دنیای عجیب آب‌ معدنی‌ ها

به‌رغم تفاوت بارز بین آب‌های آشامیدنی و آب معدنی، اغلب مردم بدون توجه به برچسب روی این دو محصول، آنها را از مراکز فروش می‌خرند و به جای هم استفاده می‌کنند.

واضح است که هر دوی این محصولات تحت نظارت ارگان‌های دولتی از جمله دانشگاه‌های علوم‌پزشکی، سازمان ملی استاندارد سازمان غذا و دارو، بوده و دارای پروانه ساخت معتبر هستند.

درباره اما و اگرهای آب معدنی و آشامیدنی با مهندس محسن احیائی، مدیر کنترل کیفیت کارخانجات آب معدنی و آشامیدنی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

آب‌های معدنی طبیعی از سرچشمه (چشمه، چاه و رودخانه) گرفته می‌شوند و این نوع آب‌ها به طور طبیعی غنی از املاح معدنی مفید برای بدن هستند.

از طرفی تولیدکنندگان در فرآیند تصفیه و تولید آن فقط مجاز به استفاده روش‌های پالایش فیزیکی مانند اولترافیلتراسیون هستند تا به ماهیت معدنی بودن آن لطمه‌ای وارد نشود. هرگونه پالایش شیمیایی در فرآیند تولید این محصول غیرمجاز و ممنوع است.

تصفیه آب معدنی، نه با روش‌های شیمیایی

ترکیبات ضدعفونی‌کننده از جمله کلر و ازن از مهم‌ترین روش‌های تصفیه شیمیایی هستند. در تولید آب آشامیدنی علاوه بر فیلتراسیون، از این مواد شیمیایی نیز برای تولید آبی تمیز، سالم و عاری از هرگونه آلودگی استفاده می‌شود.

تغییر در ترکیبات آب، به‌وسیله کاستن یا افزودن برخی از املاح محلول در آب، ناخواسته منجر به تغییر در ماهیت ذاتی آب خواهد شد. بنابراین در صورت افزودن املاح به‌صورت دستی به آب، آن آب دیگر معدنی نیست و باید به‌عنوان آب آشامیدنی به فروش برسد.

نگهدارنده‌ها در آب‌های آشامیدنی

برای افزایش زمان نگهداری آب‌های آشامیدنی از مواد نگهدارنده (ازن، کلر و فلوراید) استفاده می‌شود حال آن‌که در تولید آب معدنی استفاده از موارد فوق‌مجاز نیست. وجود باقیمانده مواد شیمیایی و این‌که بسیاری از املاح مفید آب آشامیدنی طی فرآیند تصفیه آن حذف می‌شود، وجهه سلامت‌بخش آب‌های معدنی طبیعی را روشن‌تر می‌کند.

رشد جلبک در آب‌های بطری‌ شده!

گاهی در زمان خرید بطری‌های آب معدنی یا آشامیدنی در قسمت سر یا ته بطری یا حتی داخل آب شاهد رشد جلبک‌های سبز رنگ هستید. چیزی که واضح است این‌که اسپور (فرم غیرفعال جلبک) از ابتدا در بطری آب وجود داشته و پس از تولید در حین توزیع و نگهداری شرایط مناسب برای فعال شدن و رشد آنها ایجاد می‌شود.

آلوده بودن آب سر منشأ، فقدان سیستم‌های شست‌وشوی مناسب خطوط در واحدهای فرآوری، عدم‌کنترل و تعویض به موقع فیلترها، آلوده بودن بطری و بویژه در آن و شرایط نامناسب نگهداری در انبارها، زنجیره توزیع و اماکن فروش، مهم‌ترین دلایل رشد جلبک در بطری‌های آب هستند. رشد جلبک علاوه بر ایجاد ظاهر نامطلوب، با تغییر در ویژگی‌های حسی بویژه طعم همراه است.

روی خوش آب آشامیدنی به جلبک ها

آب، محیط مناسبی برای رشد میکروب‌ها بویژه جلبک‌هاست.

تا حد امکان از مصرف بطری‌های جلبک زده اجتناب کنید، چراکه ممکن است علاوه بر جلبک، حاوی سمومی از جمله سیانوتوکسین و باکتری‌های دیگری نیز باشند. رشد جلبک‌ها در بطری‌های آب آشامیدنی محتمل‌تر است که دلیل آن وجود باقیمانده‌های کلر است که رشد آنها را تسریع می‌کند.

آداب نگهداری آب‌های بطری‌ شده

از خرید و مصرف بطری‌های آب نگهداری شده در آفتاب اجتناب کنید. آفتاب نه تنها رشد میکروب‌ها و جلبک‌ها را تشویق می‌کند بلکه مهاجرت ترکیبات شیمیایی خطرناک (نظیر استالدهید) از بطری به آب را نیز تسریع می‌کند.

بعد از خرید در جای خنک یعنی دمای یخچال نگهداری شوند.

بطری‌های پلاستیکی آب را هرگز در فریزر قرار ندهید.

بطری آب معدنی را روی صندلی یا داشبورد خودرو که در معرض تابش نور خورشید و گرمای شدید است، قرار ندهید.

هنگام خرید به تاریخ تولید و انقضا محصول، مشخصات ظاهری، نام و نشان شرکت تولیدکننده توجه کنید. هرگونه نشان از بی کیفیت بودن محصول اعم از نشتی در، کدورت و رنگ پریدگی برچسب که نشان از نگهداری آب بطری شده در شرایط انبار داری بد یا در معرض تابش مستقیم نور آفتاب گرفتن دارد را در نظر بگیرید.

بطری‌های آب پس از باز کردن بر اثر تماس با دهان و دست مصرف‌کننده آلوده می‌شوند. پس بهتر است در صورتی که قصد استفاده مجدد دارید آب باقیمانده از قبل را کاملاً تخلیه و بطری را بخوبی بشویید. هرگز بطری آب خود را به‌طور مشترک با فرد دیگری استفاده نکنید.

دکتر مریم قادری قهفرخی - متخصص صنایع غذایی / جام جم