کُشنده‌ترین بیماری‌ها را بشناسید

به گزارش جام جم آنلاین از باشگاه خبرنگاران جوان، هنگامی که مردم به کشنده‌ترین بیماری‌های جهان فکر می‌کنند، احتمالاً ذهن آن‌ها به سمت بیماری‌های سریع و غیر قابل تحملی می‌رود که هر از گاهی شایع می‌شوند. اما در حقیقت، بسیاری از این نوع بیماری‌ها جزو ۱۰ دلیل برتر مرگ و میر در سراسر جهان نیستند. در سال ۲۰۱۵، حدود ۵۶.۴ میلیون نفر از دنیا رفتند و ۶۸ درصد از آن‌ها به دلیل بیماری‌هایی بودند که به آرامی پیشرفت می‌کردند.

شاید عجیب باشد که چندین مورد از این بیماری‌های کشنده تا حدی قابل پیشگیری هستند و گام‌هایی وجود دارد که هرکسی می‌تواند برای کاهش خطر ابتلا به آن‌ها بردارد.

بنابر اعلام سازمان بهداشت جهانی، ۱۰ بیماری برتر که بیشترین تعداد مرگ و میر‌ها را در جهان به همراه دارند، شامل این بیماری‌ها هستند:

۱- بیماری عروق کرونر

کشنده‌ترین بیماری در جهان بیماری عروق کرونر است. این بیماری که بیماری قلبی ایسکمیک قلبی هم نامیده می‌شود، هنگامی رخ می‌دهد که رگ‌های خونی که خون را به قلب می‌رسانند، تنگ می‌شوند. این بیماری در صورت درمان نشدن می‌تواند منجر به درد قفسه سینه، نارسایی قلبی و ورم مفاصل شود.

اهمیت این بیماری در سراسر جهان به نحوی است که به دلیل افزایش طول عمر، تحولات اقتصادی و ورود عوامل خطرزا در سبک زندگی، هنوز هم علت اصلی مرگ و میر است، اما با آموزش بهتر بهداشت عمومی، دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و پیشگیرانه قابل کاهش یافتن است.

از عوامل خطرساز برای ابتلا به این بیماری فشار خون بالا، کلسترول بالا، سیگار کشیدن، سابقه خانوادگی، دیابت، و داشتن اضافه وزن است. در صورت داشتن یک یا چند مورد از این عوامل خطر با پزشک خود مشورت کنید.

شما می‌توانید با مصرف دارو‌ها و حفظ سلامتی قلب از این بیماری جلوگیری کنید. برخی از اقداماتی که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا انجام دهید شامل ورزش منظم، حفظ وزن متعادل، استفاده از رژیم غذایی متعادل که کم سدیم است و میوه و سبزیجات زیادی دارد، اجتناب از سیگار کشیدن و نوشیدن فقط در حد اعتدال است.

۲- سکته مغزی

سکته مغزی به هنگام انسداد شریان مغز رخ می‌دهد. این امر باعث می‌شود سلول‌های مغزی محروم از اکسیژن، ظرف چند دقیقه بمیرند. در طی سکته مغزی، احساس بی حسی و گیجی ناگهانی می‌کنید یا در راه رفتن و دیدن مشکل دارید. در صورت عدم درمان، سکته مغزی می‌تواند باعث ناتوانی طولانی مدت شود.

در حقیقت، سکته‌های مغزی علت اصلی معلولیت طولانی مدت است. افرادی که طی ۳ ساعت پس از سکته مغزی تحت درمان قرار می‌گیرند، کمتر دچار ناتوانی می‌شوند. مراکز معتبر کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) گزارش داد که ۹۳ درصد از افراد بی حسی ناگهانی یک طرف از علائم سکته مغزی است. اما تنها ۳۸ درصد سایر علائمی که باید به دنبال آن‌ها به دنبال مراقبت‌های اضطراری باشند، را می‌دانستند.

از عوامل خطرساز در ابتلا به این بیماری فشار خون بالا، سابقه خانوادگی، سیگار کشیدن به ویژه هنگامی که با دارو‌های ضد بارداری خوراکی همراه شود است همچنین افراد با نژاد آفریقایی-آمریکایی و زنان بیشتر احتمال ابتلا به این بیماری را دارند.

۳- عفونت‌های تنفسی تحتانی

عفونت تنفسی تحتانی یک عفونت در مجاری هوایی و ریه‌ها است که می‌تواند آنفلوانزا یا ذات الریه، برونشیت و یا بیماری سل باشد. عوامل خطرساز برای ایجاد عفونت تنفسی تحتانی شامل سرماخوردگی، قرار گرفتن در معرض مکرر مواد تحریک کننده ریه، سیگار کشیدن، سیستم ایمنی ضعیف، آسم و اچ آی وی است.

یکی از بهترین اقدامات پیشگیرانه‌ای که می‌توانید در برابر عفونت‌های تنفسی تحتانی انجام دهید، دریافت هر ساله واکسن آنفولانزا است. دست‌های خود را به طور مرتب با صابون و آب بشویید تا از انتقال باکتری ها، به خصوص قبل از لمس صورت و قبل از خوردن غذا جلوگیری کنید و استراحت کنید تا بهبودی کامل در خانه بمانید.

۴- بیماری انسداد مزمن ریوی

یک بیماری طولانی مدت و پیشرونده ریه است که تنفس را دشوار می‌کند. سیگار کشیدن یا در معرض قرارگرفتن آلاینده‌های شیمیایی و سابقه خانوادگی با احتمال ابتلا به این بیماری مرتبط است.

۵- سرطان ریه

سرطان‌های دستگاه تنفسی شامل سرطان نای، حنجره، برونش و ریه‌ها هستند. علل اصلی بروز آن‌ها شامل سیگار کشیدن، آلاینده‌های شیمیایی و سموم محیطی است اما آلودگی‌های خانگی مانند سوخت‌ها هم نقش دارند.

اهمیت سرطان‌های تنفسی در سراسر جهان به نحوی است که یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ نشان داد که سرطان‌های دستگاه تنفسی سالانه حدود ۴ میلیون مرگ و میر به دنبال دارد. در کشور‌های در حال توسعه، محققان افزایش ۸۱ تا ۱۰۰ درصدی سرطان‌های تنفسی را ناشی از آلودگی و سیگار کشیدن می‌دانند. بسیاری از کشور‌های آسیایی به ویژه هند هنوز از زغال سنگ برای پخت و پز استفاده می‌کنند. انتشار آلاینده‌های ناشی از سوخت جامد ۱۷ درصد از مرگ و میر‌های سرطان ریه در مردان و ۲۲ درصد در زنان را تشکیل می‌دهد.

سرطان‌های ریه می‌تواند بر همه افراد تأثیر بگذارد، اما به احتمال زیاد بر روی افرادی که سابقه مصرف سیگار یا دخانیات دارند، تأثیر می‌گذارد. سایر عوامل خطرزا برای این سرطان‌ها شامل سابقه خانوادگی و قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند دود دیزل است. تشخیص زودرس می‌تواند علائم سرطان تنفس را کاهش دهد.

۶- دیابت

دیابت نوعی بیماری است که بر تولید و استفاده انسولین در بدن تأثیر می‌گذارد. در دیابت نوع یک، لوزالمعده نمی‌تواند انسولین تولید کند و علت آن مشخص نیست. در دیابت نوع ۲، لوزالمعده انسولین کافی تولید نمی‌کند، یا از انسولین نمی‌توان به طور مؤثر استفاده کرد. دیابت نوع ۲ می‌تواند در اثر عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی ضعیف، عدم تحرک و اضافه وزن ایجاد شود.

این بیماری در کشور‌های کم درآمد قربانی بیشتری می‌گیرد. داشتن اضافه وزن، فشار خون بالا، سن بالاتر، ورزش نکردن ، کمبود تحرک بدنی و رژیم غذایی نامناسب و پرکالری از عوامل ابتلا به این بیماری است. در حالی که دیابت همیشه قابل پیشگیری نیست، می‌توانید با ورزش منظم و حفظ رژیم غذایی مناسب، شدت علائم را کنترل کنید. اضافه کردن فیبر بیشتر به رژیم غذایی می‌تواند در کنترل قند خون کمک کند.

۷- بیماری آلزایمر و زوال عقل

وقتی به بیماری آلزایمر یا زوال عقل فکر می‌کنید، ممکن است به از دست دادن حافظه فکر کنید، اما ممکن است به فکر از دست دادن زندگی نباشید. بیماری آلزایمر یک بیماری پیشرونده است که حافظه را از بین می‌برد و عملکرد‌های ذهنی عادی مانند تفکر، استدلال و رفتار‌های معمولی را مختل می‌کند.

بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است. حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد موارد زوال عقل در واقع همان آلزایمر است. این بیماری با ایجاد مشکلات خفیف حافظه ومشکل در فراخوانی اطلاعات و خطا در یادآوری شروع می‌شود و با گذشت زمان، بیماری پیشرفت می‌کند و ممکن است تا مدت زمان طولانی حافظه نداشته باشید. یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ نشان داد که تعداد متوفیان در ایالات متحده به دلیل آلزایمر ممکن است بیشتر از موارد گزارش شده باشد. سن بالای ۶۵ سال، سابقه خانوادگی این بیماری، وراثت، سندرم داون، سبک زندگی ناسالم، ضربه مغزی قبلی در بروز این بیماری موثر است. این بیماری در زنان بیشتر شیوع دارد.

آنچه در کاهش خطر ابتلا به این بیماری می‌تواند مفید باشد؛ رعایت رژیم غذایی سالم برای قلب است. رژیم غذایی پر میوه و سبزیجات، چربی‌های اشباع نشده گوشت، لبنیات و همچنین منابع غنی از چربی‌های مفید مانند آجیل، روغن زیتون و ماهی‌های بدون چربی نه تنها به کاهش خطر ابتلا به بیش بیماری¬های قلبی کمک کند مغز را هم از ابتلا به بیماری آلزایمر محافظت می‌کند.

۸- کم آبی در اثر بیماری‌های اسهالی

اگراین بیماری‌ها بیش از چند روز طول بکشد، بدن بیش از حد آب و نمک از دست می‌دهد و این باعث کمبود آب بدن می‌شود که می‌تواند منجر به مرگ شود. اسهال معمولاً ناشی از ویروس روده یا باکتری‌هایی است که از طریق آب یا مواد غذایی آلوده منتقل می‌شوند. این بیماری به ویژه در کشور‌های در حال توسعه با شرایط بهداشتی ضعیف رواج دارد.

اهمیت بیماری‌های اسهالی در سراسر جهان به نحوی است که بیماری اسهال دومین عامل مهم مرگ و میر در کودکان کمتر از ۵ سال است. هر ساله حدود ۷۶۰ هزار کودک در اثر بیماری‌های اسهال می‌میرند. از عوامل خطر در بروز بیماری‌های اسهالی می‌توان به زندگی در یک منطقه با شرایط بهداشتی ضعیف که در آن دسترسی به آب تمیز وجود ندارد، سن پایین، سوء تغذیه وسیستم ایمنی ضعیف اشاره کرد.

بنا بر اعلام صندوق اضطراری بین‌المللی کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف)، بهترین روش پیشگیری تمرین بهداشت است. تکنیک‌های خوب شستشوی دست می‌تواند ۴۰ درصد از بروز بیماری‌های اسهال را کاهش دهد. بهبود سطح آب و کیفیت آب و دسترسی به تجهیزات اولیه پزشکی هم می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های اسهالی کمک کند.

۹- بیماری سل

سل یک نوع از بیماری ریه است که توسط باکتری‌هایی به نام مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می‌شود. سل یکی از مهمترین دلایل مرگ و میر در افراد مبتلا به HIV است. حدود ۳۵ درصد مرگ و میر ناشی از ویروس HIV ناشی از سل است.

موارد سل هر سال از سال ۲۰۰۰ به میزان ۱.۵ درصد در منابع معتبر کاهش یافته است. هدف این است که سل تا ۲۰۳۰ ریشه کن شود. عوامل خطرساز در ابتلا به این بیماری شامل دیابت، عفونت، HIV ، تماس با افراد مبتلا به این بیماری، استفاده منظم از برخی از دارو‌های خاص مانند کورتیکواستروئید‌ها یا دارو‌هایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند، است.

بهترین پیشگیری از ابتلا به سل، دریافت واکسن باسیلوس ب. ث. ژ است که معمولاً به کودکان داده می‌شود. اگر فکر می‌کنید در معرض باکتری سل قرار گرفته اید، می‌توانید برای کاهش احتمال ابتلا به این بیماری از داروی درمانی به نام کموپروفیلاکسی شروع کنید.

۱۰- سیروز

سیروز نتیجه زخم‌های مزمن یا طولانی مدت و آسیب به کبد است. این آسیب ممکن است نتیجه یک بیماری کلیوی باشد و یا می‌تواند در اثر شرایطی مانند هپاتیت و استفاده مزمن از الکل ایجاد شود. کبد سالم مواد مضر را از خون فیلتر کرده و خون سالم را به بدن بفرستد. با آسیب رساندن به کبد، در بافت زخم ایجاد می‌شود و کبد برای عملکرد صحیح باید سخت‌تر کار کند. در نهایت، ممکن است کبد از کار بیفتد.
عوامل خطرساز در ایجاد سیروز شامل مصرف مزمن الکل، تجمع چربی در اطراف کبد و هپاتیت مزمن ویروسی است. برای جلوگیری از سیروز از رفتار‌هایی که می‌تواند منجر به آسیب کبدی شود، خودداری کنید. استفاده و سوء مصرف طولانی مدت از الکل یکی از دلایل اصلی سیروز است، بنابراین اجتناب از الکل می‌تواند در جلوگیری از آسیب به کبد کمک کند.

علاوه بر این، شما می‌توانید با رعایت رژیم غذایی سالم سرشار از میوه و سبزیجات و عاری از قند و چربی از بیماری کبد چرب غیر الکلی جلوگیری کنید.