مصرف نابجا و بی رویه لوازم آرایشی و بهداشتی در میان برخی از افراد جامعه به ویژه نسل جوان و حتی نوجوان، باعث شده که برخی به دنبال واردات محصولات و فرآورده های قاچاق و بی کیفیت به کشور باشند. به طوریکه هم اکنون سهم فرآورده های آرایشی و بهداشتی قاچاق در بازار مصرفی کشور به مراتب بیشتر از فرآورده هایی است که به صورت رسمی وارد می شود و یا اینکه در داخل تولید می شود.
گزارشها از سطح بازار عرضه این قبیل محصولات نشان می دهد که بیش از 90 درصد لوازم آرایشی و بهداشتی به صورت قاچاق از مرزهای جنوبی و غرب وارد کشور میشود. از آنجا که تعداد انگشت شماری به دنبال جنس اصل یا همان اورجینال هستند، و یا توان خرید آن را دارند، جنسهای تقلبی بازار داغی و پررونقی دارند.
آمار ارائه شده توسط معاون پیشگیری و هماهنگی سازمانها و استانهای ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز نشان میدهد که میزان مصرف فرآوردههای آرایشی در ایران به یک میلیارد و 200 میلیون دلار میرسد. آماری که نشان میدهد 10 برابر واردات قانونی - 150 میلیون دلار در سال - لوازم آرایشی و بهداشتی به صورت قاچاق وارد کشور میشود.
بررسیها نشان میدهد که مواد آرایشی تقلبی مارکهای معروف به دلیل رونق بازار مصرف در ایران سود زیادی برای واردکنندگان آن به همراه دارد. بسیاری از این مواد از جمله ادکلن های تقلبی به اسم اصل فروخته میشود.
ارزانی، دلیل اصلی مصرف گسترده لوازم آرایشی تقلبی مارکهای معروف است. اکثر آنها نامرغوب هستند و بدون توجه به کیفیت مواد ترکیبی آنها، بیشتر مردم به استفاده این مواد روی آوردهاند. بسیاری از این محصولات تقلبی در کشورهای همسایه به صورت تجاری تولید میشوند و فاقد استانداردهای بهداشتی هستند. این محصولات تقلبی به صورت فلهای از عراق، افغانستان، پاکستان و کشورهای حوزه خلیج فارس وارد ایران میشود.
ایران سومین مصرفکننده لوازم آرایشی و بهداشتی در خاورمیانه است. بیش از 50 درصد لوازم آرایشی نظیر کرم پودر، رژلب و ریمل های آرایشی موجود در بازار، تقلبی هستند.
بیشتر مواد آرایشی از جمله کرمپودر، رژلب و ریملهای آرایشی موجود در بازار تولیدی و مارک کشورهای اروپایی هستند که تقلبی آنها توسط کشورهای امارات متحده عربی و چین وارد بازار شده و تشخیص آنها از مارک اصلی کار هر کسی نیست.
ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم به این نکته اذعان کرده که وزارت بهداشت باید اقداماتی برای واردات کالاها در نظر بگیرد تا یک کالا به مدت زیاد برای اخذ مجوز در گمرک باقی نماند، چرا که طولانیشدن زمان ترخیص کالا باعث میشود فرد به قاچاق ترغیب شود.
خطرات جدی مصرف محصولات تقلبی و قاچاق
استفاده کنندگان این نوع فرآورده ها باید خطرات و عوارض مصرف محصولات قاچاق و تقلبی را جدی بگیرند، زیرا این محصولات آرایشی نه تنها ترکیبات آنها نامعلوم است، بلکه آلودگیهای زیادی در آنها مشاهده شده است که خطرات زیادی از قبیل حساسیت پوستی، کچلی، آکنه شدید و صدمات کبدی جبران ناپذیری در بدن مصرف کننده ایجاد می کند.
دکتر مریم صفوی متخصص پوست در این زمینه می گوید: با توجه به وجود بیش از 800 ترکیب شیمیای دارای سمیت عصبی در مواد آرایشی و عطرهای صنعتی و استفاده مداوم از اینگونه لوازم آرایشی موجب جذب سالانه دو کیلو و 500 گرم مواد شیمیایی به بدن میشود که سلامتی مصرف کننده را تهدید می کند.
وی با بیان اینکه تحقیقات نشان میدهد که استفاده از مواد آرایشی قاچاق و تقلبی باعث افزایش رشد سلولهای سرطانی می شود، تاکید می کند که ترکیب شیمیایی استفاده شده در اینگونه مواد مانند مواد محافظ از جمله مواد پارابنها و فتالاتها ارتباطی مستقیم با رشد تومورهای سرطان به ویژه تومورهای سرطان سینه دارند.
این متخصص پوست با اشاره به اینکه آزمایش روی محصولات 33 شرکت تجاری تولید کننده رژ لب نشان داد که 61 درصد از این محصولات میزان بالایی سرب دارند، می افزاید: سرب مادهای سمی است که مهمترین اثرش را بر سامانه اعصاب میگذارد و آلودگی آن در دراز مدت، سبب کاهش یادگیری، دشواری در زبان آموزی و ایجاد اختلالات رفتاری در افراد میشود.
صفوی با اشاره به اینکه زنان باردار و کودکان از آسیب پذیرترین گروهها در برابر آلودگی با سرب به شمار می روند، می گوید: این ماده به راحتی از جفت عبورکرده، وارد مغز جنین میشود و از رشد و تکامل طبیعی آن جلوگیری میکند.
آنچه مسلم است اینکه اغلب مصرف کنندگان فرآورده های آرایشی و بهداشتی زنان هستند که علت آن نیز گرایش به زیبایی در این قشر است که یک امر طببعی است، و به همین دلیل از محصولات آرایشی و بهداشتی به حجم زیاد به صورت روزانه استفاده می کنند. اگر هم فرآورده های آرایشی و بهداشتی قاچاق هم نباشند باز هم مصرف بی رویه آنها باعث ایجاد عفونت پوستی جبران ناپذیری در بدن می شود.
امروزه استفاده از فرآورده های آرایشی و بهداشتی در میان آقایان نیز رواج زیادی یافته است. استفاده از رنگ مو، کرمهای پوستی و آفترشیو حجم زیاد در آقایان نیز باعث ایجاد بیماریهای پوستی بسیاری شده است که اغلب برای درمان این بیماریها هزینه های زیادی به خانواده ها تحمیل می شود.
صفوی می گوید: بعضی مواد آرایشی دارای مقادیری مواد روغنی غیر مجاز هستند که باعث بروز آکنه در پوستهای مستعد میشوند. این مواد روغنی در لوازم آرایشی غیر استاندارد به میزان بسیار بالاتری وجود دارد، به همین دلیل ایجاد جوشهای سر سیاه و آکنه از عوارض استفاده از لوازم آرایشی غیر مجاز و قاچاق است.
ماده ای به نام پارابن
حمید مقیمی دبیر انجمن صنفی واردکنندگان محصولات بهداشتی و آرایشی، نسبت به خطرات مصرف کرمهای آرایشی حاوی ماده سرطانزا هشدار می دهد و می گوید: تولید کنندگان محصولات آرایشی و بهداشتی برای اینکه محصول تولیدی آنها ارزان تمام شود، از ماده ای به نام "پارابن" استفاده می کنند که ماندگاری محصول را افزایش می دهد.
وی با اشاره به خطرات این ماده نگهدارنده در محصولات آرایشی و بهداشتی، می افزاید: تفاوت یک کرم صورت گران قیمت و ارزان قیمت که هر دو 50 میلی هستند، در وجود همین ماده سرطانزاست.
مقیمی با اعلام اینکه محصولات گران قیمت و برندهای معروف دنیا از موادی در محصولات خود استفاده می کنند که برای بدن ضرر نداشته باشد، معتقد است که اصولا این قبیل محصولات، دوران ماندگاری کمتری دارند. اما در مقابل، برخی کارخانجات تولید محصولات بهداشتی و آرایشی، از افزودنی هایی مثل وازلین و... که از نفت تهیه شده است، استفاده می کنند.
دبیر انجمن صنفی واردکنندگان فرآورده های آرایشی و بهداشتی با توصیه به خریداران محصولات آرایشی و بهداشتی برای تهیه محصولات قابل اطمینان، می گوید: پشت قوطی و بسته هر محصول آرایشی و بهداشتی، فرمول تولید نوشته شده است.
مقیمی با اشاره به محصولاتی که در کشورهای هند، پاکستان و چین تولید و عرضه می شود، می افزاید: محصولات این کشورها هیچ ارزش علمی ندارد.
دبیر انجمن واردکنندگان فرآورده های آرایشی بهداشتی ایران، نسبت به ورود لوازم آرایشی و بهداشتی تقلبی از کشور چین هشدار داد و افزود: محصولاتی با نام برندهای معتبر اروپایی در این کشور تهیه می شود که در بازار مصرفی ایران نیز عرضه می شود.
مقیمی اظهارداشت: متاسفانه امسال محصولات آرایشی و بهداشتی آسیا، نمود بیشتری در کشور ما داشت و این به خاطر مشکلاتی بود که در مسیر واردات از اروپا داشتیم.
وی با بیان اینکه در حدود 80 شرکت وارد کننده محصولات آرایشی و بهداشتی در کشور فعالیت می کنند، ادامه داد: در حدود 265 برند خارجی توسط این شرکتها وارد کشور می شود که 165 برند آنها شامل برندهای معتبر اروپایی از کشورهای آلمان، اسپانیا، فرانسه، سوئیس و... است. ضمن اینکه 60 تا 65 برند نیز از کشورهای کره جنوبی، ترکیه، دوبی، تایوان و... وارد می شود.
مقیمی با اشاره به حجم 500 میلیون دلاری واردات رسمی فرآورده های آرایشی و بهداشتی به کشور، افزود: به همین میزان و شاید هم بیشتر، کالای آرایشی و بهداشتی قاچاق وارد بازار مصرفی ایران می شود که متاسفانه کار زیادی برای مقابله با آن نمی توان انجام داد.
دبیر انجمن واردکنندگان فرآورده های آرایشی بهداشتی ایران، الصاق برچسب اصالت سازمان غذا و دارو بر روی تمامی محصولات وارداتی را مورد تاکید قرار داد و گفت: هیچ کالایی که به طور قانونی وارد می شود، بدون برچسب اصالت کالای سلامت نیست.
وی به حجم زیاد واردات محصولات بهداشتی همچون مسواک، تیغ و عطریات اشاره کرد و افزود: در حال حاضر 85 درصد مسواکها، 90 درصد تیغ های صورت و 90 درصد عطریات موجود در بازار کشور وارداتی است.
مقیمی همچنین به واردات کرمهای بهداشتی اشاره کرد و گفت: مصرف بالای کرمهای بهداشتی در کشور، باعث شده تا شاهد عرضه کرمهای تقلبی از کشور چین در بازار ایران باشیم.
وی ادامه داد: متاسفانه این کرمها با نام برندهای معروف اروپایی در کشور چین تهیه و وارد ایران می شود.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد