کابینه‌ای که 90 روز ناتمام ماند

این همان مسیری بود که در جریان رای اعتماد به کابینه یازدهم طی شد و برخلاف تعلل‌های گذشته، در همان اولین روزی که رئیس‌جمهور باید وزرای پیشنهادیش را به مجلس معرفی می‌کرد، نامه روحانی در مراسم تحلیف به خانه ملت رسید و متضاد با روند جوانگرایی سابق، رئیس دولت یازدهم سکان وزارتخانه‌ها را به باتجربه‌ترها سپرد تا کابینه‌اش پیرترین کابینه تاریخ انقلاب لقب گیرد.

با پایان یافتن گمانه‌زنی‌ها، روند اخذ رای اعتماد به 18وزیر پیشنهادی آغاز شد. معرفی کابینه پیشنهادی حکایت از آن داشت که روحانی برخلاف برخی تحلیل‌های اولیه، تلاش کرده بود از همه طیف‌های سیاسی در کابینه استفاده کند، هرچند سهم وزرایی که در دولت‌ هاشمی و خاتمی در کابینه کرسی داشتند، بیش از دیگران بود.

به دنبال معرفی وزرا، بهارستانی‌ها به تب و تاب افتاده و نطق‌های آتشینی در دفاع یا رد وزیران پیشنهادی ایراد کردند و لابی‌های دولت هم تلاش فراوانی کردند تا در جلسات کمیسیونی یا حضور در راهروهای مجلس، نظر نمایندگان را به حمایت از وزیر پیشنهادی جلب کنند. با این حال در گام اول بررسی صلاحیت وزیران در مجلس فقط 15 وزیر پیشنهادی توانستند اعتماد بهارستانی‌ها را جلب کرده و به وزارتخانه‌های مربوط بروند و تکمیل کابینه ماند تا بیست و هفتم مهر که سه وزیر پیشنهادی تازه برای وزارتخانه‌های بی‌وزیر مانده آموزش و پرورش، علوم و ورزش و جوانان معرفی شدند.

نبود وزرای دارای رای اعتماد برای دو وزارتخانه‌ای که اول مهر روز پرکاری داشتند، تنها مشکل این وزارتخانه‌ها نبود، چراکه علاوه بر آن، برخی عزل و نصب‌های سرپرست‌های این وزارتخانه‌ها چنان بازتابی در میان نمایندگان پیدا کرد که اگر برخی وساطت‌ها نبود، شاید کار به تصویب قانونی می‌کشید که سرپرست یک وزارتخانه را از حق هر گونه عزل و نصب محروم می‌کرد.

به دنبال معرفی سه وزیر پیشنهادی جدید و رای اعتماد دوباره نمایندگان، باز هم وزارتخانه ورزش و جوانان بی‌وزیر ماند تا روحانی مجبور شود برای سومین بار وزیری را به مجلس پیشنهاد دهد. وزیری که دیگر بار اقبال کافی برای آوردن رای اعتماد را نداشت و سرانجام در آخرین روزهای مجاز برای بی‌وزیر ماندن یک وزارتخانه بود که رئیس‌جمهور توانست نظر مثبت بهارستان برای رای اعتماد به چهارمین وزیر پیشنهادی را جلب کند و پرونده ناتمام کابینه را تمام کند.

هرچند عبور از خوان رای اعتماد، پایانی بر کش و قوس‌های روابط اعضای کابینه و نماینده‌ها نبود و بیش از 7500 تذکر به وزیران دولت ​ در 180 روز اول، کار را بر پاستور سخت کرد، اما این که هنوز دولت به دلیل مخالفت مجلس مجبور به تغییر در ترکیب کابینه نشده، خود گواهی بر آن است که روحانی که سابقه‌ای بیست ساله در مجلس دارد، توانسته روابط را مدیریت کند، هرچند معلوم نیست که او تا چه اندازه قادر به ادامه این روند خواهد بود.

نباید از نظر دور داشت که به عقیده صاحبنظران، روابط دولت و مجلس در یکی دو سال آینده نسبت مستقیمی با نحوه ورود دولت به مساله انتخابات مجلس و تهیه لیست‌های انتخاباتی دارد؛ موضوعی که اگر ‌بدرستی مدیریت نشود، شاید بتوان از هم‌اکنون پیش‌بینی کرد که حرکت سیاسیون در محور پاستور ـ بهارستان، چندان ساده نخواهد بود. هرچند روحانی تاکنون در بسیاری از جلسات عمومی، مجلس را یک «نهاد مهم در کشور» دانسته که «همه باید نسبت به آن احترام کنند» و به این ترتیب فاصله خود با برخی دیدگاه‌های رئیس‌جمهور قبل را روشن کرده، اما بروز بعضی حاشیه‌ها همچون موضوع حضور وزیر امور خارجه در کمیسیون امنیت ملی، تشکیل فراکسیون حامی دولت، توزیع سبد کالا، سیاست‌های فرهنگی و انتصابات دولتی باعث شد تا رئیس‌جمهور در آخرین روزهای سال با لحنی کنایه‌آمیز بگوید: «همان‌طور که گاهی نمایندگان از عملکرد دولت انتقاد می‌کنند، خوب است موفقیت‌های دولت را نیز مورد توجه قرار دهند.»/ جام‌جم