تاخت و تـاز نسل چهـارم

به گزارش جام جم آنلاین ، از سوی دیگر با استناد به گزارش یک موسسه خارجی در مورد کمیت و کیفیت خدمات‌دهی در حوزه نسل چهار از سه اپراتور ایرانی، به جایگاه پایین ایران در این جدول اشاره شده است. طبق گزارش موسسه «اوپِن سیگنال» ایران از نظر سطح پوشش ارائه خدمات نسل چهارم موبایل توسط اپراتورهای تلفن همراه در رتبه یازدهم از پایین جدول قرار دارد، اما در استفاده از اینترنت موبایل، سرعت انتقال اطلاعات یا به اصطلاح روزمره کاربران سرعت اینترنت چه اندازه مهم است؟ آیا سرعت اینترنت که در ایران همواره یکی از مباحث مورد بحث بوده، واقعا اینقدر اهمیت دارد؟ در اینترنت موبایل، 4G چیست؟ چه فرقی با E یا + H دارد؟ آیا همه کاربران موبایل می‌توانند از خدمات 4G استفاده کنند یا 4G برای همه کاربران ایرانی مناسب است؟ وضعیت 4G در ایران چگونه است و مردم چقدر از آن رضایت دارند؟ اینها مواردی است که سعی می‌شود در این نوشته به اختصار و به دور از اصطلاحات فنی توضیح داده شود.

کاربری موبایل در سراسر جهان به قدری مهم و جدی است که بسیاری از حوزه‌های مختلف برای بقا نیازمند به‌روزرسانی عرضه خدمات براساس خدمات‌دهی بر بستر تلفن همراه هستند. البته پیشرفت در حوزه فناوری اطلاعات در کشورهای صاحب فناوری و پیشرو در این عرصه پیشرفتی هماهنگ و همگن بوده که در نهایت به «توسعه پایدار» منجر می‌شود. توسعه پایدار اصطلاح جدیدی نیست و به ساده‌ترین تعریف، یعنی پیشرفت و توسعه باید هماهنگ و همگن باشد تا در همه عرصه‌ها، کشور به توسعه برسد و این‌گونه نباشد که مثلا در حوزه‌ای کاستی‌های زیادی وجود داشته باشد، اما در حوزه دیگر وضعیت خوب باشد. در حوزه موبایل این پیشرفت‌ها در کشورهایی که معمولا نام آنان را در صدر جداول شاخص‌های توسعه‌ای و بخصوص شاخص‌های مخابراتی و ارتباطی می‌بینیم، همگن و هماهنگ است. برای همین معمولا چند کشور ثابت در جداول تهیه و منتشر شده شاخص‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات حضور دارند و گاهی جای آنان در رتبه‌های اول تا دهم تغییر می‌کند. مثلا در یک سال ژاپن در رتبه نخست قرار دارد و سال دیگر کره جنوبی جای ژاپن را می‌گیرد و ژاپن به رتبه دیگری می‌رود. متاسفانه در بیشتر این جداول نام کشور ما و رتبه آن در انتهای جدول و کمی بالاتر از چند کشور محروم جهان قرار دارد. کاربری موبایل در جهان یکی از مهم‌ترین مباحث فناوری است. از سویی در کشورهایی که توسعه پایدار در آنها اتفاق افتاده و می‌افتد، خدماتی چون دولت الکترونیک و سلامت الکترونیک، چند سالی است که برای بستر موبایل و با عنوان «دولت موبایلی» و نام‌هایی از این دست ارائه می‌شود که در آن موبایلی جای الکترونیکی آمده و این به معنی کنار رفتن دولت الکترونیک نیست، بلکه به معنای اضافه شدن خدمات دولتی بر بستر موبایل است.

در بازاری مثل بازار کتاب که شاید آخرین جایی باشد که به نظر ما برسد، نقش موبایل به حدی جدی است که تمام زیرساخت‌های آنلاین خرده‌فروشی موبایل مثل «آمازون» و «آی‌تونز» مدت‌هاست طراحی براساس نیاز مشترکان تلفن همراه را در دستور کار خود قرار داده و آن را اجرا کرده‌اند. کاربری موبایل برای خرید کتاب چاپی از سایت‌های فروش کتاب و از طرف دیگر مطالعه کتاب دیجیتال روی موبایل به قدری مهم است که تولید تبلت و کتابخوان‌های دیجیتال را تحت‌الشعاع قرار داده و حتی یکی از موضوع‌های داغ تمام نمایشگاه‌های کتاب در سراسر جهان است.

از طرف دیگر، سرعت انتقال اطلاعات در اینترنت موبایل تا حدی تعیین‌کننده است که بسیاری از کسب و کارها به طور مستقیم و غیرمستقیم، تحت تاثیر آن دچار رونق یا خسارت می‌شوند. مثلا برای فروشگاه‌های اینترنتی در آمریکا مهم است که بالا آمدن کامل یا اصطلاحا «لود شدن» صفحه‌های آنان بر بستر موبایل کمتر از سه ثانیه طول بکشد. مساله‌ای که هم به سرعت اینترنت موبایل بستگی دارد و هم به طراحی و مسائل فنی خود سایت فروش اینترنتی؛ زیرا اگر این بالا آمدن بیشتر از سه ثانیه طول بکشد، احتمال زیادی وجود دارد که کاربر از صفحه خارج شود و به سایت دیگری مراجعه کند. این آستانه تحمل خریداران اینترنتی بر بستر موبایل در آمریکاست. پس سرعت اینترنت موبایل از مباحث بسیار مهم است. البته به دلایل زیاد و ملموسی آستانه تحمل کاربران ایرانی بیشتر از این حرف‌هاست که جای بحث آن در نوشته دیگری است.

4G در ایران

از راه‌اندازی و عرضه خدمات 4G در ایران یک سال می‌گذرد، هرچند اپراتورهای گوناگون در ایران در زمان‌های مختلف شبکه 4G خود را افتتاح کرده‌اند. موسسه اوپِن سیگنال که اساس تهیه گزارش خود را برای وضعیت خدمات‌دهی اپراتورهای مختلف در کشورهای مختلف جهان و از جمله ایران، استانداردهای LTE قرار داده، در گزارش خود اطلاعات جالبی را از وضعیت نسل چهارم در ایران ارائه کرده است. همان‌طور که ابتدای متن اشاره شد، طبق این گزارش ایران از نظر سطح پوشش ارائه خدمات نسل چهارم موبایل توسط اپراتورهای تلفن همراه در رتبه یازدهم از پایین جدول قرار دارد.

به طور متوسط سه اپراتور تلفن همراه در ایران توانسته‌اند تا سه ماهه سال 2015، خدمات نسل چهارم را در 52 درصد محدوده شبکه تحت پوشش خود ارائه کنند که در میان سه اپراتور فعال در ایران، ایرانسل در 58 درصد، رایتل 29 و همراه اول در 21 درصد شبکه تحت پوشش خود خدمات نسل چهارم یا همان 4G را ارائه می‌کند.

در این جدول رتبه اول تا پنجم به ترتیب به کره ‌جنوبی، ژاپن، هنگ‌کنگ، کویت و هلند با متوسط پوشش شبکه نسل 4 به ترتیب 97، 90، 86، 85 و 84 درصد اختصاص یافته است. غیر از هلند، در بقیه کشورهای رتبه اول تا پنجم، سه اپراتور تلفن همراه وجود دارد. دیدن نام‌های بسیاری از کشورها مثل آلمان، آمریکا، سوئد و فنلاند در رتبه‌های بالاتر از ما جدید نیست، اما در این جدول جز کویت، کشورهای قطر و امارات عربی متحده هم در رتبه‌های بالاتری از ما قرار دارند. از کشورهایی که دیدن نام آن در رتبه‌های بالاتر از ما تعجب‌آور است، می‌توان به کشور پرو، بولیوی، گرجستان، اردن، کلمبیا و ونزوئلا اشاره کرد. جالب اینجاست که طبق این بررسی رتبه فرانسه، ایرلند، آرژانتین، بلغارستان و هند از ایران پایین‌تر است.

اما پایین بودن رتبه ایران در جدول سطح زیر پوشش شبکه نسل 4 چه معنایی دارد؟ این سوال اکنون و با شرایط کاربری اینترنت موبایل در ایران و نوع نیاز بیشتر کاربران موبایل و اینترنت موبایل به دسترسی به اینترنت موبایلی، آنچنان حساس و مهم نیست. حقیقت این است که دسترسی و استفاده از خدمات نسل 4 برای همه کاربران ایرانی دست‌کم با شرایط کنونی چنان ضرورتی ندارد، زیرا نسل سوم نیاز اکثر کاربران ایرانی را برآورده می‌کند. هرچند نباید فراموش کرد بخش کوچک‌تری از کاربران واقعا به خدمات نسل 4 نیاز دارند.

در بخش دیگری از گزارش موسسه اوپِن سیگنال که رتبه‌بندی بر اساس سرعت دانلود از اینترنت شبکه نسل چهار موبایل صورت گرفته، ایران دقیقا در آخرین رتبه قرار گرفته است. هرچند ذکر این نکته هم ضروری است که در این گزارش تنها 54 کشور در جدول مذکور مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته‌اند و مطمئنا کشورهایی هستند که از نظر سرعت اینترنت شبکه‌های نسل 4 از ایران وضعیت بدتری داشته باشند. طبق این بررسی متوسط سرعت دانلود در شبکه نسل 4 موبایل ایران، سه مگابیت بر ثانیه است. در این رتبه‌بندی، سریع‌ترین شبکه نسل 4 متعلق به کشور سنگاپور با سرعت متوسط دانلود 37 مگابیت برثانیه است. رتبه‌های بعدی به ترتیب به نیوزیلند، مجارستان، رژیم اشغالگر قدس و کره‌جنوبی با متوسط سرعت دانلود 29، 28، 28 و 27 مگابیت بر ثانیه تعلق گرفته است.

مردم چه نظری دارند؟

چند روز پیش که گذرم به یکی از مراکز مهم فروش موبایل در تهران افتاده بود با صحنه جالبی مواجه شدم. قصد داشتم یک Power Bank خریداری کنم، چون آن روز منتظر چند تلفن مهم بودم و آن‌قدر با تلفن صحبت کرده بودم و از اینترنت ـ و البته اینترنت نسل3 ـ استفاده کرده بودم که تنها یک درصد از شارژ باتری گوشی‌ام باقی مانده بود. به یکی از فروشگاه‌های پاساژ رفتم و آنچه می‌خواستم را تهیه کردم. سپس با چند مشتری گپ زده و به دفتر خدمات ارتباطی داخل پاساژ سر زدم تا ببینم نظر مردم در مورد خدمات اینترنت نسل 4 اپراتورهای مختلف در ایران چیست.

بازخوردهای جالبی از گپ زدن با چند کاربر و فروشنده موبایل در این باره گرفتم که جالب‌ترین آنها در دفتر خدمات ارتباطی اتفاق افتاد. مردی می‌خواست برای عموی خود که از آلمان آمده بود سیمکارت بخرد. فروشنده که دو سیمکارت همراه اول و ایرانسل را ارائه می‌کرد، پرسید: «چه سیمکارتی می‌خواهید؟ ایرانسل یا همراه اول؟ اعتباری یا دائمی؟» مرد پاسخ داد: «اعتباری. کدامشان بهتر آنتن می‌دهد؟» فروشنده پاسخ داد: «زیاد فرق نمی‌کند. ایرانسل یک جاهایی آنتن‌دهی بهتری دارد و بعضی جاها هم همراه اول بهتر آنتن می‌دهد.» برای مرد خریدار فرقی نداشت، به همین دلیل فروشنده سن عموی او را پرسید و وقتی فهمید سنش زیاد است و یک گوشی ساده دکمه‌ای دارد و اهل اینترنت نیست، گفت: «پس همراه اول ببری بهتر است.»

فروشنده در پاسخ به سوالم درباره استقبال مردم از 4G گفت: «متوسط است. مشترک‌های قدیمی هم باید سیمکارت را عوض کنند و هم گوشی‌شان قابلیت 4G داشته باشد. بیشتر کسانی که سیمکارت نو می‌خرند متقاضی هستند تا مشترک‌های قدیمی. 3G کار اغلب مردم را راه می‌اندازد. مگر مردم می‌خواهند با اینترنت چه کار کنند؟ اکثر استفاده مردم یا شبکه‌های اجتماعی است یا تلگرام و واتس‌اپ و این چیزها. به برکت تلگرام هم که فایل‌ها اکثرا فشرده می‌شود و کیفیتشان افت می‌کند. پس سرعت دانلود و آپلود همان شبکه 3G کفایت می‌کند.»

فربد، مرد جوان و خوش‌پوشی است که برای خرید لپ‌تاپ برای همسرش به پاساژ آمده است. او در حال آزمایش یکی از آخرین مدل‌های لپ‌تاپ از برند مورد نظرش است و ظاهرا همان مدل را انتخاب کرده است. در فاصله میان سفارش او تا آوردن کالا و حساب و کتاب از گوشی به اینترنت وصل می‌شود. او یکی از آخرین گوشی‌های اندرویدی یک برند پرفروش را در دست دارد. دو سیمکارت در گوشی‌اش فعال است؛ همراه اول برای مکالمه و ایرانسل برای اینترنت 4G. خوشحال از این‌که یک کاربر 4G برای گفت‌وگو پیدا کرده‌ام از او می‌پرسم آیا از اینترنت 4G رضایت دارد؟ او بدون تامل پاسخ می‌دهد: «بله. من برای کسب و کارم به اینترنت پرسرعت نیاز دارم و اینترنت 4G خیلی برای من استفاده دارد.» او مهندس مکانیک است، در پروژه‌های نفتی کار می‌کند و فایل‌های زیادی را از ایمیل دریافت و ارسال کرده و بیشتر مواقع از خدمات ویدئو کنفرانس و ارتباط تصویری استفاده می‌کند. او درباره ملاک راضی بودنش از اینترنت 4G می‌گوید: «من برای کار به کشورهای دیگر سفر می‌کنم، بخصوص به امارات. در امارات از سیمکارت اپراتور اتصالات استفاده می‌کنم، ولی اینترنت 4G ایرانی نسبت به اینترنت اپراتور اتصالات بهتر است.»

دختری جوان که ظاهرا دانش‌آموز دبیرستانی است همراه با مادرش در یکی از نمایندگی‌ها در حال انتخاب گوشی مورد نظرش است. اطلاعات مختلف گوشی‌ها و قیمت‌های مختلف و همهمه زیاد باعث شده مادر و دختر حسابی گیج شوند. دختر جوان در پاسخ به این‌که چه کاربری‌ای از موبایل را مد نظر دارد و از اینترنت 4G استفاده می‌کند یا نه، می‌گوید اطلاعات زیادی در مورد 4G ندارد، اما مشاهده کرده که در میان بسته‌های اینترنت همراه اول، نامی از 4G نیامده است. به او می‌گویم اول باید سیمکارت خود را تعویض کند و گوشی‌اش هم از شبکه‌های نسل 4 پشتیبانی کند. او می‌گوید: «اتفاقا دوست دارم بهترین کیفیت را از همه چیز در گوشی‌ام داشته باشم. سیمکارت من همراه اول است، اما فکر می‌کردم رایتل آخرین مدل اینترنت را در ایران ارائه می‌کند. نمی‌دانستم باید سیمکارتم را جدید کنم.» او در پاسخ به این‌که چقدر با اینترنت کار می‌کند و چقدر به سرعت بالا نیاز دارد، پاسخ می‌دهد: «من خوره اینترنتم.»

آن طرف‌تر و به دور از هیاهوی طبقات بالاتر، پسری روی یکی از نیمکت‌های طبقه زیر همکف پاساژ نشسته و با تبلت کار می‌کند. نزدیک‌تر که می‌شوم، می‌بینم با تلگرام کار می‌کند. می‌گوید روی گوشی‌ام همراه اول و روی تبلت رایتل دارد. سامان که برنامه‌نویس کامپیوتر است، ادامه می‌دهد: «در گوشی‌ام اینترنت 3G دارم و تبلت 4G است. چون بعضی جاها یکی پوشش ندارد، ولی دیگری دارد، هر دو با هم لازم است و کارم با یکی راه نمی‌افتد، بخصوص وقتی خارج از تهران و در حومه مثل بومهن هستم. واقعا دو تا سرویس اینترنت لازم است.»

این اظهارات نشان می‌دهد بعضی‌ها به اینترنت موبایلی و سرعت آن چندان توجهی ندارند، در عوض عده‌ای که شاید کمتر باشند، به دلایل مختلف پیگیر سرعت بیشتر هستند. به هر حال همان طور که ابتدای گزارش اشاره شد روز به روز اهمیت اینترنت موبایلی بیشتر می‌شود و کسب ‌و کارهای مختلفی به استفاده از آن نیاز پیدا می‌کنند. در ایران نیز این روند دیر یا زود جا خواهد افتاد و باید فکری هم به حال سرعت و ارائه خدمات در محدوده تحت پوشش کرد.

منابع:

en.wikipedia.org/wiki/M-government

www.hobo-web.co.uk/your-website-design-should-load-in-4-seconds/

www.maxcdn.com/blog/how-to-achieve-a-2-second-page-load-with-a-magento-ecommerce-store/

opensignal.com/reports/2016/02/state-of-lte-q4-2015/

4G چیست؟

حرف انگلیسی G در 4G درواقع مخفف کلمه Generation به معنی نسل است. پس 4G یعنی نسل چهارم، اما نسل چهارم چه؟ هر نسل از فناوری تلفن همراه مربوط به دوره‌ای خاص بوده و با پیشرفت فناوری، نسل‌های جدید جای نسل‌های قدیمی را گرفته‌اند. مثلا 1G نسل اول فناوری تلفن همراه بوده که به دوران فناوری آنالوگ و سال‌های اواخر دهه 1970 و اوایل دهه 1980 برمی‌گردد.

در ایران فناوری موبایل به صورت عرضه عمومی به مردم، در سال 1373 و با نسل دوم فناوری صورت گرفت. تقریبا دو سال پس از راه‌اندازی و توسعه اولین شبکه نسل 2 در فنلاند و استاندارد شدن این فناوری در جهان، ما از کشورهایی بودیم که بسرعت این فناوری را به کشور آوردیم.

تفاوت فناوری‌ها از نسل 1 تا نسل 3 به اندازه‌ای بنیادی بوده که نه تنها خود شبکه تلفن همراه بلکه گوشی‌های موبایل هم طی این تفاوت نسل‌ها، تغییرات زیادی را داشته و حتی با آمدن هر نسل جدید از فناوری موبایل، خدمات جدیدی بر پایه فناوری جدید، به بازار معرفی شده است.

نسل 4 یا آنچه به عنوان نسل 4 در جهان شناخته می‌شود، پس از نسل سوم آمده و درواقع چهارمین نسل از فناوری ارتباطی بیسیم موبایلی است. در مورد 4G اتفاق نظر میان اهالی فن وجود ندارد.

برخی استانداردهای فناوری دسترسی وایمکس در سال 2007 در کره جنوبی و برخی دیگر استانداردهای فناوری LTE را مبدا تاریخی 4G می‌دانند. به‌این‌ترتیب و براساس تعابیر مختلف از 4G، در کشورهای مختلف جهان از سال 2010 شبکه‌های نسل چهارم برای خدمات‌دهی آغاز به کار کرده و چون در اختیار داشتن «سیمکارت» و «گوشی»هایی که با استانداردهای نسل چهارم منطبق باشند، یکی دیگر از شروط اساسی و لازم استفاده از نسل چهارم است، حتی در برخی کشورهای اروپایی تا سال 2012 مردم قادر نبودند از نسل چهارم موبایل استفاده کنند، زیرا گوشی‌های هوشمند وایمکس یا LTE باید به این کشورها وارد می‌شده است.

در توضیح مزایای نسل چهارم برای کاربران از این موارد یاد شده: سرعت بالای اینترنت و استفاده از خدماتی چون ارتباط تصویری، IP تلفنی، تلویزیون موبایلی HD، کنفرانس ویدئویی، تلویزیون سه‌بعدی موبایلی، خدمات بازی‌های موبایلی و... .

محمدعلی پورخصالیان - تحلیلگر حوزه فاوا - ضمیمه کلیک