درد را تحمل نکنید

امروز روز جهانی مبارزه با درد است (11 اکتبر) و ما به همین بهانه، پای صحبت دکتر جلال زرین‌قلم، دبیر انجمن بررسی و مطالعه درد ایران و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نشسته‌ایم تا یاد بگیریم، چگونه با درد مواجه شویم و کاهش و کنترل آن را به دست بگیریم.

درد را خودسرانه ساکت نکنید

مردم فکر می‌کنند، درد را باید ساکت یا به بیان دیگر حذف کرد و نیازی به تشخیص علت اصلی نیست یعنی اگر سردرد دارند، به صورت خودسرانه و غیرتجویز شده، دارو مصرف می‌کنند.

درد، علامتی از یک ناهماهنگی در فعالیت‌ بدن است. اگر ریشه آن را پیدا نکنیم، همان محرکی که یک حس ساده را ایجاد می‌کند، می‌تواند تبدیل به یک بیماری شود؛ مثل دردهای ساده دستگاه گوارش، پروستات، سینه و کلیه که افراد با دارو آن را ساکت می‌کنند یا با بی‌توجهی طی می‌کنند و بعد از مدتی هم ممکن است به یک بیماری سرطانی تبدیل شود.

بعضی سر درد‌ها هم ممکن است ناشی از یک ضایعه فراگیر مثل افزایش فشار مایع مغزی نخاعی باشد. پس ابتدا باید علت را تشخیص دهیم و بعد از اطمینان از این که یک درد ساده است، برای آن مسکن تجویز شود.

نباید درد بکشید

بیمار نباید درد بکشد یا آن را تحمل کند. حتی درد‌های حاد با تشخیص علت باید درمان شوند. تسکین درد، ساز و کار مخصوص به خود را دارد. استفاده از دارو بویژه وقتی علت درد مشخص نیست، عوارض جبران‌ناپذیری ممکن است داشته باشد.

استفاده از مسکن‌های OTC (مسکن‌هایی که بدون نسخه در داروخانه‌ها عرضه می‌شود) نیز در شرایطی مجاز است که علت بیماری مشخص شده باشد؛ ‌مثلا هنگام بروز سردرد تنشی که فرد با آن دست و پنجه نرم می‌کند، درد ناشی از سوختگی خفیف و درد احشایی در خانم‌ها (در دوران قاعدگی) فرد می‌تواند از این مسکن‌ها استفاده کند.

روش‌های کنترل درد را یاد بگیریم

برای درمان درد ابتدا باید به یک متخصص و در صورت نیاز به متخصص درد مراجعه شود.

بسته به عامل ایجادکننده درد می‌توانیم از روش‌های مختلف استفاده کنیم. گروهی از دردها التهابی هستند. مانند دردهای ناشی از سوختگی و روماتیسم.

در مواجهه با این درد‌ها باید از گروه داروهای ضدالتهابی مثل داروهای غیراستروئیدی یا کورتون‌ها استفاده کنیم.

برای کنترل دردهای نوروپاتیک (عصبی) هم باید از مکانیسم‌های پیچیده‌تر کنترل درد مانند بلوک‌کننده کانال‌های عصبی بهره گرفته شود.

برای از بین بردن درد ناشی از اسپاسم‌های عضلانی و اختلالات عضلانی نیز می‌توان از طب مکمل مثل طب سوزنی و نیز استفاده از ترکیبات دارویی گیاهی زیر نظر پزشک بهره گرفته شود.

درد‌های سایکولوژیک نیز باید زیر نظر روانپزشکان کنترل شود.

توجه داشته باشید، استفاده از روش‌های معمول و ساده کنترل درد مثل استفاده از کیسه آب گرم در کاهش دردهای عضلانی ناشی از اسپاسم عضلانی و کیسه آب سرد در کاهش درد ناشی از پیچ خوردگی موثر است، به شرط آن که مطمئن شویم آسیب شدیدی وجود ندارد، چرا که تسکین درد، بدون تشخیص علت آن، عوارض زیادی دنبال خواهد داشت.

چرا از درد می‌ترسیم؟

درد به عنوان یک پاسخ تحریک آسیب‌رسان در بدن تلقی می‌شود. وقتی حس درد داریم یعنی اختلال فعالیتی در بدن ما به وجود آمده است که وظیفه پزشک، پیدا کردن عامل و رفع آن است. ترس ما از درد ناشی از ناآگاهی نسبت به علت درد است، بخصوص دردهایی که منشا احشایی دارند یا سردردهای تنشی که دلیلش برای ما مشخص نیست، منجر به ایجاد حس ترس در ما می‌شود.

البته خود درد می‌تواند باعث بروز ناراحتی روانی مثل افسردگی و استرس بشود و فرد را به سمت تشدید درد پیش ببرد که به نوبه خود بر ترس فرد می‌افزاید.

پونه شیرازی -دانش و سلامت جام جم