فضا چگونه می‌تواند جهان را متحد کند؟

در سال‌های گذشته علاقه‌مندان به دانش فضایی در سراسر جهان در سالگرد این رویداد تاریخی و هفته بعد از آن برنامه‌های ویژه‌ای تحت عنوان هفته جهانی فضا با هدف آشناکردن مردم با پیشرفت‌های فضایی و خدمات این فناوری به بشریت برگزار می‌کنند.

امسال کمیته هفته جهانی فضا، این مراسم را با شعار «فضا جهان را متحد می‌کند» برگزار می‌کند و از تمام علاقه‌مندان در سراسر جهان خواسته تا در برنامه‌های خود درباره نقش فضا در کمک به پیشبرد اتحاد جهانی با مردم صحبت کنند.

این شعار از دو زاویه قابل بررسی است؛ اول این‌که بسیاری از دستاوردهای فضایی از جمله داده‌های ماهواره‌های سنجش از دور، هواشناسی، مخابراتی و ناوبری می‌توانند به حل بسیاری از معضلات و مناقشات بین‌المللی و مهم‌تر از آن حفظ اقلیم زمین کمک کنند.

به‌طور مثال بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی که اکنون برخی از کشورهای جهان از جمله ایران با آن روبه‌رو هستند، محدود به جغرافیای یک کشور نیست و برخی بحران منطقه‌ای است. مانند بحران آتش‌سوزی هورالعظیم که در ماه‌های اخیر بخش‌های وسیعی از خوزستان و استان همجوار آن در عراق را تحت تاثیر قرار داده است. داده‌های ماهواره‌ها به خوبی توانسته ابعاد این حادثه را نشان دهد و باعث همکاری‌های نزدیک دو کشور برای حل و فصل این مشکل شده است. دوم آن‌که در سال‌های گذشته و البته پیش رو بسیاری از پروژه‌های فضایی به‌دلیل هزینه‌های بالا و از طرفی گستره وسیع ماموریت‌های آنان بدون مشارکت کشورهای جهان امکان‌پذیر نیست. نمونه آن پروژه ایستگاه فضایی بین‌المللی است که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بیش از 50 کشور جهان در آن مشارکت دارند.

در دهه‌های اخیر ما در پروژه‌های فضایی بین‌المللی، سطح بالایی از تعهد و تعامل سازنده را بین کشورهای مشارکت‌کننده می‌بینیم. آیا می‌توان این تجربه‌های موفق را به سایر حوزه‌ها در روابط بین‌المللی نیز تعمیم داد؟

محمدرضا رضائی

جام‌جم