فناوری‌های مدیریت بحران ایرانی در پشت سد بلند بی‌توجهی

به گزارش جام‌جم آنلاین به نقل از ایسنا، ساختمان پلاسکو حالا دیگر به خاطره‌ی تلخ برای همه تبدیل شده است و این حسرت همواره با ما است که چرا از به کاربردن فناوری‌های نوین در عرصه‌های مدیریت بحران ناتوان هستیم.

علم رباتیک امروزه کاربردهای وسیعی در همه حوزه‌ها به ویژه در مدیریت بحران پیدا کرده است؛ چراکه این ربات‌ها می‌توانند به جای انسان در مناطق پرخطر وارد شوند و ضمن ارائه اطلاعات به امدادگران و مانع از بروز تلفات جانی شوند. این در حالی است که ربات‌های امدادگر و آتش نشان ساخته شده از سوی محققان کشور انتظار دست‌های نوازشگری هستند تا شاید روزی در جایی به کار گرفته شوند.

از سوی دیگر پوشش‌ها و فوم‌های ضد آتش از سوی محققان کشور ارائه شده است که کاربرد وسیع این مواد می‌تواند از گسترش آتش‌سوزی جلوگیری کند و کاربرد این فناوری نیاز به فرهنگ‌سازی در کشور دارد.

ربات‌های امدادگر ایرانی که موفق به دریافت گواهی‌نامه شدند

دکتر مرتضی موسی خانی رییس کمیته ملی ربوکاپ جمهوری اسلامی ایران کاربردی کردن ربات‌ها در حوزه‌های مختلف را یکی از الزامات تحقیقاتی این کمیته ذکر کرد و افزود: در این راستا ربات‌های امدادگری که در دانشگاه آزاد قزوین طراحی و ساخته شده است کاربردهای وسیعی در شناسایی مصدومین و ارائه گزارش‌های حیاتی دارد.

وی با تاکید بر اینکه این ربات قادر است صدا، حرکت و دما را گزارش دهد، تاکید کرد: این ربات قادر است نقشه موقعیت مصدومان را به امدادگر ارائه دهد از این رو این ربات یک ربات بسیار کاربردی است و توانسته گواهی‌نامه‌های متعددی را از سازمان‌های برون مرزی از جمله موسسه ملی استاندارد و تکنولوژی آمریکا دریافت کند.

رییس کمیته ملی ربوکاپ جمهوری اسلامی ایران اضافه کرد: علاوه بر آن این ربات‌ها در مسابقات ربوکاپ، که یکی از مهمترین رویدادهای رباتیک و هوش مصنوعی در جهان است، توانست از رقبای صنعتی خود از کشورهای آلمان، اتریش، آمریکا، ژاپن، چین، تایلند، مکزیک و انگلستان سبقت بگیرد و به مقام قهرمانی جهان دستیابد.

ربات آتش‌نشان ایرانی

موسی خانی، ربات آتش‌نشان را از دیگر دستاوردهای محققان دانشگاهی نام برد و یادآور شد: این ربات قادر است در اطفا حریق نقش موثری ایفا کند.

رییس دانشگاه آزاد قزوین با بیان اینکه این ربات طراحی و مراحل ساخت را طی می‌کند، خاطر نشان کرد: امیدواریم این ربات را با هدف کاربردی شدن، تولید کنیم و به سرنوشت ربات امدادگر دچار نشود و سازمان‌های امدادی و خدماتی بتوانند از این ربات‌ها در جهت حفظ جان نیروهای امدادی خودشان بهره‌مند شوند.

نمونه‌ای از ربات امدادگر محققان کشور

وی با اشاره به فاجعه تلخ پلاسکو، یادآور شد: تصاویر منتشر شده از این فاجعه بسیار دردناک است و ما امیدواریم از این فناوری‌ها استفاده شود تا کمتر شاهد این گونه حوادث باشیم.

موسی خانی با تاکید بر اینکه از این دست فجایع و همچنین بلایای طبیعی چون سیل و زلزله همواره در حال رخ دادن است، اظهار کرد: با استفاده از این فناوری‌ها می‌توان آلام جامعه را کاهش داد.

ساخت ماشین‌های کوچک برای امدادرسانی سریع

موسی خانی با اشاره به موفقیت محققان کشور در طراحی و ساخت خودروهای برقی، افزود: این خودروها که نمونه‌ای از آن خودروها در حضور رییس جمهور رونمایی شد، در بیشتر کشورهای اروپایی به عنوان خودروهای کوچک که می‌تواند به سرعت از معابر عبور کند و نیروهای پلیس و امدادی چون آتش نشان‌ها و همچنین پزشکان را سریع به محل برساند، استفاده می‌شود.

وی با بیان اینکه در این خودروها امکانات اولیه قرار داده شده است، یادآور شد: متاسفانه با فرهنگ بسیار غلط «تجمع مردم» در مواقع بحرانی مواجه هستیم که این امر بازدارندگی برای امدادرسانی ایجاد خواهد کرد و این خودرو می‌تواند راهکاری برای امدادرسانی سریع در مواقع ضروری باشد.

نرم‌افزاری برای مدیریت بحران شهرها

رییس کمیته ملی ربوکاپ جمهوری اسلامی ایران با اشاره به دستاورد محققان کشور در زمینه مدیریت بحران، گفت: در این راستا از سوی تیم‌های رباتیک کشور نرم‌افزار شبیه‌ساز امداد را تولید کرده‌اند که سال‎ها است در مسابقات جهانی شبیه‌سازی ارائه می‌شود.

وی با اشاره به قابلیت‌های این نرم‌افزار یادآور شد: این نرم‌افزار از طریق شبیه‌سازی می‌تواند با تخمین گسترش آتش، اقدام به ‌انتقال آب و باز کردن معابر توسط ماموران پلیس و نجات مصدومان کند و این نرم‌افزار می‌تواند توسط سازمان‌های مرتبط برای مواقع بحرانی استفاده شود.

موسی خانی با تاکید بر اینکه دستاوردهای خوبی در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور ارائه شده است، ادامه داد: دانشگاه‌ها در حال حرکت به سمت دانشگاه نسل چهارم هستند و این دانشگاه‌ها باید بتوانند برای سرنوشت کشور موثر باشند و از سوی دیگر مدیران فعال در بخش‌های مدیریت بحران از این دستاوردها استفاده کنند.

سرمایه‌گذاری برای حفظ جان انسان‌ها

موسی خانی با بیان اینکه تجهیز نیروهای امدادی نیاز به سرمایه گذاری دارد، یادآور شد: سرمایه گذاری برای استفاده از فناوری برای کاهش تبعات فجایع را باید شروع کنیم و سرمایه گذاری‌های صورت گرفته در این حوزه در مقابل جان انسان‌ها و سرمایه‌های اجتماعی ناچیز است.

به گفته وی نیروهای متخصص، سرمایه‌های اجتماعی هر کشور و هزینه تربیت هر نیروی انسانی یک میلیون دلار گزارش شده است.

تجربه سایر کشورها برای استفاده از فناوری برای مدیریت بحران

وی به بیان تجربیات سایر کشورها در زمینه بهره‌برداری از فناوری پرداخت و گفت: به عنوان مثال نیروی پلیس آمریکا مجهز به ربات‌های امدادگر به ویژه در حوزه‌هایی چون مقابله با تروریسم و انفجارها هستند.

موسی خانی با تاکید بر اینکه ربات‌های آتش‌نشان نیز در دنیا در حال کاربردی شدن است، یادآور شد: در ایران علی‌رغم تلاش‌های 14 ساله محققان، سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته و دستاوردهایی که در این زمینه عرضه شده تاکنون از این فناوری‌ها بهره‌مند نشدیم.

لزوم کاربردی کردن فناوری در مدیریت بحران

وی با بیان اینکه با اشاره به فاجعه پلاسکو تاکید کرد: با مشاهده این رویدادهای تلخ جای خالی ربات‌های امدادگر در سوانح طبیعی و غیرطبیعی مانند فاجعه ساختمان پلاسکو به شدت احساس می‌شود.

رییس کمیته ملی ربوکاپ جمهوری اسلامی ایران اضافه کرد: دانشگاه آزاد اسلامی قزوین در طول 2 سال گذشته، بارها با تقبل هزینه‌های اجرایی، به صورت داوطلبانه اقدام به برگزاری مانورهای متعدد امداد و نجات، چک و خنثی‌سازی بمب و مدیریت بحران در ارگان‌های مختلف کرده است اما با وجود برگزاری موفقیت آمیز مانورها و با وجود کسب گواهینامه‌های مختلف تاکنون هیچ اقدام عملی و درخواستی مبنی بر تجهیز مراکز امدادی از جمله آتش‌نشانی به این امکانات به ما ارائه نشده است.

وی تاکید کرد: حضور ربات‌های امدادگر، که قابلیت کنترل از فواصل دور را داراند، نیاز به حضور نیروهای امدادی در نقاط پر خطر یک منطقه سانحه دیده را به حداقل می‌رساند و به این ترتیب می‌توان از میزان تلفات نیروی انسانی در حین امداد و تخریب‌های دیگر به میزان قابل توجهی کاست.

این محقق حوزه رباتیک با اشاره به مزایای کاربری کردن فناوری در مدیریت بحران خاطرنشان کرد: استفاده از این تکنولوژی‌ها نه تنها از قابلیت‌های منحصر به فرد ربات‌های امدادگر در حوادث شهری و غیر شهری می‌توان بهره برد بلکه در صورت بروز سوانح ثانویه خسارت مادی مانند از دست رفتن ربات‌ها، جایگزین تلفات جانی مانند از دست رفتن نیروهای امدادی خواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه فقدان یک فرد و تلفات جانی عوارض گسترده اجتماعی و معنوی را در پی دارد، اظهار کرد: ربات‌های امدادگر ایرانی با وجود تمام ویژگی‌های منحصر به فرد، طی سالیان گذشته مورد بی‌توجهی‌ و بی مهری قرار گرفته‌اند و انتظار ورود به عرصه‌های عملیاتی را می‌کشند.

به گفته رییس دانشگاه آزاد قزوین با راه نیافتن ربات‌ها به عرصه‌های عملیاتی کشور و همچنین عدم وجود حمایت‌های موثر از نخبگان علم رباتیک، بسیاری از دانشگاه‌ها، موسسات و شرکت‌های مرتبط با این رشته در اقصی نقاط دنیا فرصت را غنیمت شمرده و با جذب مهندسان زبده ایرانی، بی هیچ زحمتی حاصل سال‌ها پژوهش و تجربه را در جهت اهداف خود به کار خواهند گرفت.