درحالحاضرخانهداری یکی از شغلهایی است که تعداد قابل توجهی از زنان ایرانی به آن اشتغال دارند.طبق برآوردهای مرکز آمار ایران، از جمعیت ۳۲میلیون و۱۷۰هزارنفری زنان تنها سهمیلیون و۸۶۶هزار نفر مشغول به کار هستند و به گفته لاله فرهنگمتین، معاون برنامهریزی و هماهنگی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و براساس پژوهشی که وزارت تعاون انجام داده، آمار تقریبی زنان خانهدار حدود ۲۵میلیون نفر است.
خانهداری، خانهنشینی نیست
زنان بهعنوان یکی از ارکان اصلی نهاد اجتماعی خانواده در کنار فعالیتهای موثر اجتماعی، خانهداری را نهتنها به معنای خانهنشینی تعبیر نمیکنند، بلکه با انجام فعالیتهای متنوع درکنارخانهداری به افرادی موفق تبدیل شده وبسیاری از گرههای خانواده در زمینههای مختلف را میگشایند. موضوعی که رهبر معظم انقلاب نیز در خصوص آن میفرمایند: «ما نمیگوییم زنها کار اجتماعی نکنند، چرا یک کار اجتماعی است که میتوانند بکنند، حق دارند بکنند. یک کارهایی اجتماعی است که واجب است بکنند. یک کارهایی است که واجب است زنها انجام بدهند. آن کاری که به عهده آنهاست، از آنها برمیآید،ازغیر آنها برنمیآید، استعدادش را دارند، باید انجام بدهند. اما شغل اصلی و اولی زن، زن خانهبودن است. این تحقیر زن هم نیست، خیال نکنید. این احترام زن است، این تجلیل زن است. در خانه است، زن خانه است، محیط خانه را، یعنی آن محل رشد گیاه انسان را، گیاه انسان، این مرتب میکند، آماده میکند، مردهم مخصوص این است که برود بیرون کارهایش را بکند و وسیله تغذیه این محیط را فراهم کند». این سخنان رهبری نشان میدهد که از نگاه ایشان زنان خانهدار مسئولیتهای مهمی را بر عهده دارند؛ وظیفهای که شاید در نگاه اولیه مهم نباشد، پایهگذار جامعهای است که میتواند پیشرفت معنوی و مادی را به ارمغان بیاورد.
خانهداری باید بهعنوان شغل به رسمیت شناخته شود
اگرچه درحالحاضر بحث بیمه زنان خانهدار تا حدی بهبود یافته است، اما به عقیده کارشناسان حوزه زنان، این نوع بیمه درواقع یک شغل در سایه است و خانهداری بهعنوان یک شغل محسوب نمیشود و درواقع زنان در جامعه از جایگاه اجتماعی برخوردار نخواهند بود، بنابراین منزلت اجتماعی هم نخواهند داشت. بر همین اساس، انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده ریاستجمهوری نیز اخیرا با تاکید بر این موضوع گفت: باید برای زنان خانهدار باکس خاصی را باز کنیم، چراکه زنان خانهدار تاثیرگذارند و باید کار آنها بهعنوان شغل به رسمیت شناخته شود. وی همچنین بحث مهم در اقتصاد را زنان خانهداری دانست که داوطلبانه خواستهاند خانهدار شوند و با توجه به قوانین ما که نفقه بر عهده مرد است، خانهداری پذیرفته شده و این به معنای عدم توانایی اقتصادی یا عدم فراهمکردن امکانات اقتصادی نیست. خودشان این شیوه را انتخاب کردهاند و باید برای این موضوع که جزو برنامه هفتم است، شاخصهای جدیدی را وضع کنیم. باید شاخصهای خانهدار و دورکاری را ایجاد کنیم و آن را بهعنوان امتیاز ببینیم.
ضعف در اجرای قوانین حمایتی زنان
گرچه وظیفه اصلی زنان، خانهداری تعریف شده است، اما امروزه بسیاری از زنان در کنار مسئولیتهای خانهداری، در عرصههای مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی،سیاسی و...نیز به فعالیت میپردازند. بدیهی است که در صورت عدم مدیریت این شرایط و نبود تدابیر ویژه بانوان شاغل، این مسئولیت اصلی دستخوش تغییرات مختلف و دچار افت خواهد شد. دکتر مینو اصلانی، رئیس اندیشکده زن و خانواده دانشگاه جامع امامحسین(ع) درگفتوگو با جامجم دراینباره میگوید: وقتی یک خانم ازدواج میکند مسئولیت جدیدی را بر عهده میگیرد و یکسری وظایف بهطور معمول شکل میگیرد که خانهداری یکی از آنهاست. این نقشآفرینی به حدی والاست که شرع مقدس، حقوق مختلفی را مابهازای آن برای خانمها درنظرگرفته است. بهطوریکه علاوه بر نفقه که بر عهده مرد است و مرد باید به وسعت میزان اموالش به همسرش پرداخت کند، زن میتوانددر برابر کارهای خانه و رسیدگی به فرزندان نیز مزد دریافت کند. غیر از وظایفی که شرع برای مردان در حمایت از زنان تعیین کرده است، حکمرانی نیز موظف است تا از زن و در نهایت خانواده حمایت کند. وی با بیان اینکه در این زمینه ضعف قانونی نداریم میافزاید: درحمایت از بانوان ضعف قانونی وجود ندارد، بلکه ضعف اجرا داریم. مثلا درحالحاضر در بحث تعیین ساعت کاری خاص برای خانمها بهویژه زنان دارای فرزند دچار ضعف هستیم، این درحالیاست که این موارد در قانون آمده اما بهدرستی اجرا نمیشود.