اسکروچ کوچولو

به گزارش جام جم سرا به نقل از خراسان- زمینه سازی برای آموزش رفتارهای مطلوب باید از‌‌ همان دوران کودکی آغاز شود، آموزش پرهیز از خساست نیز از این امر مستثنا نیست. با این حال برای تشویق کودکان به پرورش این ویژگی باید به ابعاد گوناگون رفتار آن‌ها توجه کرد. در واقع تمایل به دست و دلبازی در ابتدا نیازمند شناخت احساسات، نیاز‌ها و خواسته‌های دیگران است پس باید بر آموزش این مسائل متمرکز باشید. برای شروع، به عنوان مثال، می‌توانید در زمان‌های مختلف و در قالب مثال‌های روزمره یا حتی در موقعیت‌های خواندن داستان یا تماشای کارتون سعی کنید احساسات دیگران و خود کودک را برایش توضیح دهید و توانایی تشخیص احساسات را در او بپرورانید. مثلاً بگویید: «زمانی که اسباب بازی تو گم شد غصه خوردی، یا وقتی لباس آن بچه را کشیدی عصبانی شد» پس از توضیح احساسات دیگران پیشنهاد راه حل نیز بسیار مفید است «وقتی کسی غصه می‌خورد و ناراحت است، بهتر است با او درباره ناراحتی‌اش صحبت کنیم؛ وقتی کسی عصبانی است بهتر است صبر کنی تا آرام شود و بعد درباره مشکلش از او پرس و جو کنی».

فراموش نکنید که شما الگو هستید!

علاوه بر این مهم‌ترین نکته برای آموزش به کودکان وجود الگوی مناسب در خانه است. بهتر است که کودک شاهد دست و دلبازی شما نسبت به دیگران باشد و شادی دیگران حین انجام این کار نیکو را دریابد او باید هم خشنودی فرد بخشنده و هم لذت فردی را که از این سخاوت بهره‌مند می‌شود، ببیند. برای مثال والدین می‌توانند با دادن هدیه به دیگران و یا کمک به نیازمندان مفهوم بخشندگی را برای کودک ملموس سازند، همچنین واکنش والدین نسبت به درخواست‌های کودک خود نمونه‌ای از بذل و بخشش است وقتی کودک چیزی را می‌خواهد حتی اگر صلاح نمی‌دانید که آن را در اختیارش قرار دهید نباید رفتارتان خصمانه و به دور از انصاف باشد این برخورد‌ها اشیا را مهم‌تر از حس نوع دوستی نشان می‌دهد. در ضمن کودکان باید الگوهایی هم سن و مشابه خود را نیز مشاهده کنند زیرا گرایش کودک در تقلید از هم سالان مشوق موثرتری خواهد بود.

کودکان بزرگتری هم که برخورد صبورانه‌تری دارند، همبازی‌های خوبی هستند آن‌ها با رفتار‌هایشان می‌توانند سخاوتمندی را به فرزند شما بیاموزند.

حریم شخصی کودک را محترم بشمارید

در بسیاری از مواقع نیز احساس امنیت ناکافی می‌تواند به چنین رفتاری منجر شود گاهی وابستگی بیش از حد به والدین، نداشتن تجربیات کافی در تعامل با هم سالان یا حتی دخالت‌ها و دفاع‌های بیش از حد والدین در چالش‌های به وجود آمده بین کودکان باعث می‌شود تا فرزندان راه‌های ایجاد روابط دوستانه را نیاموزند و از چنین مراوداتی احساس مطلوبی نداشته باشند. گاهی اوقات نیز رعایت نکردن حریم خصوصی کودک این رفتار‌ها را تشدید می‌کند مثلاً ممکن است والدین بدون هماهنگی با کودک وسیله مورد علاقه او را موقتاً به دیگران بدهند یا حتی آن را خراب کنند و دور بیندازند چنین تجربیاتی کودک را بدبین و حس کینه توزی را در او ایجاد می‌کند.

اصرار به بخشندگی نکنید!

با این حال طبیعی است که کودکان در سنینی به صورت موقتی نسبت به وسایل شخصی خود و حتی‌گاه اطرافیانشان حساسیت نشان دهند، بنابراین سعی نکنید تا با اصرار به بخشندگی، او را تحت فشار قرار دهید و باعث افزایش لجبازی در او شوید. صبور باشید و بیشتر از سیاست تشویق استفاده کنید تا تنبیه، در غیر این صورت مشکلات مضاعفی پیش خواهد آمد. همچنین به خاطر داشته باشید،‌‌ همان گونه که برخی رفتار‌ها در طول زمان شکل گرفته است باید با گذشت زمان و تغییر در نحوه رفتار با کودک منتظر بهبود آن‌ها بود. اما اگر خساست به صورت افراطی ادامه یابد و پرخاشگری زیاد یا لجبازی از سوی کودک ادامه داشته باشد مراجعه به یک روان‌شناس به منظور بررسی گسترده‌تر موضوع مفید خواهد بود.
>> زهرا حسین‌زاده ملکی (کار‌شناس ارشد روان‌شناسی بالینی)