روز اول این جوری نبود!

تنوع موجود در بازارهای آنلاین به گونه‌ای است که گاهی پیش‌بینی مسیر حرکت یک کسب‌وکار در چند سال بعد بسیار دشوار و حتی گاهی ناممکن می‌شود. هر استارت‌آپ با تعدادی فرضیات یا گمانه (assumption) آغاز می‌شود. با این حال در بسیاری از موارد برخی از این گمانه‌ها درست نیستند. به همین دلیل در ادبیات استارت‌آپی با واژه «چرخش» (Pivot) روبه‌رو هستیم. چرخش به این معناست که با گذشت زمان و دریافت اطلاعات بیشتر از مشتریان، فرضیات اولیه بنیانگذاران یک استارت‌آپ نادرست از آب درآمده و تغییر مدل کسب‌وکار نیز اجتناب‌ناپذیر می‌شود. این اصلاح گمانه‌ها معمولا تا جایی پیش می‌رود که گمانه‌های بنیانگذاران استارت‌آپ با واقعیت‌های بازار کاملا منطبق و سازگار باشد.

اگر نگاهی به مسیر عملکرد برخی از معروف‌ترین شرکت‌های فعال در فضای وب داشته باشیم، می‌بینیم برخی از آنها با هدفی مشخص فعالیت خود را آغاز کرده و بتدریج و با دریافت بازخوردهای مختلف از بازار و کاربران خود، مسیر حرکت خود را تغییر داده‌اند. اگر شما هم جزو کسانی هستید که دوست دارید کسب و کاری نوآورانه در دنیای مجازی داشته باشید، شنیدن داستان وضعیت آغازین و کنونی این شرکت‌ها خالی از لطف نیست.

نت‌فلیکس

نت‌فلیکس (Netflix) سال 1997 به‌عنوان فروشگاهی برای کرایه آنلاین فیلم راه‌اندازی شد. هدف بنیانگذاران نت‌فلیکس این بود که افراد به جای رفتن به ویدئوکلوپ و اجاره حضوری فیلم، آن را به‌صورت آنلاین کرایه کرده و یک پیک نیز فیلم را به دست آنها برساند. خلاصه این‌که هدف بنیانگذاران نت‌فلیکس، تسهیل فرآیند اجاره فیلم بود. اما نت‌فلیکس امروزه کاربرد دیگری یافته است. این شرکت اکنون اصلی‌ترین شبکه تلویزیونی آنلاین جهان است. کاربران با پرداخت هزینه اشتراک می‌توانند براحتی فیلم و سریال مورد نظر خود را به‌صورت آنلاین تماشا کنند. نت‌فلیکس از الگوریتم پیچیده‌ای برای شناسایی سلیقه هر کاربر و پیشنهاد فیلم‌هایی بر اساس آن برخوردار است. نت‌فلیکس همچنین شرکت‌های مختلفی برای تولید انواع فیلم‌های داستانی و مستند دارد. ارزش نت‌فلیکس در حال حاضر 11.26 میلیارد دلار بوده و 3700 کارمند دارد.

فیسبوک

این شبکه اجتماعی آنلاین سال 2004 با هدف ایجاد فهرستی از دانشجویان دانشگاه هاروارد به‌منظور تسهیل ارتباط آنها ایجاد شد. این شبکه بتدریج دیگر دانشگاه‌های آمریکا را نیز پوشش داد و در سال 2006 به صورت رسمی در دسترس کاربران از سراسر جهان قرار گرفت. این شرکت از طریق تبلیغات آنلاین، هر سال به درآمد چشمگیری دست می‌یابد. ارزش فیسبوک در حال حاضر 49.41 میلیارد دلار بوده و بیش از 12 هزار کارمند دارد.

ایر بی‌ان‌بی

سامانه ایر بی‌ان‌بی (AirBnB) سال 2008 به عنوان سامانه‌ای به منظور کمک به افراد برای اجاره دادن اتاق‌های خالی منزل خود به گردشگران راه‌اندازی شد. عمده مخاطبان این وبسایت، افرادی بودند که توان مالی بالایی نداشتند و در نتیجه دنبال مکانی ارزان برای اجاره بودند. گفتنی است اولین کاربران ایر بی‌ان‌بی، دو بنیانگذارش بودند که برای اجاره اتاق خالی آپارتمان استیجاری خود، این سامانه را طراحی کردند.

با این اوصاف، پس از چند سال و رونق گرفتن کار این وبسایت، ایر بی‌ان‌بی تا حدی تغییر مسیر داد و دامنه مکان‌های اقامتی قابل ثبت را گسترش داد. امروزه می‌توان انواع مکان‌های اقامتی از یک اتاق کوچک در خانه‌ای روستایی تا سوئیتی در هتل پنج ستاره و حتی قلعه‌های تاریخی را رزرو کرد. قیمت برخی از این مکان‌ها هر شب تا 4000 دلار نیز می‌رسد.

اینباند

وبسایت اینباد (inbound.org) سال 2012 با هدف انتشار عمومی مطالب تخصصی منتشر شده توسط شرکت‌های مختلف ایجاد شد. دو بنیانگذار اینباند، این پلتفرم را نه با هدف کسب درآمد، بلکه برای سرگرمی خود راه‌اندازی کردند. بتدریج و با افزایش شهرت این سامانه، درخواست‌های متفاوتی از سوی کاربران آن مطرح شد. به همین دلیل، این پلتفرم امکان تعامل کاربران با هم از طریق پرسش و پاسخ را فراهم کرده است. این مجموعه اکنون بیش از 200 هزار کاربر ثبت شده دارد.

آمازون

جف بزوس، بنیانگذار آمازون از میان 20 محصولی که می‌توانست به‌صورت آنلاین بفروشد، کتاب را انتخاب کرد، زیرا بر این باور بود این محصول بیشترین تقاضا را در سطح جهانی داشته و همچنین قیمت چندانی ندارد. با وجود این‌که آمازون همچنان کتاب می‌فروشد، اما تعداد محصولات مختلفی که این فروشگاه آنلاین برای فروش دارد طی دو دهه گذشته به‌طور چشمگیری افزایش یافته است. افزون بر این، آمازون در سال‌های اخیر نسخه الکترونیک بسیاری از کتاب‌های چاپی را نیز به فروش می‌رساند و حتی سامانه‌ای برای تولید و انتشار کتاب به‌صورت ویژه در قالب الکترونیک در اختیار کاربران قرار می‌دهد. این شرکت علاوه بر این محصولاتی نظیر کتابخوان الکترونیکی را نیز تولید می‌کند.

ارزش آمازون در حال حاضر 67.7 میلیارد دلار بوده و بیش از 230 هزار کارمند دارد.

یوتیوب

یوتیوب را بیشتر کاربران به‌عنوان سامانه‌ای برای آپلود و به اشتراک‌گذاری فیلم می‌شناسند. این سامانه سال 2005 به‌عنوان یک وبسایت دوست‌یابی آغاز به کار کرد، اما بتدریج و با استقبال کاربران، یوتیوب به شکل امروزی خود درآمد. درنهایت گوگل سال 2006 این وبسایت را خرید.

توییتر

توییتر ابتدا با هدف ارسال پیام‌های خبری در مورد موضوعات مختلف به کاربران خاص راه‌اندازی شد. این شرکت اندکی پس از آغاز کار دچار مشکل شد، زیرا پیش از آن یک شرکت دیگر این ایده را اجرا کرده بود و به همین دلیل توییتر دچار مشکل حقوقی شد. به همین دلیل این شرکت مجبور شد مسیر خود را تغییر داده و به این ترتیب الگوی امروزی به اشتراک‌گذاری پیام‌های کوتاه را در پیش گرفت. توییتر اکنون یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های حوزه دیجیتال در جهان است.

بازفید

مجموعه بازفید (Buzfeed) سامانه‌ای برای عرضه اخبار و مطالب مختلف سرگرم‌کننده به صدها میلیون نفر در سراسر جهان است. این مطالب در قالب‌هایی مختلف نظیر متن، تصویر و حتی ویدئو عرضه می‌شود. با این وجود، این وبسایت سال 2006 فقط با هدف ارائه اخبار مهم و کنار گذاشتن خبرهای نه چندان مهم راه‌اندازی شد. این شرکت اکنون بیش از 66 میلیون دلار ارزش داشته و 1300 کارمند دارد.

صالح سپهری

ضمیمه کلیک جام‌جم