طی پنجسال گذشته، چین خرید مواد غذایی را افزایش داده است؛ از سویا گرفته تا گوشت. وزارت کشاورزی آمریکا میگوید چین تا اواسط سال جاری ۶۹ درصد ذخایر ذرت، ۶۰ درصد برنج و ۵۱ درصد گندم خود را در اختیار خواهد داشت. آمار خیرهکنندهای که رکوردها را جابهجا کرده و خطر کمبود مواد غذایی را بیشتر از همیشه به کشورهای جهان مخابره کرده است. بماند که برخی تحلیلگران افزایش خرید گندم و سویا توسط چین را نشانه آمادهشدن پکن برای حمله به تایوان عنوان میکنند.
از برخی آمار مهم درباره مهمترین مبدأ واردات مواد غذایی چین آغاز میکنیم. واقعیت این است که این کشور بزرگترین بازار برای کشاورزان آمریکایی است. دومین اقتصاد بزرگ جهان با جمعیت ۱.۴میلیارد نفری تقریبا یکپنجم صادرات محصولات کشاورزی ایالات متحده را به خود اختصاص داده است. پکن برای بخش کشاورزی آمریکا بهویژه سویا و ذرت، یک مشتری ویژه است. به گفته وزارت کشاورزی ایالات متحده، ۵۲درصد محمولههای سویای ایالات متحده در سال۲۰۲۱ به چین فروخته شد و این کشور، ۲۷درصد از ۶۹میلیون تن ذرت صادراتی آمریکا را در سال گذشته خریده است. دادههای نهادهای دولتی آمریکا نشان میدهد تا کنون سفارشهای چین برای خرید مواد غذایی از واشنگتن ۱.۳برابر مدت مشابه سال گذشته است. برخی میگویند چین در حال افزایش ذخایر غذایی خود است تا با خیال راحت جنگ تایوان را آغاز کند، چراکه تحریمشدنش حتمی است.
مشکل جایگزین
اگر چنین سناریویی درست باشد، کشاورزان آمریکایی چارهای نخواهند داشت جز اینکه تولیدات خود را ذخیره کنند و منتظر بمانند تا تکلیف روشن شود. از یاد نبریم چین تقریبا ۶۵ درصد تقاضای جهانی سویا را به خود اختصاص میدهد. بنابراین یافتن بازار جایگزین برای چنین بازار بکری برای ایالات متحده ناممکن است.وزارت کشاورزی آمریکا برای یافتن جایگزینی برای چین، تلاش کرد ذخایر سویا را به سوی خاورمیانه، آسیای جنوب شرقی و جنوب آسیا هدایت کند اما بازاری به بزرگی چین در دسترس نبود. دیگر همه پذیرفتهاند برای صادرات ۲۷ میلیارد دلاری ذرت واشنگتن در سال ۲۰۲۱، هیچ جایگزینی برای پکن وجود ندارد.
چند داده از چین
طی یک دهه گذشته، تولید غلات چین در حال افزایش بوده است مانند مصرف و البته وارداتش. در سال گذشته، این کشور ۶۸۰میلیون تن غلات تولید کرد که نسبت به ۱۰سال قبل ۷۰ میلیون تن افزایش داشته در حالی که بر اساس گزارش رسانهها، واردات غلات این کشور نیز در سال گذشته به ۱۶۴.۵۴میلیون تن رسید که ۹۰میلیون تن آن سویا بود.چین به خوبی میداند بهدلیل نوسانات فزاینده قیمت جهانی مواد غذایی و همچنین محدودیتهای برخی کشورها در صادرات مواد غذایی، واردات متعادل برای تضمین امنیت غذاییاش مهم است. در این میان، برخی رسانههای خارجی ممکن است از واردات غلات چین چیزی بسازند و ادعا کنند ذخایر غلات این کشور قیمتهای بینالمللی مواد غذایی را بالا برده است.
عوامل کاهش تولید
الکس ماریانلی، مدیر زنجیره تامین برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد در نشست اخیری که در این باره برگزار شد، گفت: از ژوئن سال گذشته، قیمت مواد غذایی در ۵۱کشور بیش از ۱۵درصد افزایش یافته است و انتظار میرود تا سال۲۰۲۳ همچنان بالا بماند. مهمترین دلایل افزایش قیمت مواد غذایی شامل افزایش هزینه کشت، محدودیتهای صادراتی در برخی کشورها و همچنین کاهش تولید موادغذایی به دلیل آب و هوای نامناسب است.از نظر آب و هوای گرمی که کشورهای سراسر جهان در تابستان امسال با آن مواجه هستند، الکس گفت خشکسالی در برخی کشورهای صادرکننده غلات نیز میتواند منجر به کاهش تولید غلات شود که ممکن است قیمت جهانی غذا را بیشتر افزایش دهد.چین همچنین در جنوب غربی از جمله استان سیچوان بهدلیل موج گرمای مداوم دچار خشکسالی شد. چین طی دو ماه اخیر، طولانیترین و شدیدترین موج گرما را از زمان شروع ثبتهای هواشناسی در سال۱۹۶۱ تجربه کرده است. گرما بهطور جدی بر تولید محصولات کشاورزی در بخشهایی از چینیها تأثیر گذاشته و میتواند منجر به افزایش تورم مواد غذایی در آینده شود به طوری که برخی کشاورزان محلی گفتهاند برداشت محصول نسبت به گذشته۸۰ درصد کاهش داشته است.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد