عوامل موثر بر سلامت اسپرم‌ در مردان

محققان استرالیایی در کنفرانس انجمن اروپایی تولید مثل انسانی و جنین‌شناسی گفته‌اند که پیش از این، به همسران توصیه می‌شد هر دو سه روز یک بار فعالیت زناشویی داشته باشند. دکتر دیوید گرینینگ،‌سرپرست تیم تحقیقاتی، گفت که در تحقیقاتش روی 118 زوج به این نتیجه رسیده است.

به گفته او، میزان آسیب‌دیدگی اسپرم در 80 درصد مردانی که مورد آزمایش قرار گرفته‌اند، بعد از یک هفته انزال روزانه، 12 درصد کاهش یافت.

به گزارش جام جم سرا، در رابطه با این تحقیق، هفته نامه سلامت گفتگویی کرده‌ با دکتر محمدرضا رزاقی، جراح و متخصص اورولوژی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی که آن را همراه با اطلاعاتی بیشتر در این باره فرارویتان نهاده‌ایم:

آقای دکتر! درباره این تحقیق جدید محققان استرالیایی چه نظری دارید؟
*البته این یک تحقیق جدید است و کار بیشتری باید انجام بگیرد تا نتایج قطعی‌تر به دست آید اما تا به حال در کتاب‌های معتبر اورولوژی درباره ارتباط فعالیت زناشویی بیشتر و سلامت اسپرم چیزی نوشته نشده است. این را می‌دانیم که فعالیت زناشویی بیشتر، احتمال باروری را بیشتر می‌کند، به ویژه اگر در حوالی زمان تخمک‌گذاری یا متناسب با این زمان باشد. آمارها نشان می‌دهد که مردان چاق معمولا روابط زناشویی کمتری دارند و این موضوع تاثیر زیادی بر باروری آنها دارد. اما حالت‌های فعالیت زناشویی هم موثر است.

می‌توانید بیشتر توضیح دهید؟
*ببینید، اگر زوجین برای باردار شدن مشکل دارند، شاید بهتر باشد که از حالت‌های مختلف برای انجام فعالیت زناشویی استفاده کنند. مرد باید تا می‌تواند اسپرم را نزدیک به گردنه رحم خارج کند. بعضی از حالت‌ها باعث می‌شود این کار آسان‌تر صورت گیرد. 

تغذیه چه نقشی دارد؟
*ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌ها از نقص یافتن اسپرم جلوگیری می‌کنند و حرکت آن را افزایش می‌دهند و میزان استرس را در تخمک‌ها و دستگاه تناسلی کاهش می‌دهند. کمبود روی موجب کاهش یافتن میزان هورمون تستوسترون و اسپرم می‌شود. مصرف الکل تا 50 درصد باعث کاهش قابلیت باروری می‌شود و تولید اسپرم را کاهش داده و تولید اسپرم‌های غیرعادی و ناهنجار را افزایش می‌دهد.

ورزش هم تاثیری دارد؟
* قطعا. ورزش متعادل می‌تواند راه خوبی برای تقویت توانایی باروری باشد. بهترین ورزش‌ها برای افزایش سلامت اسپرم، ورزش‌های هوازی سبک مثل پیاده‌روی، شنا و دوچرخه سواری است. 

چه عواملی سلامت اسپرم را تهدید می‌کند؟
*وجود سابقه عفونت پروستات یا عفونت‌های ناحیه تناسلی، سابقه ضربه به بیضه‌ها یا چرخش بیضه‌ها، ابتلا به واریکوسل، سابقه بلوغ زودرس یا دیررس، تماس با مواد سمی در حین کار نظیر مس، کادمیوم و جیوه، اکسید اتیلن، کلرید وینیل، مواد رادیو اکتیو و اشعه، مصرف دخانیات، قرارگیری ناحیه تناسلی در شرایطی با دمای بالا، ترمیم فتق، بیضه نزول نکرده، داروهای مورد استفاده در درمان زخم‌ها یا پسوریازیس، دیابت، بیماری سیستیک فیبروزیس و آلودگی هوا و میزان سرب موجود در هوای تنفسی. 

مشکل اصلی اسپرم‌های غیرطبیعی چیست؟
*اگر تعداد اسپرم‌های غیرطبیعی خیلی زیاد باشد، می‌تواند اثر منفی روی باروری داشته باشد. برخی از متخصصان عقیده دارند که اسپرم‌های غیرطبیعی در عبور از لوله رحمی و سوراخ کردن دیواره تخمک دچار مشکل می‌شوند. تعداد زیاد اسپرم‌ها می‌تواند احتمال باروری را افزایش دهد و طبیعی بودن آنها نیز نقش حیاتی در باروری دارد. نتایج تحقیقات نشان داده است که مردان با تعداد کم اسپرم‌ها همچنان می‌توانند بارور باشند، به شرط اینکه درصد اسپرم‌های طبیعی در آن‌ها بالا باشد.

آسیب‌دیدگی اسپرم‌ها

باور عمومی محققان این است که هرچه اسپرم‌ها به مدت طولانی‌تری در بیضه‌ها باقی بمانند به خاطر شرایط محیطی و دمای بدن دچار آسیب‌دیدگی بیشتری می‌شوند و ناباروتر می‌شوند. از سوی دیگر، دیوید گرینینگ، سرپرست تیم تحقیقاتی محققان استرالیایی، هشدار می‌دهد که فعالیت زناشویی مستمر و مداوم با کاهش تعداد اسپرم‌های خارج شده در هر انزال می‌تواند خطر کاهش قدرت باروری را به همراه داشته باشد. او توصیه می‌کند بهترین راه برای تقویت قدرت بارداری، برقراری رابطه هرروزه در دوره تخمگذاری زنان است.

پزشکان با جالب دانستن آزمایش‌های دکتر گرینینگ می‌گویند این نتیجه شاید برای همه مردان مفید نباشد.

به گفته دکتر آلن پیسی از دانشگاه شفیلد در بریتانیا این توصیه در مردانی که تولید اسپرم پایینی دارند، به نتیجه مطلوب نمی‌انجامد. محققان دانشگاه کالیفرنیا، انگشت اتهام را به سمت وان‌های پر از آب داغ حمام، جکوزی‌ها و حوضچه‌های آب‌گرم گرفته‌اند. آنها می‌گویند حرارت این مکان‌ها، روی تعداد و کیفیت اسپرم‌ها، حداقل تا چند ماه، تاثیر می‌گذارد و این چیزی است که می‌تواند باروری مردان را کم کند.

به گزارش بی‌بی‌سی، این محققان مردانی را که به علت ناباروری به این کلینیک‌ها مراجعه کرده بودند، بررسی کردند. آزمایش‌ها نشان داد در آنهایی که حداقل 30 دقیقه در هفته در وان پر از آب داغ حمام، قرار می‌گرفتند، هم تعداد اسپرم‌ها کم شده و هم شاخص‌های کیفیت اسپرم آنها پایین‌تر آمده بود؛ شاخص‌هایی مثل تحرک، اندازه و غیره. بعد از 3 تا 6 ماه خودداری از این گونه حمام‌ها، در نیمی از این مردان تعداد اسپرم‌ها 5 برابر شده بود؛ نکته‌ای که از نظر دانشمندان، یک تاثیر فوق‌العاده بود. در این مردان همچنین تحرک اسپرم‌ها از 12 درصد به 34 درصد رسیده بود که این هم قابل توجه بود.

نکته جالب اینکه 5 نفر از 6 نفری که قطع این حمام‌های داغ روی آنها تاثیری نگذاشته بود، سیگاری‌های قهاری بودند و باعث شدند محققان به این نتیجه برسند که اثر منفی سیگار بر کیفیت اسپرم‌ها آن قدر مهم هست که ادامه ناباروری این مردان را بتوان به آن نسبت داد.