قدر نان را بدانیم

ایران همواره در زمینه دورریز نان صاحب یک رکورد منفی بوده. داده‌های جهانی و رسمی هم به نوعی مؤید تداوم این رویه است. طبق گزارش‌های مختلف، ایران سالانه حدود ۳۵ میلیون تن مواد غذایی را دور می‌ریزد که از این مقدار، حدود ۳۰ درصد (تقریبا ۱۰.۵میلیون تن) به نان و محصولات مبتنی بر گندم اختصاص دارد. ایران با سرانه مصرف سالانه ۱۹۴ کیلوگرم نان، رتبه هفتم جهان را دارد و مصرف نان در ایران دو تا سه برابر میانگین جهانی است. ارزش اقتصادی غذای دورریز در ایران حدود ۳۸ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده که معادل غذای سالانه ۱۵ تا ۱۸ میلیون نفر است. نان به دلیل جایگاه ویژه‌اش در فرهنگ غذایی ایران، بخش عمده‌ای از ضایعات غذایی را تشکیل می‌دهد. حدود ۳۰ درصد ضایعات کشاورزی ایران به نان مربوط است. برخی معتقدند تمایل به مصرف نان تازه و عادت به خرید نان بیش از نیاز روزانه، یکی از عوامل اصلی دورریز نان است. بسیاری از ایرانی‌ها نان مانده را دور می‌ریزند و ترجیح می‌دهند نان تازه تهیه کنند. از سوی دیگر استفاده از آرد نامناسب، گندم‌های متنوع بدون استاندارد و روش‌های پخت غیراستاندارد باعث کاهش کیفیت نان و افزایش ضایعات می‌شود. ضایعات نان بخش عظیمی از منابع ملی را از چرخه اقتصاد خارج می‌کند، در حالی که این منابع می‌توانست برای کاهش فقر و بهبود معیشت استفاده شود. به عنوان مثال در حالی که حدود ۹ میلیون نفر در ایران در دهک‌های پایین درآمدی هستند و دسترسی به تغذیه مناسب ندارند، دورریز نان معادل غذای ۱۵ تا ۱۸ میلیون نفر است. 
طبق گزارش سازمان ملل، سالانه حدود ۹۳۱ میلیون تن غذا در جهان دور ریخته می‌شود که معادل ۱۷ درصد کل غذای تولیدی است. سرانه دورریز غذا در کشورهای با درآمد متوسط ۷۶ کیلوگرم و در کشورهای کم‌درآمد ۹۱ کیلوگرم در سال است! ۶۱ درصد ضایعات در خانه‌ها، ۲۶ درصد در رستوران‌ها و خدمات غذایی و ۱۳ درصد در خرده‌فروشی‌ها رخ می‌دهد. هر شهروند سالانه حدود ۴۲۷ کیلوگرم غذا دور می‌ریزد که بالاترین سرانه در جهان است. ایران با ۲.۷درصد از کل دورریز غذای جهان (با تنها یک درصد جمعیت جهانی)، یکی از کشورهای با دورریز بالا محسوب می‌شود اما در خاورمیانه کمترین سرانه دورریز غذا (۷۱ کیلوگرم در سال) را دارد.