آشنایی با خواص گیاه خارشتر

به گزارش جام جم آنلاین، گیاه خارشتر با نام علمی Alhagi persarum Boiss. & Buhse شناخته می‌شود. خارشتر گیاهی است پر شاخه، دارای ساقه و شاخه‌های خاردار با برگ‌های ساده، کوچک و تکی. گل‌های این گیاه نیز تکی و ارغوانی رنگ است و میوه‌ای بندبند با ظاهر منظم دارد. این گیاه انواع مختلفی دارد که بعضی از آن‌ها در نواحی جنوبی ایران یافت می‌شود.

بر اثر فعالیت حشره‌ای از خانواده سخت بالپوشان بر روی این گیاه نوعی ماده قندی شامل ساکارز به نام ترنجبین ایجاد می‌شود. ترنجبین گیاه یا عرق حاصل از قسمت‌های هوایی گیاه مصرف انسانی دارد.

بنابر اعلام دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، این گیاه در طب سنتی به همین نام خارشتر شناخته می‌شود. گفته می‌شود که چکاندن عصاره برگ‌های خشک شده گیاه در بینی در رفع سردرد موثر است. گل گیاه را هم برای بواسیر بسیار مفید دانسته‌اند. دانه آن را پادزهر سموم و بازکننده مجاری دچار گرفتگی می‌دانند. همچنین عصاره سایر قسمت‌های گیاه را در زخم‌های دونده که در جای خود بهبود می‌یابند، اما در جای دیگر مجدد ظاهر می‌شوند، سودمند دانسته‌اند. روغن آن نیز که از آب تازه تهیه شده باشد برای درد مفاصل موثر است.

بخش ترنجبین گیاه نیز ملین و مسهل خفیف است. این ماده نیازی به پختن ندارد و بر اثر ماندن یک شب در مکان معمولی کپک نمی‌زند. آن را در آب حل می‌کنند و می‌خورند. گفته شده که عطش را نیز رفع می‌کند و تسکین دهنده التهاب گلو و رفع کننده تب است. مثانه را پاک می‌کند و استفراغ را تسهیل می‌کند و قولنج را برطرف می‌کند.

این ماده صفراآور ملایم است و گفته شده برای چاق شدن هم می‌تواند مورد مصرف قرار گیرد. ترنجبینِ گیاه خارج کننده اخلاط سوزاننده است و خوردن آن با آب پنیر و روغن گاو در سختی دفع ادرار موثر است. با این حال برای طحال مضر است. عرق حاصل از سرشاخه‌های گیاه به عنوان ادرارآور و دفع سنگ‌های کلیوی مصرف می‌شود.

مطالعه علمی در زمینه نحوه مصرف خارشتر وجود ندارد، اما بهتر است از گیاه یا ترنجبینی که احتمال آلودگی به خاک دارد، استفاده نشود. با این حال از قدیم معمولا از عرق گیاه استفاده می‌شود. در مورد ترنجبین حدود ۱۵ تا ۲۰ گرم در کودکان و ۵۰ تا ۱۰۰ گرم در بزرگسالان مصرف می‌شود البته به طور کلی مطالعه زیادی روی این گیاه انجام نشده است.