پاتوق جوانان مجرد در ایران کجاست؟

جام جم سرا:
به گزارش ایسنا، مصطفی غفاری در جلسه هم‌اندیشی دفتر مطالعات فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد به ارائه نتایج تحقیق خود با عنوان «تجربه‌نگاری پدیده کافه‌نشینی در تهران» پرداخت و اظهار کرد: رشد قارچ‌گونه پدیده کافه‌نشینی در ایران نشان‌دهنده این است که نیازی در جامعه وجود دارد و برخورد انتظامی با رویکرد پیشگیری یا مقابله‌ای با این پدیده موثر و پاسخگو نخواهد بود.

به نقل از بانکی، وی، کافه‌نشینی را یک پدیده فرهنگی- اجتماعی ناشی از توسعه شهرنشینی مدرن دانست و افزود: این پدیده به صورت امروزی از دهه‌های 30 و 40 قرن حاضر در ایران رواج یافته و در دهه 80 وارد دوران تازه‌ای از حیات خود در جامعه ایرانی شده است.

غفاری افزود: کافه‌نشینی، رفتاری است که باعث می‌شود افراد هم‌فکر در محلی جمع شوند، ساعاتی را در کنار یکدیگر بگذرانند و به بحث‌هایی اغلب بی‌مقدمه، طولانی و ناتمام در باره موضوعات سیاسی، اجتماعی و ادبی بپردازند.

این پژوهشگر اجتماعی، رهایی از فشار زندگی روزمره، رهایی از ناهنجاری‌های پذیرفته شده عرفی یا قانونی و محل تلاقی رهبران و بدنه کنشگران اجتماعی را سه اهمیت کارکردی کافه‌ها در ایران دانست و خاطرنشان کرد: سرگرم‌سازی و گفت‌وگوی محوری دو کارکرد مهم کافه‌نشینی محسوب می‌شود.

زنان به کافه‌نشینی تمایل بیشتری دارند

وی به سنخ‌شناسی کافه‌نشینان تهرانی از نظر سن، جنس، تحصیلات، طبقه اجتماعی، سبک پوشش و سبک‌های رفتاری و ارتباطی آنان در این تحقیق اشاره کرد و گفت: بیشتر کافه‌نشینان را جوانان زیر 35 سال و به ویژه بازه سنی 25 تا 30 سال تشکیل می‌دهند و زنان‌ بیشتر از مردان به کافه‌نشینی رغبت نشان می‌دهند.
غفاری ادامه داد: اغلب مشتریان ثابت کافه‌ها را جوانان مجرد شکل می‌دهند و قریب به اتفاق آنان دارای تحصیلات دانشگاهی حداقل در حد کارشناسی و بالاتر از آن هستند.

اهالی رسانه برجسته‌ترین قشر اجتماعی کافه‌نشین

وی، برجسته‌ترین قشر اجتماعی کافه‌نشین را اهالی رسانه، هنر و ادبیات دانست و بیان کرد: حضور دو قشر اجتماعی دانشجویان و بازاریان جدید نیز پررنگ به نظر می‌رسد.
این دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی به تمایل کافه‌نشینان به مدهای متنوع روز اشاره کرد و گفت: این افراد در محیط کافه اغلب تمایل محسوسی به آزادتر بودن نسبت به معابر و اماکن عمومی دارند.

وی با بیان اینکه کافه‌ها خدمات خاصی به مشتریان ارائه می‌دهند، تصریح کرد: امکان برگزاری جشن‌های کوچک، ایجاد تارنمایی خاص در فضای مجازی، خدمات‌دهی در روزهایی مانند ولن‌تاین با هدایا و پذیرایی‌های ویژه از شایع‌ترین این خدمات است.

غفاری در خصوص اینکه کافه چه زمانی به یک پاتوق تبدیل می‌شود، بیان کرد: مشتریان ثابت کافه‌ها یا به عبارت دیگر کافه‌نشینان واقعی اغلب مایلند در پاتوق خود سطح بیشتری از آزادی عمل را نسبت به آنچه در عرف و قانون اجتماع به عنوان هنجار پذیرفته شده است، تجربه کنند و هر چه محیط یک کافه بیشتر بتواند این احساس را به آنان منتقل کند، بیشتر به عنوان پاتوق مطرح می‌شود.

وی، نزدیکی کافه به محل کار یا زندگی مشتریان را از دیگر عوامل موثر بر پاتوق شدن یک کافه دانست و اظهار کرد: جوانان تحصیل‌کرده امروزی که مشتریان اصلی کافه‌ها هستند معمولا محیط‌هایی را که دور از هیاهو و منظر عابران باشد، به عنوان مکان ثابتی برای نشستن و گپ زدن ترجیح می‌دهند.

این پژوهشگر اجتماعی با اشاره به اینکه محیط کاملا بسته کافه، در فضایی کوچک باعث از بین رفتن فاصله اجتماعی می‌شود، یادآور شد: از این طریق مانع اولیه برای گفت‌وگو برداشته می‌شود و گاهی افراد نا‌آشنا مجبور به نشستن بر سر یک میز می‌شوند و باهم ارتباط برقرار می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه کافه‌نشینی در اروپا تنها یک قشر خاص را شامل نمی‌شود، بلکه شامل تمام اقشار جامعه است، بیان کرد: در کشور ما هنوز این پدیده به این مرحله نرسیده است و کافه‌نشینی بیش از آنکه کارکرد گفت‌وگومحوری و اندیشه‌ورزی داشته باشد، کارکرد سرگرم‌سازی به ویژه برای قشر خاصی دارد.