دیابت را در پاها جستجو کنید

پاها از حساس‌ترین اعضای بدن در مبتلایان به دیابت بوده و محققان معتقدند با شناختن علائم دیابت نوع 2 در پاها می‌توانید سریع‌تر این مشکل را شناسایی و مراحل درمان را آغاز کنید.

دیابت نوع 2 بر اثر اختلال در تولید انسولین در بدن ایجاد می‌شود. وقتی انسولین به‌طور مناسبی پردازش نشود، قند خون بدن افزایش می‌یابد.

سطح بالای قند خون به‌طور مداوم می‌تواند مجموعه‌ای از مشکلات را در بدن ایجاد کند که بسیاری از آنها با آسیب عصبی همراه است.

وقتی قند خون به اعصاب اندام‌های انتهایی بدن مانند دست‌ها، پاها و بازوها آسیب می‌رساند به آن «نوروپاتی محیطی» می‌گوییم. محققان آمریکایی بر این باورند که وجود پنج حس در پاها نشان می‌دهد قند خون بالا به اعصاب پاها آسیب وارد کرده است.

بی‌حسی یا سوزن‌ سوزن‌ شدن پاها درد همراه با سوزن‌سوزن‌شدن، درد شدید پاها و احساس سوزش در پاها از علائمی است که ممکن است نشانه ابتلا به دیابت نوع 2 باشد.

نشانه‌هایی که باید جدی گرفت

گاهی نشانه‌هایی روی پاها ظاهر می‌شود که ممکن است بیانگر دیابت نوع 2 باشد. بنابراین به کوچک‌ترین تغییری که در پاها مشاهده می‌کنید، بی‌توجه نباشید.

تغییر در رنگ پوست، تغییر در دمای پوست، تورم در پاها و قوزک، درد در ناحیه پاها، نازک و براق شدن پوست پاها، عدم تعریق در پاها، گرفتگی پا و ساق پا هنگام استراحت یا راه رفتن، زخم‌هایی که روی پا ایجاد شده و سر باز کرده‌اند و درمان آنها به کندی صورت می‌گیرد و حتی متوجه وجود آنها نمی‌شوید، ناخن‌های پا که آلوده به قارچ است، بوی نامطبوع از زخم ایجاد شده در پا، میخچه یا پینه، ترک‌خوردگی‌های خشک در ناحیه پوست به‌ویژه در قسمت پاشنه پا و بوی پا که غیرعادی است و از بین هم نمی‌رود.

همان‌طور که گفتیم برخی مبتلایان به دیابت نوع 2 با آسیب عصبی دچار بی‌حسی در ناحیه پاها می‌شوند و در نتیجه هیچ علامتی ندارند. این آسیب عصبی می‌تواند توانایی احساس درد، سرما یا گرما را از بین ببرد.

در مبتلایان به دیابت نوع 2 همیشه نداشتن درد علامت خوبی نیست و می‌تواند زنگ خطر باشد بنابراین همین درد می‌تواند بیانگر وجود یک مشکل بوده که بی‌توجهی به آن ممکن است تبعات زیادی داشته باشد. بیماران مبتلا به دیابت که دردی حس نمی‌کنند، حتی با بریدگی، زخم یا سوزش در ناحیه پاها هم احساسی ندارند.

چگونه از بروز پاهای مبتلا به دیابت پیشگیری کنیم؟

کنترل مداوم پاها احتمال بروز مشکلات جدی برای پاها را کاهش می‌دهد. این مساله حائز اهمیت است که مبتلایان به دیابت به طور دائم با وجود آسیب عصبی و کاهش گردش خون به‌دلیل بروز دیابت، پاهای خود را کنترل کنند.

این آسیب عصبی هوشیاری شما را نسبت به درد کاهش داده و درمان را کندتر می‌کند. درواقع، کنترل پاها در مبتلایان به دیابت نوع 2 به این معناست که وجود هر آسیبی در پاها ممکن است بیانگر آسیب واردشده به پاها به دلیل ابتلا به دیابت در مراحل اولیه باشد و با کنترل پاها می‌توانید آن را شناسایی کرده و مانع از خطرناک‌شدن بیماری شوید.

اگر خودتان قادر به بررسی پاهایتان نیستید، از فرد دیگری کمک بگیرید تا پاها را کنترل کند. اگر زخم یا جراحتی روی پاها وجود داشته باشد که به سرعت درمان نمی‌شود، بهتر است حتما به دنبال درمان باشید.

با کدام علائم به پزشک مراجعه کنید؟

درست است که محققان توصیه می‌کنند افراد علائم احتمالی را که در دیابت نوع 2 ایجاد می‌شود، سریع‌تر تشخیص دهند اما مشاهده برخی علامت‌ها می‌تواند روند درمان را سریع‌تر کند.

اگر ترک‌خوردگی در پوست پاهای خود مشاهده می‌کنید یا زخم‌های پاهایتان ترشح دارد؛ اگر قسمت فوقانی پوست یا تمام پا تغییر رنگ داده و به قرمز، آبی، رنگ پریده یا تیره متمایل باشد؛ اگر متوجه تورم بیش از حد در پاهایتان شده‌اید به دنبال جراحت یا تاول هم روی آن باشید؛ قرمزی یا تورم در اطراف زخم یا در ناحیه‌ای که پیش از این هم جراحت برداشته اهمیت زیادی دارد. با دیدن هر کدام از این علائم به پزشک مراجعه کنید تا از سلامت پاهایتان مطمئن شوید.

مراقبت‌ های روزانه مبتلایان به دیابت

اگر مبتلا به دیابت هستید، توصیه می‌کنیم سیگارکشیدن را کنار بگذارید. مصرف سیگار، گردش خون را به‌ویژه در افراد مبتلا به دیابت مختل می‌کند که ممکن است به‌طور جدی مشکلات پاها را تشدید کند بنابراین برای کنترل چنین شرایطی باید میزان قند خون را با مصرف رژیم‌غذایی و ورزش منظم در حد متعادل نگه دارید.

لزومی ندارد مبتلایان به دیابت نوع 2 خود را از غذاخوردن محروم کنند اما برای کنترل این بیماری باید از خوردن برخی غذاهای خاص پرهیز کنند.

در این میان، کربوهیدرات‌ها بیشترین تأثیر را در بالابردن قند خون دارند. کربوهیدرات‌ها ساده‌تر از چربی‌ها و پروتئین‌ها تجزیه و تبدیل به قند خون می‌شوند. هرچه یک ماده‌غذایی سریع‌تر تجزیه شود، تأثیر آن روی بالارفتن قند خون بیشتر است.

مواد غذایی که قند خون شما را به‌سرعت بالا می‌برند عبارتند از قند و شکر و غذاهای شیرین، نوشیدنی‌های قندی، نان سفید، سیب‌زمینی و برنج سفید.

حتما هر روز پاهایتان را با آب گرم و صابون ملایم بشویید. در صورتی که دچار آسیب عصبی شده‌اید، حتما پیش از شست‌وشوی پاها، دمای آب را کنترل کرده و بعد از آن لابه‌لای انگشتان پا را خوب خشک کنید تا مستعد رشد قارچ و میکروب نشود.

در صورت خشک بودن پوست پاها، بعد از شست‌وشو با کرم‌ آن را مرطوب نگه دارید. هفته‌ای یک بار ناخن‌ها را کنترل کنید که هم کوتاه باشند و هم تیزی ناخن داخل گوشت اطراف ناخن فرو نرفته باشد. هرگز در فضای خانه یا بیرون با پای برهنه راه نروید.

ندا اظهری - دانش / روزنامه جام جم

منابع: Express و webmd و diabetes.org.uk