حکم قاطع آیت الله طالقانی درباره افکار منحط سازمان مجاهدین/ موضوعی که هیچ‌گاه در پرونده طالقانی دیده نشد!

محمدصادق کوشکی در گفت وگو با جام جم آنلاین با اشاره به ابعاد شخصیتی آیت الله سید محمود طالقانی گفت: ایشان در زمره پیشگامان روحانیت برای ارتباط نسل دانشگاهی با نسل حوزه قرار داشت. به گونه ای که شاید جزو اولین روحانیونی بود که فاصله میان حوزه و دانشگاه در دوران قبل از انقلاب از مهم‌ترین دغدغه‌های او بود و همواره این شکاف را به مثابه دیواری بزرگ میان این دو طبقه علمی در کشور به شمار می آورد.

وی در این باره افزود: مرحوم طالقانی در طول حیات مبارزاتی خود تلاش کرد میان این دو نهاد تاثیرگذار در جامعه وحدت و یکدلی ایجاد کند که بیشترین این فعالیت ها در مسجد هدایت بود. برای تحقق این رسالت از دهه 30 به جذب جوانان پرداخت و نوعی موضوعات مختلف را تبیین کرد که مورد پذیرش و جاذبه این نسل قرار گیرد. در اصل ایشان حق بزرگی به گردن دانشگاهیان دارد. برای این‌که بین دانشگاه و روحانیت پلی ایجاد کرد که امروز این دو مرکز علمی در عرصه های مختلف متاثر از یکدیگر هستند. گفتنی است چهره های برجسته انقلابی نظیر شهید چمران دست پرورده و ماحصل این روحانی مبارز در مسجد هدایت هستند.

این پژوهشگر اندیشه سیاسی در ادامه سرسختی و سازش ناپذیری را از دیگر شاخص های مهم طالقانی برشمرد و تصریح کرد: وی در مسیر مخالفت با دستگاه ستم شاه زیر بار هیچ بدعت و موافقتی نمی‌رفت و به همین علت ما شاهد هستیم بیشتر حیات پر بار خود را در زندان های طاغوت به سر برد و سطح مبارزاتشان در حدی بود که تا ماه های پایانی عمر سلطنت شاه در بند ساواک و تبعید به سر برد. حتی یک نمونه در پرونده محکومیت او در زمان شاه وجود ندارد که دال بر مذاکره و توافق با رژیم قلمداد شود، چرا که از پهلوی اول با دیکتاتوری رضا شاه سر ستیز داشت.

کوشکی روشن بینی و روشن اندیشی در امور دینی و تفسیر قرآن مجید را وجه بارز معرفتی آیت الله طالقانی دانست و خاطر نشان کرد: او به‌عنوان یک اسلام شناس سعی می کرد برداشت هایی از دین داشته باشد تا این برداشت ها پاسخگوی نیاز زمانه خویشتن بشر امروزی باشد و مقوله دین را موضوعی متعلق به گذشته فرض نمی کرد و معتقد بود دین باید جوابگوی ذهن پرسشگر ما انسان ها محسوب شود. به همین دلیل به طور اصولی معارف دینی را مورد بازتحلیلی قرار می داد و با زدودن پیرایه ها آن را قابل عرضه به جهان امروز می کرد. از این نظر باید مرحوم طالقانی را بنیانگذاران نواندیشی دینی با اتکاء به اجتهاد دانست. بعد از ایشان بزرگانی چون شهیدان مطهری و مفتح همین مسیر را در پیش می گیرند.

وی با تاکید بر این‌که طالقانی به منظور جلوگیری از انحراف انقلاب معتقد بود باید سرنوشت سیاسی مردم توسط خود آنها رقم بخورد، عنوان کرد: در همان روزهایی ابتدای شکل گیری نهادهای انقلاب، او راهکار اجرایی این امر را در تاسیس شوراها می‌دانست و این نظریه اول بار در سخنرانی مدرسه فیضیه در سال ۱۳۵۸ مطرح کرد. مدنظر وی این امر بود که با تصویب قانون شوراها کار مردم را به خودشان بسپارند تا مردم بدانند واقعا انقلاب شده و می‌توانند سرنوشت خود را در چارچوب مردم‌سالاری دینی عملاً به اجرا گذارند. به همین دلیل در سخنرانی که سر قطعه شهدای انقلاب داشت و بر تشکیل شورا تاکید کرد، مردم در روز تشییع وی شعار می دادند: پیام طالقانی، شهادت است و شورا.

این پژوهشگر اندیشه سیاسی در خصوص اقدام دور اندیشانه و انقلابی طالقانی مبنی بر تبری از سازمان منشعب شده موسوم به پیکار از سازمان مجاهدین یادآور شد: ایشان سال 54 زمانی که سازمان پیکار با رویکرد مبارزه مسلحانه و خشن اعلام موجودیت کرد بسختی با آن مخالفت کرد و آن را مورد تایید قرار نداد. این مسأله بخوبی نشان می دهد در اندیشه مبارزاتی وی خشونت طلبی و دست بردن به اسلحه جایی نداشته و مبنای تفکر برای جهاد مطلقا بر پایه اصول انقلاب اسلامی و امام استوار است.

وی در این باره افزود: این روحانی مبارز از ابتدا تلاش می کرد همه جوانانی را که رویکرد اسلامی دارند در مخالفت با رژیم شاه جذب حداکثری کند. به همین علت گروه مجاهدین خلق هم در مقطعی نسبت به ایشان ابزارتمایل می کرد. ایشان هم با روی گشاده استقبال می کرد. ولی از وقتی سازمان در سال 54 وارد فاز مارکسیستی شد ما شاهد هستیم آیت الله طالقانی همگام با سایر فقها همچون مرحوم آیت الله مهدوی کنی، آیت الله انواری و مرحوم آیت الله ربانی شیرزای فتوای ارتداد مجاهدینی که مارکسیسم شده اند را صادر می کنند و هر گونه حمایت از افکار انحرافی سازمان را مردود می‌دانند.

محمدرضا شجاعیان/جام جم آنلاین