بوشهر در سرزمین ایرانیان

دکتر عبدالکریم مشایخی

بندر بوشهر در کرانه شمالی خلیج‌فارس یکی از معدود شهرهای باستانی ایران است که با استناد به خشت‌نوشته‌های برجای مانده از عصر عیلامی در منطقه «لیان» قدمت و پیشینه تاریخی 5هزار ساله دارد. بوشهر در عصر عیلامیان، پل ارتباطی ایران با کشورهای آسیایی، ‏‌آفریقایی و مناطق دیگر بود و همین پیشینه درخشان را در دوران هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و اسلامی هم حفظ کرد. بوشهر در عرصه دریا و دریانوردی هم سابقه و پیشینه درخشانی دارد. حتی برخی این را مطرح کردند که دریانوردی‌های زمان داریوش یا خشایارشاه از بنادر بوشهر بوده است.

در عصر جدید، بوشهر هم مثل هرمزگان مورد تعرض نیروهای پرتغال قرار گرفت و مردم عسلویه مقابل پرتغالی‌ها ایستادند و با استناد به همین موضوع می‌توان پیشینه مبارزاتی اهالی بوشهر را حدود 500 سال دانست. تاریخ عصر جدید بوشهر به ویژه از زمان افشاریه و با نام بندر نادری شروع می‌شود و در دوره زندیه به دلیل نزدیکی به پایتخت بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد به نحوی که به عنوان مهم‌ترین بندر تجاری ایران شناخته می‌شود.

انگلیس در سال۱۷۶۳میلادی قراردادی با برادر حاکم بوشهر امضا می‌کند و می‌توان گفت که از این تاریخ سنگ بنای حضور نظامی انگلیسی‌ها در بوشهر گذاشته می‌شود. بعد از این تاریخ است که اقوام و دولت‌های دیگری مثل هلند، فرانسه، آلمان، سوئد، نروژ، ایتالیا، عثمانی و... در مجموع حدود 9-10 نماینده سیاسی در بوشهر فعال می‌شوند.

بوشهر جلوتر و در دوره قاجار هم مهم‌ترین بندر تجاری ایران و دروازه‌ای برای تجارت خارجی کشور بود و همین رونق تجاری موجب شکوفایی در عرصه فرهنگی هم شد تا جایی که شاهد تاسیس مدرسه سعادت مظفری بودیم.

این مدرسه در سال ۱۳۱۷ قمری به سبک نوین آموزشی و از سوی احمدخان دریابیگی حکمران وقت بوشهر و بنادر خلیج فارس  در مرکز بوشهر و نزدیک حسینیه (برحه کازرونی‌ها) تأسیس شد و می‌توان آن را مادر مدارس جنوب ایران دانست، زیرا معلمان و شاگردان این مدرسه بعدها در بندرعباس، بندرلنگه، بهبهان، ناصریه( اهواز)، آبادان و در خارج از ایران مثل مسقط، بحرین، نجف اشرف و کاظمین مدارسی ایجاد و سال‌ها فعالیت کردند.

همین جایگاه فرهنگی مدرسه سعادت موجب شد وقتی مسئولان شورای شهر، شهرداری و شعبه بوشهر بنیاد ایران‌شناسی خواستند نامی را به نام روز ملی بوشهر بگذارند و از داشته‌ها و خدمات فرهنگی و شخصیت‌های تاثیرگذار شهر تقدیر کنند، روز تاسیس مدرسه را انتخاب کنند.

18 اسفند سالروز تاسیس مدرسه سعادت مظفری به نام روز بوشهر نامگذراری شده است و در سال‌های گذشته در این تاریخ مراسم متنوعی از جمله انتخاب چهره ماندگار و شهروند افتخاری برگزار می‌شود.