تعداد شعر بد، مولانا بیش از هزار شعر خوب هم دارد.

ـ از من می‌پرسند که چرا سینمای ما منتقد تربیت نمی‌کند؟ در حالی که سوال من این است که چرا فیلمساز تربیت نمی‌شود؟ معتقدم منتقدان ما از سینمای ما سر هستند و میزان سواد آنها از بقیه سینماگران بیشتر است.

ـ فیلمسازان ما فکر می‌کنند ساخت فیلم کمدی و خنداندن مردم آسان است و گمان می‌کنند با حضور یک بازیگر کمدی و یک قصه شلخته و بی‌معنی می‌توان کمدی ساخت. رفیقم بهروز افخمی هم می‌گوید به‌به و من هم می‌گویم مزخرف است. مثل همین دو فیلم 50 کیلو آلبالو و من سالوادور نیستم.

ـ هر چقدر از نظر سیاسی بعد از نقدیم، اما جامعه فرهنگی و هنری ما ماقبل دموکراسی و نقد است و جامعه و فیلمساز ما فرهنگ نقد ندارد. ما احتیاج به نقد داریم و تنها راه پیشرفت جامعه ما نقد است. وقتی فیلمسازی مثل بهروز افخمی ضدنقد است، وای به حال بقیه. به محض این که به فیلمسازی می‌گوییم فیلمت بد است، فکر می‌کند دشمن خونی او هستیم و دیگر حتی جواب سلام ما را نمی‌دهد.

ـ ضرب‌المثلی وجود دارد که می‌گوید: تا توانی دلی به دست آور/ دل شکستن هنر نمی‌باشد. اتفاقا فکر می‌کنم در نقد فیلم دل شکستن خیلی هم هنر می‌باشد. نقد که شوخی ندارد و قرار نیست دلی به دست بیاورد، بلکه قرار است مستدل و تند و صریح، راست بگوید.

ـ سینمای ما لوس و حمایتی و دولتی است و نه یک سینمای شجاع. تا وقتی پول سینما و فیلم‌های ما را دولت می‌دهد و طاقت نقد این فیلم‌ها را ندارد، وضعیت سینمای ما همین است.

ـ همچنان نظرم این است که خرس فیلم «بازگشته از گور» از لئوناردو دی‌کاپریو بهتر بازی کرده است. ضمن این که اعتقاد دارم آلخاندرو گونزالز ایناریتو، کارگردان این فیلم و فیلم‌های دیگری چون بردمن کارگردان بدی است و صاحب جــــهان‌بینی نیست.

ـ منتـــقد، فـیـلمــــســــــاز شکست‌خورده نیست و من ابدا جایم را با هیچ فیلمسازی عوض نمی‌کنم. من از 16‌سالگی می‌نوشتم و هیچ وقت قصد کارگردان شدن نداشتم. فکر می‌کنم مهم‌ترین کار دنیا، نقد فیلم نوشتن است.

ـ مسعود فراستی در پایان این سمینار خطاب به فردی که مدعی درمان همه گونه سرطان و بیماری‌های لاعلاج بود، هم گفت: ان‌شاءالله فیلمسازان را هم درمان کنید.

علی رستگار