غوغای عروسک‌های ایرانی، تحسین مهمانان خارجی

به گزارش جام‌جم، مردمی که در چند روز گذشته گذرشان به فضای باز برج میلاد تهران، فرهنگسرای نیاوران و مجموعه تئاتر شهر در مرکز شهر افتاده است، بی‌تردید متوجه اجرای نمایش‌هایی شاد و کودکانه و عروسکی در این مناطق شده‌اند، 21 گروه نمایشی همراه با نمایندگانی از کشورهایی همچون صربستان، اسپانیا، هلند، چین، افغانستان، آلمان و کردستان عراق تا روز شنبه آینده اجراهای ویژه‌ای را در تهران خواهند داشت.

اما قلب سالن‌ها و تماشاخانه‌ها هم در تصرف عروسک‌هاست درست همان طورکه سینماهای کشور هم قلمرو یکه تازی موش‌ها در گیشه‌ها شده است، با این وجود آنچه بیشتر اهمیت می‌یابد، نگاه مهمانان خارجی به توانمندی هنرمندان ایرانی در حوزه تئاتر عروسکی است.

شگفتی از قدرت و توانایی هنرمندان ایرانی

آن کاترین کلت، یکی از کارگردانان آلمانی است که با نمایش «سولوی دماغ» در بخش صحنه‌ای بین‌الملل پانزدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران ـ مبارک حضور دارد.

این کارگردان یکشنبه شب پس از نخستین اجرای کارش در تالار حافظ، آثار عروسکی در ایران را با توجه به نمایش‌هایی که به تماشای آنها نشسته است، قابل توجه ارزیابی کرد و به ایران تئاتر گفت: در نمایش‌های ایرانی که در این چند روز دیده‌ام، نقش آفرینی قوی بازیگران برایم قابل توجه بود و نمایش‌ها بسیار روان و قابل درک بودند. بعضی از نمایش‌ها در عرصه عروسکی شروعی بسیار قدرتمند دارند و یکباره افت می‌کنند که خوشبختانه در نمایش‌های ایرانی که من دیدم، این اتفاق نیفتاد.

دعوت از هنرمندان جهان برای سفر به ایران

ژاک ترودو دبیرکل یونیما (فدراسیون جهانی تئاتر عروسکی) هم با گذشت یکی دو روز از جشنواره در پیامی که خطاب آن همه هنرمندان جهان هستند، بیان کرد: به همه علاقه‌مندان هنر عروسکی پیشنهاد می‌کنم برای یک‌بار هم که شده در جشنواره بین‌المللی عروسکی تهران(مبارک) شرکت کنند. من این افتخار را داشته‌ام که به عنوان عضو هیات داوران در این جشنواره حضور داشته باشم و بار‌ها از دیدن توانمندی‌های نمایشگران عروسکی ایرانی شگفت زده شدم. تنوع نمایش‌های خارجی حاضر در جشنواره که با رنگ و بوی مهمان نوازی ایرانی ترکیب شده است، لذت‌بخش بود.

او در این پیام ادامه داده است: بدون شک در صورت حضور در این جشنواره، حال و هوای این جشنواره بی‌نظیر شما را شگفت‌زده خواهد کرد. بیشتر نمایش‌های جشنواره در فضاهای فرهنگی و برای طیف وسیعی از تماشاگران مشتاق در سنین مختلف اجرا می‌شوند. نمایش‌های داخل سالن و فضای باز که بعضی از آنها از گونه سنتی نمایش عروسکی معروف ایرانیان، مبارک، اقتباس می‌شوند.

ترودو به حضور پررنگ بانوان هنرمند در ایران هم اشاره کرده و گفته است: شما نیز همچون من پس از مشاهده حضور فعال زنان در همه زمینه‌های این رشته اعم از کارگردانی، متحیر و شگفت‌زده خواهید شد و به جمع طرفداران این جشنواره و پشتیبانان هنر عروسکی ایران خواهید پیوست.

ضرورت خروج عروسک‌ها از سالن‌ها

در تب و تاب برگزاری جشنواره مبارک و بازار داغ این نمایش‌ها، آنچه کارشناسان داخلی بر آن تاکید دارند، اجرای عمومی آثار کودک و نوجوان در طول سال است. داوود فتحعلی‌بیگی، یکی از همین هنرمندان پیشکسوت و شناخته شده کشورمان است که با تاکید بر این‌که تئاتر کودک و نوجوان علاوه بر تهران باید در سراسر ایران اجرای عمومی داشته باشد، این امر را موجب رشد تئا‌تر کودک و نوجوان و بالندگی مخاطبان دانست.

این کارگردان، بازیگر، نویسنده و پژوهشگر هنرهای نمایشی در رابطه با تاثیر تئا‌تر روی کودکان و نوجوانان گفت: تئا‌تر علاوه بر این‌که از نظر عاطفی بر کودک اثر دارد و موجب می‌شود کودک اعتماد به نفس بیشتری برای فعالیت خود داشته باشد، سبب شکل‌گیری شخصیت او نیز می‌شود، شاید از همه این نکات مهم‌تر این است که تئا‌تر تاثیر مهمی در یادگیری دروس آموزشی در کودک دارد.

محمد اعلمی، دیگر هنرمندی است که در جایگاه کارگردان، نمایش «کدو زری» را در جشنواره تئاتر عروسکی تهران به صحنه برده است. او هم با اشاره به این که نمایش‌های عروسکی را باید از سالن‌ها بیرون کشید، بر مشارکت بیشتر مردم در این عرصه هنری تاکید کرد.

اعلمی افزود: در این جشنواره، گروه‌های تئاتری و نمایشگران عروسکی کارشان را با حضور مردم و کودکان شروع کردند و این نشان می‌دهد که هنرمندان به حمایت معنوی مردم نیاز دارند.

این سازنده عروسک تاکید کرد: برگزاری کارناوال‌های نمایشی حرکت بسیار خوبی بود و می‌توان آن را علاوه بر تهران، در دیگر شهر‌ها نیز برگزار کرد. این حرکت‌ها نباید منوط به یک جشنواره یا افتتاحیه جشنواره باشد. می‌توان این حرکت را در طول سال ادامه داد تا مردم با تئا‌تر بیشتر آشنا شوند. او که یکی از عروسک گردانان و طراحان عروسک محبوب سنجد است، ادامه داد: به نظرم می‌توان نمایش‌های عروسکی را از سالن‌ها بیرون آورد و در محیط‌های عمومی‌تر نیز اجرا کرد. همه می‌دانیم که تمام کودکان و مردم به نمایش نیاز دارند.

جشنواره مبارک اما مانند بسیاری از رویدادهای مشابه در کنار نقاط قوت فراوان برخی آفت‌ها را هم دارد، از جمله پوشش خبری و رسانه‌ای رویداد و همکاری با اهالی رسانه است، این ناهماهنگی‌ها روز گذشته صدای برخی رسانه‌ها را درآورد، امسال خبرنگاران تئاتر علاوه بر کارت‌های خبرنگاری مخصوص جشنواره، باید برای تمام سالن‌ها بلیت داشته باشند، اما روابط عمومی مرکز هنرهای نمایشی اعلام کرده این اتفاق باید به دلیل ایجاد نظم بیشتر بیفتد، ولی جالب اینجاست که در سالن‌های تئاتر و میزبان جشنواره هیچ ردیف و جایگاه مشخصی برای خبرنگاران تعریف نشده و همین موضوع سردرگمی‌ها و گلایه‌هایی را در پی داشته است.