خطر مرگ در کمین کوهنوردان

یکی از بهترین راه ها، پناه بردن به دامان طبیعت است. گرچه این روزها هوا سرد و هرلحظه احتمال بارش برف و باران وجود دارد، اما با دیدن قله‌های پوشیده از برف کوه‌های شمالی پایتخت که از سراسر شهر پیداست، بسادگی می‌توان صدای طبیعت که هموطنان را به سمت خود دعوت می‌کند، شنید. چه بسیار افراد خوش ذوق و با نشاطی که این دعوت را پذیرفته و با تحمل سرما و شرایط سخت کوهپیمایی در این فصل، به آغوش طبیعت پناه می‌برند. در تهران تقریبا تفرجگاه‌های شهری در مناطق کوهپایه‌ای و دامنه کوه‌های البرز مرکزی قرار دارد و بسیاری از افراد حتی برای چند ساعت به ارتفاعات رفته و ساعاتی را دور از هیاهوی شهرها نفسی تازه می‌کنند. البته افرادی نیز به صورت حرفه‌ای اقدام به صعودهای چند روزه می‌کنند که برنامه‌ریزی مفصلی را می‌طلبد. رفتن به کوه گرچه بسیار مطلوب و جذاب است ، اما در صورت بی‌احتیاطی می‌تواند حوادثی ناراحت‌کننده را رقم بزند و خاطره‌ای بد به جا بگذارد. گم شدن یا گرفتار شدن در کوهستان از جمله حوادثی است که در این ایام به دفعات اتفاق می‌افتد. همه ساله با شروع فصل زمستان، حوادث کوهستان نیز افزایش پیدا می‌کند که متاسفانه در بعضی موارد ختم به خیر نمی‌شود. رعایت هشدار‌ها و نکات ایمنی می‌تواند از وقوع حوادث مشابه جلوگیری کند.

تنها به کوه نروید

مواردی بوده که افراد بر اثر سقوط از ارتفاع، گرفتار شدن زیر بهمن، سقوط اشیا و سنگ از ارتفاع، گم شدن در مسیرهای ناشناخته، برخورد با کولاک و جبهه هوای نامناسب جان خود را از دست داده و حتی در بعضی از این موارد مدت‌ها بعد جنازه منجمد‌شده آنان پیدا شده است. لازم است افراد به منظور استفاده مطلوب از این مناطق، توصیه‌های ایمنی را به‌کار گیرند. البته این توصیه‌ها برای تمامی افرادی است که به کوهستان عزیمت می‌کنند، حال سفرهای یکروزه باشد یا چند روزه. هیچ‌گاه تنها به کوه نروید حتی اگر برای چند ساعت قصد سفر دارید. در کوه از پرتاب و غلتاندن سنگ پرهیز کنید. بیش از توان فیزیکی یا توان فنی خود و دیگران برنامه ریزی نکنید و همواره توان ضعیف ترین فرد را در نظر بگیرید. هیچ‌گاه در کوه دچار غرور نشوید و همیشه از تجربیات و توصیه‌های دیگران خصوصا پیشکسوتان بهره بگیرید.

تجهیزات‌تان کامل باشد

بی‌اعتنایی به خطرات کوهستان یک نوع جان باختن برای هیچ است. هرگاه به کوه می‌روید خود را برای بدترین شرایط تجهیز کنید. مراقب تغییرات ناگهانی هوا باشید و همیشه وسایل کامل و پوشاک مناسب همراه‌تان باشد. روی یال‌های برفگیر و دره‌های بهمن ریز حرکت نکنید. اگر گم شدید در پایین آمدن از کوه عجله نکنید و با مشورت و تفکر، بهترین راه را پیدا کنید و درصورت نیافتن راه مناسب، بلافاصله مراتب را به سامانه 125 آتش‌نشانی یا اکیپ‌های امدادی اطلاع دهید. مکان اعلام شده خود به آتش‌نشانی را تغییر ندهید و در صورت تغییر، بلافاصله محل جدید را به آنان اطلاع دهید. از بازی کردن و انجام کارهای غیرضروری با تلفن همراه خود جداً خودداری کنید؛ زیرا این کار باعث تخلیه شارژ باتری تلفن همراه شما شده و در صورت نیاز نمی‌توانید از آن استفاده مفید کنید. همیشه به صورت گروهی و با هم حرکت کنید و از حرکت پراکنده بپرهیزید.

مسیر مطمئن را انتخاب کنید

اصول اساسی حمل بار، بخشی از ایمنی در کوهستان است. بیش از توان فیزیکی خود بار به همراه نبرید.همواره در مسیرهای مشخص و تائید شده حرکت کرده و از رفتن به مسیرهای ناشناخته و بیراهه اجتناب کنید. قبل از سفر برنامه‌ریزی کنید و دقیقا طبق برنامه عمل کنید و تغییرات احتمالی با نظر همه گروه باشد. دوستان و نزدیکان خود را از مسیر انتخاب شده برای کوهپیمایی آگاه کنید تا درصورت تاخیر در بازگشت، دیگران محل و مسیر حرکت شما را بدانند. درصورت تغییر در مسیر نیز حتما آنان را از مسیر جدید آگاه کنید. در کوه عجله نکنید، قبل از تاریک شدن هوا از کوه پایین بیایید و همیشه وقت اضافی برای اتفاقات پیش بینی نشده در کوه درنظر بگیرید.کروکی یا نقشه مسیر را به همراه داشته باشید. بهتر است فردی با تجربه به عنوان رهبر گروه انتخاب کنید. ترجیحا فردی را که به اصول کمک‌های اولیه آشناست، به همراه داشته باشید.

از حیوانات وحشی فاصله بگیرید

برای استراحت برنامه‌ریزی مفید داشته باشید. به جای برپایی آتش از چراغ خوراک‌پزی استفاده کنید. ترجیحا از غذاهای سبک، سالم و مقوی استفاده کنید و از خوردن غذاهای آماده پرچرب خودداری کنید. حتما زباله‌های خود را در محل‌های مشخص شده قرار دهید یا به ارتفاعات پایین بازگردانید. هر چیزی که پیدا کردید در جای خود بگذارید؛ زیرا هر کدام از آنها می‌تواند نشانه‌ای برای گروه‌های دیگر باشد. در کنار رودخانه‌ها، مسیر سیلاب‌ها، لبه دره‌ها و پرتگاه‌ها و در مسیر راه چادر نزنید. درصورت برخورد با حیوانات وحشی از آنان فاصله بگیرید و با بچه‌ها و لانه‌های آنها کاری نداشته باشید. هرگاه دچار حادثه شدید با شماره 125 تماس بگیرید و با خونسردی کامل موقعیت خود یا برخی علائم خاص منطقه را اعلام کنید تا در کمک‌رسانی تسریع شود. در زمان حادثه با تماس‌های بی‌مورد، تلفن همراه خود را مشغول نکنید تا نجاتگران بتوا‌نند با شما در ارتباط باشند. با نیروهای امدادی همکاری داشته باشید و تا زمانی که آنان به شما نرسیده‌اند محل حضور خود را تغییر ندهید و اگر به هر دلیلی مجبور به ترک محل شدید حتما مکان جدید خود را به نیروهای امدادی اعلام کنید.

حرف آخر

گروه‌های امداد و نجات ویژه کوهستان سازمان آتش‌نشانی تهران که از اسفند سال 1384 با احساس نیاز مدیران سازمان راه‌اندازی شده، در ایستگاه 64 ولنجک و ایستگاه 74 شهران مستقر است، تاکنون به صدها حادثه مختلف در کوهستان اعزام و هزاران نفر را از خطر مرگ نجات داده‌اند و حتی بعضی از این عملیات‌ها چند روز به طول انجامیده است؛ بویژه عملیات در شب‌های زمستان و میان حجم زیادی از برف و یخ و سرما بسیار سخت و طاقت فرساست و بارها آتش‌نشانان، خود نیز با مشکلاتی مواجه شده‌اند، اما عشق به خدمت به هموطنان تحمل این سختی‌ها را برای آنان سهل و آسان می‌کند. این گروه ها، همیشه با امکانات و تجهیزات مناسب آماده خدمت رسانی به هموطنان و کوهنوردان عزیز هستند و روزهای پنجشنبه و جمعه هر هفته که حضور افراد در ارتفاعات بیشتر می‌شود، به صورت شبانه روزی در ایستگاه 5 توچال مستقر شده تا پاسخگوی سریع‌تر و بهتر به نیازهای هموطنان گرامی باشند.

در پایان خاطرنشان می‌شود در صورت بروز هر نوع حادثه، خونسردی خود را حفظ کرده و بسرعت مراتب را به سامانه 125 آتش‌نشانی یا اکیپ آتش نشانان مستقر در توچال اطلاع دهید.

جلال ملکی

سخنگوی سازمان آتش‌‌نشانی تهران