جنگ میان مغز و اعصاب

علت این بیماری هنوز کشف نشده و پیشگیری جدی و قطعی درباره آن وجود ندارد؛ اما آنچه اهمیت دارد این است که باید دانش و آگاهی‌مان را درباره MS بالا ببریم تا در مواقع لزوم، بتوانیم مانع پیشروی و سرعت آن شویم. شاید این تنها کاری است که از عهده ما بر‌می‌آید. موضوعی که دکتر‌ مهیار نوربخش، متخصص مغز و اعصاب هم در‌ گفت‌و‌گو‌ با جام‌جم، آن را تایید می‌کند.

واژه MS شاید برای برخی افراد، واژه ناآشنایی باشد؛ کمی درباره ویژگی‌ها و چرایی این بیماری می‌گویید؟
مالتیپل اسکلروزیس یا ام اس یک بیماری عصبی است که مغز و نخاع را درگیر می‌کند و موجب اختلال در ارتباط بین مغز و دیگر مناطق بدن می‌شود؛ نوعی بیماری که در حال حاضر، علت قاطع و خاصی برای بروزش به‌دست نیامده و می‌تواند شخص را درگیر مشکلات حرکتی کند.
 
سن خاصی برای ابتلا به MS وجود دارد؟
سن خاصی وجود ندارد و درهر سن وسالی می‌تواند رخ بدهد، اما آنچه که تجربه نشان داده این است که معمولا در سنین جوانی بین ۲۰ سال تا ۴۰ سال، شیوع نسبتا بیشتری دارد. با‌این حال، MS درکودکان و دربزرگسالان هم دیده شده،اما شیوع کمتری دارد؛ چنان‌که در خانم‌ها نسبت به آقایان شیوع بیشتری دارد، اما در آقایان شدت بیشتری از خودش نشان‌می‌دهد. 
 
می‌توانیم بروز بیماری MS را ناشی از یک ضعف، خطا و یا اصطلاحا اشتباه در سبک زندگی فرد ببینیم؟
نه واقعا اینطور نیست! بیماری MS از آن دسته بیماری‌ها نیست که بتوانیم خود فرد را مسئول آن بدانیم بلکه فعال‌شدن سیستم ایمنی فرد به‌صورت ناگهانی است که هنوز علت دقیقی برای وقوع چنین پدیده‌ای کشف نشده است. 
 
یعنی شما معتقدید که داشتن یک سبک زندگی سالم، نمی‌تواند نقش پیشگیری‌کننده داشته باشد؟
طبیعتا یک سبک زندگی سالم می‌تواند پیشگیری‌کننده بسیاری از بیماری‌ها باشد، اما دخالت و عاملیت‌اش در این بیماری، کمتر از سایرین است. مثلا اگر برای نمونه بخواهم بگویم، کمبود ویتامین D می‌تواند ریسک ابتلا به MS را بالا ببرد اما این‌که مصرف ویتامین D به‌نسبت زیادی از‌ خطر آن کمتر کند، ثابت نشده است. به‌این مورد، مصرف دخانیات و استرس را هم می‌توانیم اضافه کنیم؛ مواردی که شاید ریسک و احتمال خطر را پایین ببرد، اما دخالت قطعی در بروز بیماری ندارد. 
 
و خب در لحظه مواجه با آن، چه باید کرد؟ 
مثل خیلی از بیماری‌های دیگر، لازم است که با علائم و نشانه‌های آن آشنا باشیم تا در زمان خطر، به موقع به پزشک مراجعه کنیم. البته که این بیماری علائم خیلی ثابتی ندارد و کاملا به صورت ناگهانی و حمله‌ای رخ می‌دهد. در واقع بسته به این‌که کدام قسمت از مغز و نخاع را درگیر می‌کند، علائم متفاوت است.سرگیجه، خستگی، سردرد و... می‌توانند بخشی از علائم باشند، اما این‌طور نیست که بروز این اتفاقات خبر از MS بدهند. برای همین است که اصولی‌ترین اقدام، مراجعه سریع و به‌موقع به پزشک است که تشخیص می‌دهد و درمان سریع، می‌تواند منجر به حملات کمتر، ضایعات کمتر و ممانعت از پیشروی آن‌شود.
 
گز‌گز غیرعادی دست می‌تواند یکی از نشانه‌های MS باشد؟
می‌تواند باشد، اما هر گزگز دستی MS نیست! اتفاقا یکی از نکاتی که در رابطه با این بیماری خوب است بدانیم، ترس جامعه از بروز علائم این‌چنینی است، در‌صورتی که هر علامتی MS نیست. در‌واقع به‌همان اندازه که جدی‌گرفتن نشانه‌ها می‌تواند کمک‌کننده باشد، اما به‌همان اندازه ترس و استرس از بروز کوچک‌ترین نشانه‌ها هم می‌تواند برای سلامت مضر باشد؛ چنان‌که استرس در بروز این بیماری هم نقش دارد. توصیه ما این است که بدون هیچ استرسی، حواس‌مان به واکنش‌های بدن‌مان باشد؛ در‌صورت وجود علامتی غیرطبیعی، بدون نگرانی به پزشک مراجعه کنیم و روند بررسی و تشخیص و درمان را به متخصص بسپاریم. 
 
آیا درمان قطعی‌ای برای بیماری MS وجود دارد؟
واقعیت این است که تا به امروز، هیچ درمانی قطعی برای این بیماری شناخته نشده، اما اوضاع آن‌قدرها هم بد نیست که فکر می‌کنیم؛ چراکه با بسیاری از داروهای تزریقی و خوراکی، می‌توان مانع پیش‌روی بیماری شد و سرعتش را کم کرد. بیماران مبتلا به MS باید بدانند که امکان این‌که روند پیشرفت بیماری متوقف شود بسیار بالا است وحتما پیشرفتی درشدت بیماری رخ نمی‌دهد!  در‌چنین شرایطی، آنچه در درمان این بیماران اهمیت دارد، حفظ کیفیت زندگی و امید به آینده در بیماران است که با وجود داروهای فعلی برای این بیماری، ممکن شده‌است.