نخستین فیلمی که در روز دهم جشنواره فجر اکران شد، فیلم «خدای جنگ» به کارگردانی حسین دارابی است، این فیلم که اقتباسی آزاد از زندگی پدر موشکی ایران، شهید طهرانیمقدم است چه در اکرانهای خصوصی پیش از جشنواره و چه در سینماهای مردمی و کاخ جشنواره توانسته نظر مخاطبان خود را جلب کند. آنچنان که جزو هفت فیلم منتخب مردمی است و در میان اهالی رسانه کمتر کسی را میتوان یافت که نقدی جدی به این اثر داشته باشد.
سینما جای تمثیل است
نشست خبری این فیلم در ۲۱ بهمن باحضور حسین دارابی کارگردان اثر، سعید سعدی تهیهکننده، سعید براتی مدیر فیلمبرداری، احسان ثقفی نویسنده و بازیگران آن ساعد سهیلی، پیام احمدینیا، حسین سلیمانی، داریوش کاردان و دیگر عوامل و بازیگران فیلم برگزار شد. سعید سعدی در ابتدای این نشست گفت: از خانواده شهید طهرانیمقدم که با مهربانی کنار ما بودند و همچنین سردار حاجیزاده و برادر بزرگوارم احسان محمدحسنی بسیار سپاسگزارم که بدون حضور این عزیزان چنین فیلمی ساخته نمیشد.
همچنین حسین دارابی، کارگردان این اثر خاطرنشان کرد: فیلمنامه این اثر برای پنج سال پیش است که به همراهی آقای ثقفی و شفاه کار را آغاز کردیم و مستندهایی را سازمان صنایع هوافضا در اختیار ما قرار داد. ما به دنبال رویکرد بودیم و میخواستیم چالش داشته باشیم و قدری تخیل کردهایم. بحث زندگی قهرمان ما اقتباسی است و فکر کردیم نزدیک شدن به شخصیت بزرگی مانند شهید طهرانیمقدم بسیار سخت خواهد بود. ما به این شهید بزرگوار نزدیک شدیم و فیلم را به شهید طهرانیمقدم تقدیم کردیم. وی افزود: سینما جای تمثیل است و فکر کردیم میتوانیم کُنه زحمات این شهید بزرگوار را در این فیلم نشان دهیم.
احسان ثقفی، نویسنده فیلم خدای جنگ نیز در نشست خبری گفت: زمانی که ماجرا را شنیدیم به این فکر کردیم که حقیقت این ماجرا را نمیتوان در دو ساعت ارائه کرد. ما از المانهای واقعی استفاده کردیم، بخشهایی از واقعیت را نگه داشتیم و قصه خود را ساختیم. سپس نوبت به بازیگران این فیلم رسید تا نقطه نظرات خود را در مورد موضوعات مختلف بیان کنند.
خدای جنگ یک فیلم ملی است
ساعد سهیلی، بازیگر اصلی فیلم خدای جنگ درباره بازی در این فیلم گفت: برای من افتخار است که اینجا در خدمت شما هستم و با تشویقهای شما تمام خستگی را از تن من بهدر کرد. من نقشهایم را حسی انتخاب میکنم و به این انتخاب خود افتخار میکنم. عموی من بازیگر تئاتر بود که در جوانی زیر شکنجههای عراقیها شهید میشود و حتی اسمشان را در فیلم نوشتم. وی ادامه داد: مستندهایی دیدم و مصاحبههای زیادی داشتیم که بسیار به من کمک کرد. معتقدم این فیلم فارغ از هر ایدئولوژی یک فیلم ملی بود. برای عربی صحبت کردن، بسیار تمرین کردم و بازیگری نیستم که صرفا با استعداد کار خود را پیش ببرم، معتقدم که بازیگر سختکوشی هستم. یک گروه در ارائه این بازی به من کمک کردند و من هم تلاش خود را کردم.
سینما به خانواده شهدا بدهکار است
داریوش کاردان، بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیونی نیز با گوشزد کردن نکتهای درباره خانواده شهدا گفت: در همه جنگها و هشت سال دفاعمقدس بسیاری از نکات مغفول مانده است. چیزی که معمولا از آن غفلت میشود، تبعات جنگ است. دو سال در جبهه بودم و وقتی در آنجا بودیم، کسانی را دیدم که قرآن و مفاتیح دارند. یعنی باید در جنگ تحمیلی از جان و مال خود بگذرند و از میهن خود دفاع کنند. چه زمانی ما در فیلمهای خود به همسران شهدا، مادر سه شهید، فرزندان شهید و چنین بزرگوارانی پرداختهایم؟ سینما به این بخش از جنگ بدهکار است. امیدوارم در آینده فیلمهایی درباره جنبههای دیگر جنگ هم ساخته شود.در ادامه این نشست، حسین سلیمانی دیگر بازیگر فیلم خدای جنگ درباره حضورش در این فیلم گفت: نقش متفاوتی بود که تجربه آن را نداشتم و دوست داشتم که در این فیلم حضور داشته باشم.
پیام احمدینیا از بازیگران این فیلم نیز گفت: کاراکتر من هم وظیفه ملی خود را انجام میداد و دوست دارم در اینجا از تمام عزیزانی که در تولید این فیلم زحمت کشیدند، تشکر کنم. عبدالرضا نصاری دیگر بازیگر فیلم خدای جنگ گفت: وقتی فیلمنامه را خواندم به آقای دارابی گفتم چقدر این شخصیت میتواند در روند فیلم و قصه تاثیرگذار باشد؟ واقعا تاثیرگذاری نقش برای من بسیار مهم بود. آزاده سیفی، بازیگر فیلم خدای جنگ درباره نقش خود توضیح داد: در فیلمنامه و قصهای که درباره جنگ است، خط داستانی عاشقانه پیش آمده و به نوعی انگیزه قهرمان ما عشق است که برای هدف بالای خود عشق را فدا میکند. به این دلیل چنین نقشی را بسیار دوست داشتم.
خاطرهای از شجاعت ایرانی
سپس سعید براتی، مدیر فیلمبرداری فیلم خدای جنگ درباره حضور در این فیلم و نقش محمد برادران، طراح جلوههای ویژه اثر گفت: حضور در این پروژه ملی برای من افتخار بود. بدون کمک محمد برادران واقعا چنین تصاویری که دیدید، خلق نمیشد. محمد برادران نیز اینگونه اظهارنظر کرد که اگر اجری و ثوابی از این پروژهها نصیب شده، آن را به روح پدرم تقدیم میکنم. دوستان هوافضا، ماز و موشک را سر صحنه آوردند و در جاهایی که موشک ایستاده بود، واقعی بود. سکانسهایی که مربوط به شلیک و پرواز موشک بود، کار جلوههای ویژه بصری بود. ما کار تخصصی نظامی انجام دادیم وعزیزان هوافضا کنار ما بودند. در پایان نیز محمدرضا شفاه با ذکر خاطرهای درباره اهمیت پروژه خدای جنگ گفت: درباره اهمیت ساختن چنین فیلمی صحبت میکنیم ولی میخواهم بگویم فردای روزی که عملیات صادق اتفاق افتاد در فرانسه با کسی صحبت میکردم و از شجاعت و شرافت ما تعریف میکردند. معتقدم بعد از ساخت این فیلم ما تازه ابتدای راه هستیم و باتوجه به فرصتهای بینالمللی، باید تلاش کنیم که این فیلم به جشنوارههای خارجی راه پیدا کند.
چالشهای فضای مجازی
و اما پایانبخش مارتن ۱۰روزه چهل و سومین جشنواره فیلم فجر، فیلم«گوزنهای اتوبان»به کارگردانی ابوالفضل صفاری بود. صفاری که نام جذابی را برای فیلم خود انتخاب کرده، پدیده بلاگری و شبکههای اجتماعی را سوژه اصلی فیلم خود قرار داده است. اما اینکه در پیش بردن داستان چقدر موفق عمل کرده، مسألهای است که اتفاقنظر روی آن کم است، فارغ از اینکه فیلم گوزنهای اتوبان چقدر موفق عمل کرده، پرداختن به سوژهای که مسأله روز جامعه است به خودی خود جای تقدیر دارد. موضوعی که در جشنواره امسال حداقل در دو اثر گوزنهای اتوبان و «چشم بادومی» به شکل مستقیم روی آن تاکید شده بودودرچند فیلم دیگر نیزبه شکل غیرمستقیم اینگونه مسائل را میتوانستیم در آنها جستوجو کنیم. حسین دارابی نیز درباره الهام گرفتن از فیلم هالیوودی «اوپنهایمر» گفت: مشاوران زبدهای در این فیلم کنار ما بودند و در برخی موارد هم به دلیل اقتضای سینمایی بودن کار دیگری میکردیم. ما الهامی از فیلم اوپنهایمر نگرفته بودیم.
جرقه گوزنهای اتوبان از یک «هِر»
نشست خبری فیلم گوزنهای اتوبان که با حضور عوامل و بازیگران آن از جمله ابوالفضل صفاری تهیهکننده و کارگردان، باقر سروش نویسنده، علیرضا برازنده مدیر فیلمبرداری، پیام آزادی آهنگساز و نوید پورفرج بازیگر فیلم برگزار شد. در ابتدای نشست خبری ابوالفضل صفاری درباره شکل گیری ایده گوزنهای اتوبان گفت: سالها پیش فیلمی را در فستیوالی خارج از کشور دیدم تحت عنوان «هِر» و بسیار جالب به موضوع هوش مصنوعی پرداخته بود؛ بسیار برایم جالب بود که به موضوع فضای مجازی بپردازم، موضوعی که جهان را درگیر خود کرده است.این کارگردان در پاسخ به پرسشی در مورد پرداخت ناقص به معضلات فضای مجازی، تأکید کرد: بیشتر تلاش ما به نشان دادن بک گراند فضای مجازی بود و معضلاتی که از فضای مجازی آغاز میشود و جلوه عینی در زندگی افراد مییابد. باقر سروش، نویسنده فیلم نیز در ادامه افزود: متفکری سالها قبل وضعیت برخورد انسان با تکنولوژی را پیشبینی کرده بود اما نه به این حد هولناک فعلی، این فیلم میخواهد بگوید که ما در جامعه نمایش زندگی میکنیم درواقع این فیلم میخواهد آواتار انسان را نشان دهد؛ که این موضوع بسیار جالب و قابل پرداخت بود.
زندگی سخت یک پیکموتوری
مدیر فیلمبرداری گوزنهای اتوبان،علیرضا برازنده نیز درباره تجربهای که با حضور در این پروژه سینمایی کسب کرده بود، گفت: آقای کریمی کاش کنار ما بود و درمورد لوکیشنها توضیح میداد؛چون برای پیدا کردن لوکیشنها بسیار تلاش کرد تا فضای مدنظر کارگردان را پیدا کند و من هم اگر نظری داشتم، انتقال میدادم. چالش کار در فضای شهری همیشه وجود داشته اما طی این سالها و تجارب پوستمان کلفت شده است و یاد گرفتیم که چگونه باید به فضای مدنظر کارگردان در محیط شهری برسیم. سامان صفاری درباره حضور در جشنواره فجر گفت: درپاسخ به پرسش قبلی تصریح کرد: پس از«شیار۱۴۳» دیگر درفجر حضور نداشتم.تصمیم گرفتم که بیشتر فیلم کوتاه کار کنم و تمرین کنم. زمانی که نقش مرتضی در این فیلم به من پیشنهاد شد، متوجه تفاوتهای این کاراکتر با خودم شدم که مقداری ترس را هم برایم ایجاد کرد اما پس از ورود به این پروژه ، جو صمیمی حاکم بر آن، سبب شد که بتوانم راحتتر به جهان دوستان پیک موتوری نزدیک شوم با وجود اینکه تجربه موتورسواری داشتم اما بسیار شغل سختی بود که من بهواسطه این کار در آن زیست کردم.
چالش کپیرایت
پیام آزادی نیزدرباره توجه به سبکهای موسیقایی به کار رفته درساخت فیلم گفت: بله قطعا توجه به این سبکها وجود داشته است اما درارسال فیلم به جشنوارههای خارجی به دلیل کپیرایت به مشکل میخوردیم.ما تونالیته وتم موسیقیهاراساختیم وسعی کردیم که موسیقیهای فیلم دو فاز نشود. ابوالفضل صفاری در پایان از عملکرد دبیر جشنواره و ستاد اجرایی و دبیرخانه قدردانی و عنوان کرد که در گوزنهای اتوبان یک فریم هم سانسور نشد.