بارش برف از دل گرمایش زمین!

در توضیح این پدیده عجیب، باید گفت هرچه سیاره‌مان گرم‌تر شود، اتمسفر نیز رطوبت بیشتر‌ی جذب می‌کند و سپس آن را به شکل بارش آزاد می‌کند. این قاعده با دانسته‌های پیشین و درک شهودی ما مغایرت دارد اما واقعیت آن است همین‌طور که زمین در حال گرم‌تر شدن است، توفان‌های زمستانی پر برف‌تری را نیز تجربه خواهد کرد و این در واقع نتیجه‌ای علمی و منطقی و از اثر فزاینده تغییرات آب و هوا بر چرخه گردش آبی زمین است. یک متخصص حوزه آب و هوا و اقلیم در این‌باره معتقد است، بارش‌های بیشتر به‌شکل برف و باران، دقیقا همان رخدادهایی هستند که در یک سیاره در حال گرم‌تر شدن انتظار داریم.

در حالی که سیاره‌مان گرم‌تر می‌شود و به‌تدریج شاهد زمستان‌های گرم‌تر و کوتاه‌تری هستیم، اقیانوس‌ها و اتمسفر نیز گرم می‌شوند. اقیانوس‌های گرم‌تر میزان بخار آب در هوا را افزایش می‌دهند و هوای گرم‌تر نیز به نوبه خود ظرفیت بیشتری برای حفظ بخار آب دارد که در نهایت به‌شکل بارش برمی‌گردد. به عقیده این متخصص اقلیم‌شناسی در دماهای بالاتر، بارش عمدتا به‌صورت باران است تا برف. با وجود این واقعیت، هنوز در برخی مکان‌هایی که به‌‌رغم تجربه پدیده گرمایش، دمایی همچنان پایین‌تر از نقطه انجماد دارند، برف بیشتر‌ی نسبت به گذشته‌می‌بارد.

تغییرات آب و هوایی جهان آشکارکننده یک حقیقت است: مناطقی که از گذشته‌های دور هوایی مرطوب داشته‌اند جهت بارش، نواحی مستعدتری هستند در حالی که مکان‌هایی که از ادوار پیشین، اقلیمی خشک داشته‌اند هم‌اکنون با احتمال بیشتر‌ی شاهد خشکسالی هستند؛ چنانچه نرخ بالای تبخیر، خاک را خشک می‌کند.

«در جهانی که پدیده گرمایش در حال رخ دادن است، برف کمتری می‌بارد» این گزاره، تناقضی با موارد گفته‌شده ایجاد می‌کند مبنی بر این‌که اگر جهان در حال گرم‌تر شدن است، آیا نباید برف کمتری ببارد؟ برخی متخصصان این گزاره‌ را صحیح می‌دانند. پدیده گرمایش زمین باعث بارش برف کمتر می‌شود و این برف مناطق کمتری را در بر می‌گیرد اما از طرفی نیز دماهای بالاتر ظرفیت بیشتر‌ی برای نگهداری رطوبت به هوای گرم می‌دهد که این خود باعث بارش‌های بیشتر و پیاپی می‌شود به عبارت دیگر هنوز در زمان‌ها و موقعیت‌های خاصی افزایش بارش به‌شکل برف ظهور می‌کند.

به‌همین دلیل است که همواره هوای تابستان‌ها مرطوب‌تر از زمستان‌ها بوده است. زمانی که چگالی این رطوبت افزایش می‌یابد، هوای گرم سریع‌تر بالا می‌رود و این به نوبه خود باعث جذب رطوبت بیشتر در چرخه گردش آب می‌شود که قادر است بارش‌های ناگهانی، تند و برق‌آسا و متوالی ایجاد کند. همچنین افزایش ناچیز گرمایش زمین با توفان‌هایی همراه خواهد بود که خاصیت آنها بارش برف در دمای منفی ۵/۰ درجه سانتی‌گراد و ختم شدن به باران‌هایی است که در دمای مثبت ۵/۰درجه سانتی‌گراد می‌بارند.

از سوی دیگر نیز احتمال بارش برف در دماهای اندکی پایین‌تر از نقطه انجماد، بیش از دماهای بسیار پایین و سرمای خیلی شدید است. به ‌این ترتیب در توفان‌هایی اندکی گرم‌تر اما همچنان با دمایی پایین‌تر از نقطه انجماد ــ مثل توفانی که ابتدا منفی ۴درجه سانتی‌گراد و به منفی یک درجه سانتی‌گراد ختم شده است ــ بارش برف بیشتری رخ خواهد داد. بنابراین احتمال وقوع سیل‌های برق‌آسا و کوتاه‌مدت در هوای با دمای نسبتا بالاتر بیشتر است. با این حال دماهای در حد نقطه انجماد نیز در نوع خود خطر سیل را به همراه دارد، زیرا یخ باعث انسداد سیستم زهکشی (عامل خروج آب‌های اضافی و روان‌آب‌ها) می‌شود و بنابراین اگر دو عامل باران یا دماهای به‌نسبت بالاتر با برف همراه باشند، فرآیند ذوب می‌تواند باعث ایجاد سیل شود. بدترین حالت ممکن در این بین زمانی رخ می‌دهد که دمای هوا در محدوده نقطه انجماد است و باران و برف در حال ذوب شدن؛ این شرایط باعث جمع شدن آب‌ها بدون امکان دفع آنها می‌شود که خطر ایجاد سیل را به همراه خواهد‌داشت‌.

روزنامه جام جم