ادعای مرگ بر اثر واکسن کرونا، چقدر صحت دارد؟

به گزارش جام جم آنلاین از ایسنا، دستیابی برخی کشورها به فناوری تولید واکسن کرونا و ورود به فاز انسانی آن با تأییدیه سازمان‌های غذا و دارو در کشورهای مختلف، باعث شده در روزهای اخیر نگرانی‌هایی درباره برخی عوارض تزریق واکسن کرونا ایجاد شود و مطالبی درباره پیامدها و عوارض تزریق واکسن کرونا شکل ‌گیرد. در حالی‌ که دنیا امیدوار است با واکسیناسیون همگانی، انسان‌ها بتوانند به زندگی عادی و روزمره بازگردند، هراس از انجام واکسیناسیون‌ در میان برخی افراد جامعه به مشکل تازه‌ای تبدیل شده است.

پژوهشگران دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران شبهاتی که در خصوص واکسن کرونا وجود دارد را بررسی کردند و با بررسی شواهد موجود به این پرسش پاسخ دادند که آیا تزریق واکسن کرونا ایمن است و آیا فوت افراد متعاقب تزریق واکسن می‌تواند طبیعی باشد؟

واکسن هایی که در برنامه ایمن سازی استفاده می‌شوند، بسیار مؤثر و ایمن هستند. با این حال هیچ واکسنی، کاملاً ایمن نیست و ممکن است پس از ایمن سازی، منجر به بروز عارضه شود. به علاوه ماهیت واکسن‌ها و مراحل ایمن سازی، می‌توانند منابع بالقوه‌ای برای ایجاد پیامدهای نامطلوب باشند. عوارض گزارش شـده، ممــکن است واقـعی باشند و مثلاً در نتیجه استفاده از واکسن یا در طـی مراحل ایمن‌سازی، بـه وجود آمده باشند و یا مربوط به واکــسن یا مراحل ایمن‌سازی نـبوده ولی صرفا از نظر زمانی بـا ایمن‌سازی همراه شده باشد.

عوارض نامطلوب پس از ایمن‌سـازی به پنج گروه طبقه‌بندی می‌شوند:

واکنش به واکسن: عوارضی که می‌توانند به دلیل ماهیت واکسن به وجود آیند؛

اشـتباه در برنامه: عوارضی که ممکـن اسـت به دلیل بروز اشتباه در مراحل ایمن‌سازی روی دهند؛

هم‌زمانی: عوارضی که ممکن است به ایمن‌سازی مربوط نباشند و در اثر سایر علل ایجاد شده باشند اما موقتاً به واکسن ارتباط داده شوند؛

واکنش تزریق: عوارضی که به دلیل اضطراب و تشویش در اثر ترس و یا درد ناشی از تزریق بروز می‌کند؛

واکنش ناشناخته: عوارضی که در اثر عوامل ناشناخته ایجاد می‌شوند.

بیشـتر واکنش‌های نادر و شدید واکسن‌ها مثل تشنج، کاهش تعداد پلاکت‌های خون، حملات مربوط به کاهش حجم مایعات بدن، موقتی است و موجـب مشـکلات طـولانی‌مدت نمی‌شـوند و شوک ناشی از دارو که بالقوه کشنده است، نیز به شرط شناسایی سریع آن و اقدام مناسب، قابل درمان اسـت؛ بدون این‌که اثرات طولانی‌مدت بر روی بیمار داشته باشـد.

اگرچـه «آنسـفالوپاتی» یا اختلال در کارکرد مغز، به عنوان واکنـش‌های نادر به واکسن‌هایی مانند سرخک و سه‌گانه منتسب می‌شود؛ ولی با اطمینان نمی‌تـوان گفت کـه واکسن، علت بروز آنسفالوپاتی است.

همچنین بعضی از عوارض شدید واکسن کـه پـس از ایمن‌سازی اتفاق می‌افتد می‌تواند یک حادثه همزمان باشد. به طور مثال؛ در ارتباط با یکی از واکسن‌های ساخته شده مربوط به کرونا (واکسن شرکت فایزر) اعلام شد که پس از تزریق واکسن، شش نفر جان خود را از دست دادند؛ اما عملا چهار نفر از این افراد جزء گروه کنترل بودند و دارونما (محلول آب نمک) مصرف کرده بودند و اساسا هیچ واکسنی دریافت نکرده بودند. در ارتباط با دو نفر دیگر نیز هیچ رابطه‌ای بین واکسن و مرگ این افراد یافت نشد و گزارش‌ها مطابق با مرگ‌ومیر طبیعی بود که برای جمعیت عمومی رخ می‌دهد. علاوه بر این، فوت شش نفر از حدود ۴۰ هزار نفری که در این مطالعه شرکت کرده‌اند، نمی‌تواند دلیلی بر نامناسب‌ بودن این واکسن باشد؛ چراکه بدون شرکت در مطالعه هم تعدادی به سایر دلایل فوت می‌کنند و اگر تعداد فوت بیشتر از حد معمول منتسب به یک واقعه باشد، می‌توانیم آن واقعه را غیر طبیعی عنوان کنیم.

بر اساس اعلام کمیته اطلاع‌رسانی و آموزش همگانی کرونا در دانشگاه علوم پزشکی تهران که به بررسی مستندات، شواهد و پاسخ‌های علمی در مورد ویروس کرونا می‌پردازد؛ هدف ایمن‌سازی، حفاظت فرد و جامعه در برابر بیماری‌های قـابل پیشگیری، به وسیله واکسـن است. گرچـه واکسن‌های مورد استفاده از نظر میزان اثربخشی، بسیار مورد اطمینان هستند و عوارض جانبی آن‌ها ناچیز است؛ اما به طور کلی هیچ واکسنی عاری از عوارض جانبی نیست.

افرادی که واکسن را دریافت می‌کنند ممکن است اثرات جانبی خفیفی را از خود بروز دهند و یا در موارد نادر، با عوارض شدید و حتی تهدید کننده زندگی مواجه شوند. اما در صورت عدم واکسینه شدن، احتمال ابتلاء بـه بیماری، عدم مصونیت و مرگ‌ومیر بسیار بیشتر و شدیدتر از این عوارض خواهد بود. بنابراین برای افزایـش پذیرش ایمن‌سازی و بالابردن کیفیت خدمات، باید به موضوع غلبه بسیار چشم‌گیر منافع واکسیناسیون در برابر عوارض نادر احتمالی تاکید کرد و در انتساب اثرات نامطلوب به فرآیند ایمن‌سازی دقت کافی مبذول شود تا بی‌جهت هراس و نگرانی از واکسن در جامعه ایجاد نشود.