تشخیص درست بهتر است یا درمان سریع؟

جام جم سرا: سال‌ها قبل در یکی از روستاها بیماری به مطبم آمد و از من خواست برایش دارو بنویسم. به او گفتم لطفا مشکلاتت را برایم شرح بده. او ناراحت شد و گفت تو چه دکتری هستی که وقتی مرا دیدی نتوانستی بسرعت تشخیص داده و درمان کنی؟ فلان پزشک (که در همان روستا طبابت می‌کرد) بعد از یک دقیقه نسخه را به دستمان می‌دهد!

این بیمار و بسیاری دیگر از مردم شهر و روستا تصور می‌کنند پزشکی بهتر و حاذق‌تر است که سریع‌تر تشخیص داده و درمان را شروع کند البته در برخی موارد این امکان‌پذیر است و متاسفانه در برخی موارد بسیار خطرناک.

چند ماه قبل بیمار جالبی داشتم: یک جوان سی ساله دچار تنگی نفس و سرفه ناگهانی. او به دو پزشک مراجعه کرده بود، اولی بعد از چند دقیقه به او دارو داده و گفته بود بهتر است پزشک متخصص او را ببیند.

پزشک دوم، بعد از ویزیت او چند دارو داده بود و گفته بود که با درمان، حتما بهتر می‌شود و نیاز به اقدام تشخیصی دیگری نیست.چند روز بعد این بیمار در حالی که از شدت تنگی نفس نمی‌توانست حتی یک طبقه بالا برود نزد من آمد. در معاینه‌ام متوجه شدم یکی از ریه‌هایش کاملا روی هم خوابیده است. با یک عکس رادیوگرافی قفسه سینه تشخیص قطعی شد و درمان که طولانی و سخت بود شروع شد و خوشبختانه ریه از خطر تخریب کامل نجات یافت.

به نظر شما بهتر نبود از همان ابتدا آن دو پزشک معاینه کامل ریه را انجام می‌دادند و شروع درمان را منوط به داشتن عکس ریه می‌کردند؟ البته از هر صد جوان بیمار دچار تنگی نفس و سرفه فقط یکی به بیماری سخت مبتلاست و بقیه سرماخوردگی یا دیگر بیماری‌های زود علاج دارند. ولی نکته اصلی و مهم این است که وظیفه اصلی پزشکان تشخیص صحیح آن یک درصد است.

این بحث را با یک مثال تخصصی ادامه می‌دهم: بالا بودن سطح هورمون پرولاکتین در خانم‌ها موجب مشکلات زیادی می‌شود. بسیاری از همکاران با دیدن سطح بالای این هورمون بلافاصله درمان با داروی کابرگولین و یا بروموکریپتین را شروع می‌کنند. این در حالی است که مهم‌ترین موضوع در این مورد دانستن علت بالا بودن هورمون پرولاکتین است.

در مورد دیابت نیز همین طور است و می‌بایست به موازات تجویز دارو برای کاهش قند خون سعی کنیم علت افزایش قند خون را بررسی کنیم. در بسیاری موارد پرخوری و چاقی علت بالا رفتن قند خون است و حتما همین دو عامل را باید برطرف کنیم تا بیمار درمان شود. در غیر این صورت باوجود تجویز همه داروها بیماری دیابت سیر پیش رونده خواهد داشت.

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد