آقایان را به دیدن «خانوم» دعوت می‌کنم

هرچند خطیبی بیشتر با حضورهای تلویزیونی‌اش همچون سریال‌های گل‌های گرمسیری، در مسیر زاینده‌رود، تکیه بر باد، تهران پلاک 1، مهرآباد و بچه‌های نسبتا بد شناخته می‌شود، اما با مدیریت گروه موسیقی «ترافیک» فعالیت‌های قابل ذکری هم در این عرصه دارد. ضمن این‌که نباید درباره او تئاتر را هم از قلم انداخت و مخاطبان جدی این هنر هم بازی‌های خوب او را در نمایش‌های «مانیفست چو»، «خدای کشتار» و «ترانه‌های قدیمی» روی صحنه دیده‌اند. این هنرمند جوان در کنار همه این فعالیت‌ها درصورت پیشنهاد نقش خوب در سینما نیز ظاهر می‌شود و برهمین اساس تاکنون نقش‌آفرینی‌های او را در فیلم‌هایی مانند اسب حیوان نجیبی است به کارگردانی عبدالرضا کاهانی، سوت پایان ساخته نیکی کریمی و قاعده تصادف به کارگردانی بهنام بهزادی دیده‌ایم. بازی خوب او در فیلم «خانوم» که اکنون بر پرده سینماهای کشور است، باعث شد سراغ خطیبی برویم و گفت‌وگویی با او انجام دهیم.

سال‌هاست در سینما، تئاتر و تلویزیون کار می‌کنید و اتفاقا در هر سه عرصه موفق بودید، اما ثابت شده که علاقه شما طی این سال‌ها به تئاتر بیشتر بوده. چرا؟

تئاتر را بیشتر دوست دارم، به این دلیل که رشته تحصیلی‌ام در دانشگاه تئاتر بوده است. هم از نظر پژوهشی، هم از نظر تحصیلی و هم از نظر حرفه‌ای با تئاتر بیشتر ارتباط برقرار می‌کنم. به تعبیر دیگر می‌توانم بگویم هم در ایران و هم در خارج از ایران با این رشته به نوعی خو گرفته‌ام. البته نه به این معنا که تبدیل به گرایش اصلی من شود. هرکسی در این رشته فعالیت می‌کند می‌داند کار کردن در تئاتر لذت بیشتری دارد. وقتی کسی تجربه صحنه داشته باشد، پی می‌برد که اجرای زنده برای یک هنرمند لطف و لذت دیگری دارد.

چرا در سینما اینقدر کم کارید؟

به پیشنهادها بستگی دارد.

نمی‌توانیم بگوییم اشکان خطیبی در سینما بازیگر کم پیشنهادی است.

پیشنهاد برای بازی در فیلم‌های مختلف می‌شود، اما مگر در سال چند فیلم با کیفیت مثبت در سینمای ایران ساخته می‌شود و بعد، از این چند فیلم باکیفیت چند مورد آن به من پیشنهاد می‌شود؟

چرا اشکان خطیبی بعضا بازی در فیلم‌های بدنه و گیشه‌ای سینمای ایران را تجربه نمی‌کند؟ منظورم فیلم‌هایی با انبوه مخاطب عام است. البته این از ویژگی‌های بازی خوب شماست که خودتان را محدود به نقش‌های خاص نکرده‌اید.

برای من ملاک حضور در فیلمی، فیلمنامه آن است و دوم این‌که عوامل پشت دوربین چه کسانی هستند. اگر چنین معیاری در هر فیلمی با خواسته من همخوانی داشته باشد، قطعا بازی در آن فیلم را می‌پذیرم. هیچ فرقی هم برایم نمی‌کند که آن فیلم متعلق به سینمای بدنه باشد یا روشنفکری.

برای کار کردن در تئاتر هم این مقدار سختگیری می‌کنید؟

من غیر از گروه خودم با گروه دیگری کار نمی‌کنم. فقط یک نمایش به نام خدای کشتار، نوشته یاسمینا رضا بود که آن هم به دلیل احترام به علیرضا کوشک جلالی، کارگردان کار در آن حضور پیدا کردم. والا سختگیری حضورم در سینما در تئاتر و موسیقی هم دنبال می‌شود.

از فیلم خانوم صحبت کنیم، فیلمی که این روزها با بازی شما بر پرده سینماهاست. تمام این سختگیری‌های شما باید انعکاسش در خانوم مشخص باشد. به نظر شما این فیلم این ویژگی‌ها را داشت؟

مهم‌ترین ویژگی فیلم خانوم برایم این بود که چنین نقش و کاراکتری را تا به حال بازی نکرده بودم. نقش خسرو به لحاظ سنی و فیزیکی با من اختلاف زیادی داشت و از این منظر برایم بسیار جالب بود که در این نقش بازی داشته باشم. در آن برهه تینا پاکروان هم در بن‌بستی برای پیدا کردن این نقش قرار گرفته بود.

از چه منظر؟

به این معنی که بازیگری را در قالب آن نقش نمی‌دید. وقتی نقش خسرو به من پیشنهاد شد فارغ از این‌که این کاراکتر چه ویژگی‌هایی داشته باشد، در آن بازه زمانی واقعا دلم نیامد کمک نکنم.

به نظرم فرصت کوتاهی هم تا شروع فیلمبرداری داشتید؟

ظرف 48 ساعت یا شاید سه روز مقابل دوربین رفتم.

انصافا در این مدت کوتاه از پس نقش خوب بر آمدید. چگونه به این راحتی به نقش رسیدید؟ نقش خسرو برای شما ما به ازای بیرونی داشت؟

بله. از روی الگوهای بیرونی به نقش رسیدم. در هر صورت من هم مثل همه مردم در اجتماع زندگی می‌کنم و به اطرافم نگاه می‌کنم. امثال چنین آدم‌هایی را وقتی می‌بینم در ذهنم ثبت می‌کنم و فیلم خانوم درست زمانی بود که باید از یکی از این الگوها استفاده می‌کردم.

نظر تینا پاکروان درباره این نقش چه بود؟

نظر کارگردان در طول کار بسیار برایم مهم است، اما فارغ از تینا پاکروان و تورج اصلانی (فیلمبردار) و امین میرشکاری (صدابردار) که نظرات بسیار خوبی داشتند، ایمان امیدواری (طراح گریم) کمک زیادی به من کرد. نزدیک به یک روز تست گریم من طول کشید و وقتی از پشت میز گریم بلند شدم و به خودم نگاه دوباره در آینه انداختم با نقش احساس نزدیکی زیادی کردم.

در آن برهه جدا از گریم خوب، موهای بلند شما هم به درآمدن کاراکتر کمک زیادی کرد.

در طول مدت فیلمبرداری کاملا در نقش خسرو فرو رفته بودم. حتی بعد از فیلمبرداری لباس کار را در نمی‌آوردم. با همان لباس فیلمبرداری در خانه هم بودم و مدام در حال تمرین با خودم بودم تا از نقش فاصله نگیرم.

بعد از خانوم ترکیب چهره شما عوض شد؟

بعد از خانوم نه، ولی مدتی است به دلیل بازی در یک نقش خاص لازم بود موهایم را کوتاه کنم.

نقش خسرو در فیلم خانوم چقدر برای شما جای کار داشت؟

خیلی. نقش حتی اگر یک سکانس باشد، باید از ابتدا و انتها برخوردار باشد و آغاز و فرجام داشته باشد که به نظر من خسرو دارای این ویژگی‌ها بود.

بعد از پایان فیلم این‌طور به نظر می‌رسد کاراکترها در بیان واقعیت کمی به شعار زدگی نزدیک می‌شوند و در لحظاتی این حس شعاری بودن به تماشاگر القاء می‌شود.

نه، اتفاقا من برخلاف نظر شما فکر می‌کنم. خانوم یک فیلم زنانه است، بدون این‌که در دام فمینیسم بودن بیفتد. این فیلم کاملا بی‌طرف از حقوق زنان دفاع می‌کند. ممکن است در بعضی صحنه‌ها دیالوگ‌ها ابعاد غلوآمیز به خود بگیرد، اما به سمت شعارزدگی نمی‌رود. اتفاقا این سه خانوم یعنی طوبی، ناهید و یلدا برای من بسیار آشنا هستند و می‌توانم در دنیای واقعی به این شخصیت‌ها استناد کنم.

یعنی آنها را اطرافتان می‌بینید؟

دقیقا. هر روز می‌بینم.

پاکروان در سینما سابقه فعالیت زیادی در پشت صحنه دارد، اما در هر صورت اولین فیلمش را می‌ساخت. راحت به او اعتماد کردید؟

اتفاقا از یک منظر باید بگویم او به من اعتماد کرد. ممکن بود از پس نقش بر نیایم. در هر صورت این اعتماد دو جانبه بود.

قرار نیست در سریالی حضور پیدا کنید؟

پیشنهاد خوبی از طرف تلویزیون در این مدت نداشتم. بعد از کار در سریال بچه‌های نسبتا بد در انتخاب‌هایم سختگیرتر شدم.

از موسیقی چه خبر؟

مقدمات کنسرت به زبان انگلیسی را فراهم می‌کنم که قرار است آن را در برج میلاد اجرا کنم. دوستان زیادی در اجرای این کنسرت با من همکاری می‌کنند که به محض قطعی شدن از اسمشان نام می‌برم. فعلا حضور علی بیرنگ در این کار قطعی شده است.

چه زمانی کنسرت برگزار می‌کنید؟

بعد از محرم و صفر.

اگر سخن ناگفته‌ای درباره فیلم خانوم باقی مانده، بگویید.

از همه خانواده‌ها دعوت می‌کنم این فیلم را ببینند. مهم‌تر از خانم‌ها از آقایان می‌خواهم به تماشای فیلم بنشینند. فیلم خانوم به ابعاد ظریف زندگی بخصوص ویژگی‌های خانم‌ها اشاره می‌کند که ممکن است مرد ایرانی تا به حال متوجه این ظرافت‌ها نشده باشد. تینا پاکروان، کارگردان فیلم چون خودش زن است و با اقشار مختلف در جامعه در ارتباط بوده در روایت این فیلم موفق بوده است.

معصومه جلالی ‌/‌ جام‌جم