اما و اگرهای انتخاب رشته دانشگاه

انتخابی که به طورمستقیم در آینده افراد موثر است

محمدعلی زلفی گل

عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی همدان

در بحث انتخاب رشته تحصیلی در دانشگاه سه دیدگاه مطرح می‌شود. در دیدگاه اول داوطلبان براساس سهولت دستیابی به شغل در آینده، دست به انتخاب رشته می‌زنند، یعنی علاقه مندند در رشته‌ای درس بخوانند که شغلش تضمین شده باشد. در دیدگاه دوم، با داوطلبانی روبه‌رو هستیم که براساس علاقه ذاتی‌شان دست به انتخاب رشته می‌زنند، این گروه چون از کسب علم در رشته مورد علاقه خود لذت می‌برند، آگاهانه و با این هدف که امکان ادامه تحصیل تا مقاطع بالاتر برای آنها وجود دارد انتخاب رشته می‌کنند. در دیدگاه سوم هم علاقه شخصی مطرح است هم گزینه دستیابی به شغل مدنظر قرار دارد. درحقیقت داوطلبانی که در این گروه قرار می‌گیرند، براساس علائق درونی‌شان نسبت به رشته‌های مختلف تحصیلی، رشته‌ای را انتخاب می‌کنند که بازار کار خوبی هم داشته باشد. با این حال داوطلبان عزیز با هر دیدگاهی که دست به انتخاب رشته می‌زنند باید به این نکته توجه کنند که یکی از مهم‌ترین انتخاب‌های زندگی شان را انجام می‌دهند؛ انتخابی که به طور مستقیم در آینده آنها تاثیر گذار است. از آنجا که در آزمون سراسری امسال هم داوطلبان شرکت‌کننده مجازند 150 کد رشته محل را از بین کد رشته محل‌های انتخاب شده برگزینند، به همین دلیل توصیه من به داوطلبان این است که با علم، آگاهی و شناخت این کار را انجام بدهند، از فرصتی که برای انتخاب رشته در اختیار آنها گذاشته شده نهایت استفاده را ببرند تا در سال‌های آینده از این بابت احساس پشیمانی داشته باشند.

تحت تاثیر جو روانی خانواده و آموزشگاه‌ قرار نگیرید

دکتر مهدی قمصری

معاون آموزش سابق دانشگاه تهران

انتخاب رشته تحصیلی در دانشگاه موضوع بسیار با اهمیتی است چراکه با سرنوشت آینده داوطلبان گره خورده است. در این بحث، من معتقدم مهم ترین عامل، علاقه داوطلبان است. یعنی صرف‌نظر از فشارهایی که از یک طرف خانواده‌ها ایجاد می‌کنند و از طرف دیگر مدارس و موسسه‌های آموزشی که این داوطلبان در آنها حضور داشته‌اند، به وجود می‌آورند، بهتر است داوطلبان برای انتخاب رشته در درجه اول به قلبشان رجوع کنند و ببیند میزان علاقه آنها به رشته مورد نظر چقدر است.

متاسفانه در سال‌های اخیر بیشتر داوطلبان تحت تاثیر جوی که در اطرافشان حاکم است، دست به انتخاب رشته می‌زنند. برای مثال تحت تاثیر راهنمایی‌های موسسه‌های آموزشی مختلف. موسسه‌هایی که با هم رقابت دارند و به خاطر اعلام آمارهای قبولی‌شان در رشته‌های مطرح و پرطرفدار هم که شده، داوطلبان را به سمتی هدایت می‌کنند که شاید در حقیقت خواست درونی آنها نباشند. از طرف دیگر این جو گاهی نادانسته در خانواده‌ها هم حاکم می‌شود و داوطلبان تحت تاثیر دو فضای روانی شدید دست به انتخاب رشته‌ای می‌زنند که با روحیاتشان سازگار نیست. من در شش سالی که به عنوان معاون آموزشی دانشگاه تهران توفیق خدمت به دانشجویان را داشتم، بارها و بارها با دانشجوهایی مواجه شدم که با رتبه‌های بالا وارد دانشگاه شده بودند اما در رشته‌هایی که براثر این فضاسازی‌ها انتخاب کرده بودند توفیقی نداشتند و بعد از گذشت یک یا دو ترم مجبور به تغییر رشته می‌شدند.

به همین دلیل مصرانه می‌گویم مهم‌ترین نکته در بحث انتخاب رشته، علاقه فرد دانشجوست و مسائل بعدی یعنی مسائل حرفه‌ای، اجتماعی و... در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. چراکه اگر کسی در رشته مورد علاقه‌اش تحصیل کند، حتما فرد موفقی هم می‌شود و می‌تواند برای خودش و جامعه‌اش ایجاد اشتغال، کار و احترام بکند. نکته مهم بعدی در بحث انتخاب رشته، بحث واقع‌بینی است. متاسفانه بیشتر داوطلبان کنکور بدون واقع‌بینی دست به انتخاب رشته می‌زنند. برای مثال بیشتر بچه‌هایی که در رشته تجربی شرکت می‌کنند، انتخاب اولشان پزشکی و دندان پزشکی است. در حالی که قطع به یقین همه نمی‌توانند وارد این رشته‌ها شوند و اگر با واقع‌بینی به این مساله نگاه نکنند انتخاب موفقی نخواهند داشت.

توجه به علاقه، استعداد و نیاز جامعه؛ رمز موفقیت

حجت‌الاسلام عباس پسندیده

رئیس پژوهشکده اخلاق و روان‌شناسی اسلامی

موضوع انتخاب رشته تحصیلی با این که قبل از برگزاری کنکور ذهن داوطلبان را به خودش مشغول کرده اما زمانی که رتبه‌ها اعلام می‌شود و داوطلبان به لحظه‌های آخر عبور از سد کنکور نزدیک‌تر می‌شوند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در این بحث به نظر من سه عامل مهم را همراستا با هم باید در نظر گرفت. عامل اول که تقریبا همه روی آن اتفاق نظر دارند، عامل علاقه است. به عبارتی بسیار مهم است که فرد در رشته‌ای ادامه تحصیل بدهد که مورد پسند و خواستش باشد. عامل مهم بعدی در انتخاب رشته، بحث توانایی افراد است. ذکر این نکته ضروری است که توانایی غیر از علاقه است.

گاهی ممکن است داوطلب به یک رشته علاقه داشته باشد، اما در آن رشته توانایی و استعداد نداشته باشد، در نتیجه انتخاب موفقی در انتظارش نیست. در حالی که اگر با درنظر گرفتن هر دوعامل، یعنی هم علاقه و هم توانایی دست به انتخاب بزند، شانس موفقیتش در آینده تحصیلی و شغلی‌اش بیشتر می‌شود.

عامل تاثیرگذار بعدی، مساله نیاز جامعه است. بدیهی است که باید متناسب با ضرورت‌ها و نیازهای جامعه حرکت و انتخاب کنیم. در حقیقت اگر رشته تحصیلی برای فردی جذاب باشد، اما نیاز جامعه نباشد، یا در آن زمینه جامعه اشباع شده باشد، طبیعتا این انتخاب، انتخاب درستی نخواهد بود. در نتیجه بهتر است داوطلبان این سه بُعد را درکنار هم در نظر بگیرند و با درنظر گرفتن همه جوانب، به یک نقطه طلاقی برسند و براساس آن، رشته مورد نظرشان را انتخاب کنند.

مینا مولایی

جامعه