قفل زبان‌کودکتان را باز کنید

علل بروز لکنت

لکنت‌زبان براساس متغیرهایی شامل عوامل ژنتیکی و عوامل طبیعی که روی هم تاثیر متقابل دارند به وجود می‌آید. بعضی کودکان برای ابتلا به لکنت زمینه آسیب‌پذیری موروثی دارند. اضطراب و تنش، باعث تشدید لکنت می‌شود ولی به نظر نمی‌رسد که در ایجاد آن نقشی داشته باشد.
عواملی که سبب بروز اختلال می‌شوند کاملا با عواملی که سبب تداوم و وخامت آن می‌گردند متفاوتند و این عوامل ثانوی را می‌توان تحت کنترل قرار داد. در بیشتر موارد شروع لکنت مانند بهبودی آن تدریجی است. لکنت به ندرت پس از یک ضربه ناگهانی شروع می‌شود و بیشتر کودکان که این حوادث یا ضربه‌های غیرمنتظره را  تجربه می‌کنند به لکنت مبتلا نخواهند شد.

نقش والدین در جلوگیری از لکنت

عکس‌العمل والدین در برابر تلاش کودکان برای برقراری ارتباط با دیگران نقش بسیار مهمی در دوران صحبت کردن کودک ایفا می‌کند، باید با کودک به طور صحیح و کامل صحبت کرد ولی انتظار نباید داشت که زبانش به پختگی ما باشد، جملات کودک را نباید تمام کرد: وقتی کودک در حال صحبت کردن است با آرامش باید به او توجه کرد. اگر در ادای یک واژه یا تمام کردن یک جمله دچار مشکل شد باید با شکیبایی صبر کرد، حرف کودک را نباید قطع کرد و به جای او نباید صحبت کرد وقتی شما به کودک خود پاسخ می‌دهید شکل صحیح کلمات را به کار ببرید و با استفاده از واژه‌های جدید فرهنگ لغات او را پر بارتر کنید. با ایجاد فضای آرام باید به هر کودک فرصت جداگانه صحبت کردن را داد و به آنها فهماند که به شنیدن حرف‌هایشان علاقه‌مند هستید.

کمک به کودک دارای لکنت‌زبان

به کودک بیاموزید تا گلو، شانه‌ها، قفسه سینه و شکم خود را شل کند وقتی کودک آرامش عمومی را آموخت روی ماهیچه‌های درگیر صحبت کردن تمرکز کنید. کودک را مجبور کنید روزی چند بار این تمرین را انجام دهد تا آن که در شل کردن این بخش خاص از بدن خود مهارت یابد.از سوی دیگر سخن گفتن نیازمند عبور هوا از کنار تارهای صوتی است. چگونگی نفس کشیدن بر صحبت کردن او تاثیر می‌گذارد. بسیاری از کودکان گرفتار لکنت‌زبان در هنگام صحبت کردن نفس نفس می‌زنند بنابراین لازم است نفس عمیق و منظم از دهان را به کودک بیاموزید. از کودک بخواهید یک دستش را روی سینه و دست دیگرش را روی شکم خود بگذارد. در طول دم باید شکمش بیشتر از قفسه سینه‌اش حرکت کند. به او بگویید که واژه آرام باش را در طول یک بازدم آرام‌تر خود زمزمه کند کودک باید هر روز این تمرین را انجام دهد یا به تدریج بتواند به تنفس نامناسب خود توجه داشته باشد.از کودک بخواهید تا درست پس از آغاز لکنت صحبت را متوقف و سکوت کند. کودک باید به جای کوشش برای پشت‌سر گذاشتن وقفه، مکث کند، نفس بگیرد و سپس با یک بازدم به آرامی شروع به صحبت کند. کودک را وادارید با صدای کوتاه صحبت کند.
فردی که دچار لکنت است در حالتی که زیر فشار و تنش شد مانند سایر اشخاص به طور طبیعی صدایش را بلند می‌کند. صدای به هوای بیشتری نیازمند است به همین علت میزان فشار را در حنجره بالا می‌برد. پس یک صدای بلند تنظیم شده از نظر حجم می‌تواند لکنت را کاهش دهد.

به حرف‌های کودکتان گوش دهید

باید برای مساله گوش دادن اهمیت فوق‌العاده‌ای قائل شد. البته گوش دادن به حرف‌های کودک خردسال شاید سخت باشد، اما سخت‌تر از مرحله‌ای نیست که کودک مرتبا پرحرفی می‌کند و مدام سوالات گوناگون می‌پرسد.
احتمالا واقف هستید که گوش دادن به حرف‌های کودک حالت انتخابی دارد و به دلیل مصالحی که در نظر دارید همیشه همه آنچه را که کودک می‌گوید نمی‌شنوید. البته رفتارتان نباید به گونه‌ای باشد که کودک احساس کند شما به حرف‌های او گوش نمی‌دهید.توجه مدام و منظم نسبت به جریان گوش دادن و بازنگری کافی نسبت به عادات شخصی خودتان در گوش دادن به حرف‌های دیگران می‌تواند زمینه ارتباطی عمیق و غنی را برای کودکتان فراهم نماید.
هرگز هنگام صحبت کردن کودک از عباراتی چون زودباش، الان صحبت نکن و کار دارم استفاده نکنید و همچنین برای گرفتن پاسخ به کودک فشار نیاورید. کودک زمانی که خودش آغاز به صحبت می‌کند راحت‌تر از زمانی است که از او سوالی پرسیده می‌شود با او در مورد فعالیت‌هایی که به آنها علاقه‌مند است صحبت کنید و در فواصل چند لحظه سکوت کنید تا اگر مطلبی دارد بیان کند. کودکانی که لکنت دارند معمولا وقتی در گروه قرار می‌گیرند و همراه سایرین مطالبی را بیان می‌کنند یا شعر و آوازی را از بر می‌خوانند مشکلی ندارند. لذا این موقعیت‌ها را برای کودک فراهم کنید و کودک را در بهترین شرایط جسمی نگه دارید زیرا بیماری جسمی به احتمال زیاد باعث افزایش لکنت می‌شود.

بهترین زمان برای درمان‌

مطالعات نشان می‌دهد که بهترین زمان برای درمان لکنت‌زبان کودکان قبل از آغاز دوران مدرسه است.
براساس گزارش یک نشریه پزشکی در بریتانیا، حدود ۵ درصد از کودکان در ۳ تا ۴ سالگی دچار لکنت‌زبان می‌شوند. محققان اعلام کردند بهترین زمان برای درمان این‌گونه کودکان دوران آمادگی و مهدکودک است براساس این بررسی درمان رفتاری کودکانی که به لکنت‌زبان مبتلا هستند در دوران آمادگی و مهدکودک می‌تواند تا ۴۳ درصد موفقیت‌آمیز باشد. به گفته آنان تاخیر انداختن درمان لکنت‌زبان کودکان و نوجوانان موجب بروز مشکلات اجتماعی و روانی در آنان می‌گردد و در نتیجه درمان آنان را مشکل‌تر می‌سازد. طول مدت برنامه درمانی در موارد خفیف بخصوص در کودکان پیش‌دبستانی تنها چند هفته و در موارد شدید گاهی تا ۱۸ ماه می‌باشد.

>> جام جم/ ضمیمه چاردیواری/ دیانا رحمتی