«تنبیه بدنی»؛ جرمی در انتظار حذف از مدارس

جام جم سرا به نقل از تسنیم: تنبیه بدنی دانش‌آموزان مقوله‌ای است که ریشه‌ای دیرینه در نظام آموزشی کشور دارد، از زمانی که آموزش از طریق مکتب خانه‌ها صورت می‌گرفت تا شکل امروزی و مدرن‌تر آن که آموزش دانش آموزان در مدارس هوشمند انجام می‌شود،‌سال‌های سال است که تنبیه بدنی دانش‌آموزان به عنوان بخش تلخ نظام آموزشی کشور شناخته می‌شود.

در سال‌های اخیر اگر چه مسئولان آموزش و پرورش از تلاش برای حذف پدیده تنبیه بدنی خبر می‌دهند اما حذف این پدیده از مدارس کشور به این آسانی‌ها نیز ممکن نیست و ابعاد این موضوع صرفا به بحث تنبیه جسمی خلاصه نمی‌شود بلکه تحقیر و توهین نیز روی دیگر ماجراست.

مقوله تنبیه بدنی دانش‌آموزان اگر چه در شهرهای بزرگ قابل کتمان نیست اما در مناطق محروم، روستایی و عشایری این ماجرا بیشتر نمود دارد و نکته قابل تامل این است که تنبیه بدنی و تحقیر روانی دانش آموزان در بحث مدرسه گریزی و افت تحصیلی آنها چه اثراتی را خواهد داشت؟

در طول یک سال گذشته چند خبر مهم درخصوص تنبیه بدنی دانش آموزان منتشر شد؛‌ در ماجرای نخست آبان سال گذشته بود که ناظم یک دبیرستان در منطقه 14 شهر تهران با لوله پولیکا دانش‌آموزان را مورد ضرب و شتم قرار می‌داد. در ماجرای دوم، در هفته دوم آغاز سال تحصیلی جدید خبری منتشر شد که از تنبیه بدنی تمام دانش‌آموزان کلاس پنجم یک مدرسه در بندرعباس توسط مدیر حکایت داشت.

اغلب افکار عمومی جامعه نیز فیلمی را که چند ماه گذشته از طریق شبکه اجتماعی وایبر دست به دست می‌چرخید به یاد دارند، فیلمی که از تبیه بدنی شدید دو دانش‌آموز توسط معلمشان حکایت داشت در این فیلم دانش‌آموزان توسط معلم به شکل عجیبی تنبیه می‌شوند همچنین با الزام معلم مجبور می‌شوند تا به یکدیگر سیلی بزنند.

ماجرایی نیز که اخیرا رخ داد، یک‌بار دیگر پدیده تلخ تنبیه بدنی در مدارس کشور را به مسئولان تلنگر زد. در این ماجرا سرایدار یک مدرسه در شیروان دانش‌آموزی را مورد ضرب و جرح قرار داد. به گفته شاهدان عینی، خدمتکار مدرسه برای تنبیه دانش آموز بشدت وی را مورد ضرب و جرح قرار داد و سایر دانش‌آموزان نیز نتوانستند مانع زد و خورد شوند. دانش‌آموز مجروح نیز به بیمارستان شیروان و برای انجام آزمایش‌های تکمیلی به بجنورد منتقل شد.

برخی اخبار که هنوز از سوی مسئولان آموزش و پرورش تایید نشده از این موضوع حکایت دارد که این سرایدار جزو نیروهایی بود که در سال‌های گذشته در مقطع ابتدایی به عنوان معلم در کلاس‌های درس به کار گرفته شده‌اند.

محمد فاضل مشاور وزیر آموزش و پرورش و مدیرکل دفتر وزارتی در خصوص تنبیه بدنی این دانش‌آموز شیروانی گفت: پدیده تنبیه بدنی به هیچ عنوان قابل قبول نیست و مطمئنا با آن برخورد می‌کنیم.

وی افزود: ماجرای رخ داده برای دانش‌آموز شیروانی را شنیده‌ام و پیگیر آن هستیم تا با فرد خاطی به طور قطع برخورد شود.

این‌ موارد تنها بخشی از پدیده تلخ تنبیه بدنی در مدارس است که به عرصه رسانه‌ای کشور راه یافته است،‌ بسیاری از تحقیرها و تنبیه‌ها نیز به وقوع می‌پیوندد بدون این‌که از آن‌ها خبر داشته باشیم.

مدیر یکی از دبیرستان‌های دخترانه در شهرستان‌های استان تهران می‌گوید: تنبیه بدنی دانش‌آموز از سوی معلم برای تربیت و اصلاح وی انجام می‌شود و اگر معلم از این روش استفاده نکند کنترل بسیاری از دانش‌آموزان در کلاس درس ممکن نیست.

به هر حال این طرز تفکر نه تنها در میان برخی از معلمان کشور بلکه در میان بسیاری از مردم کشور ریشه دوانده است که برای اصلاح و تربیت دانش‌آموز، تنبیه را بر تشویق مقدم می‌دانیم.

وقتی به سراغ مسئولان آموزش و پرورش می‌رویم تا از اقدامات آن‌ها برای مقابله با پدیده تنبیه بدنی در مدارس مطلع شویم اغلب آن‌ها یک ادبیات را به کار می‌برند و آن ممنوعیت تنبیه بدنی در مدارس و برخورد با افراد خاطی است اما برخورد با افراد خاطی هیچ گاه به آن صورت قاطع نیست که بتواند ریشه تنبیه بدنی در مدارس کشور را خشک کند.

پدیده تلخ تنبیه بدنی واکنش رئیس‌جمهور را نیز به همراه داشت به گونه‌ای که حجةالاسلام حسن روحانی، مهر سال 92 در مراسم بازگشایی مدارس ضمن درخواست‌هایی از آموزش و پرورش درخصوص حذف تنبیه بدنی از مدارس عنوان کرد:‌ من دیگر از تنبیه جسمی سخن نمی‌گویم که قطعاً دیگر وجود ندارد. چنانچه دولت تدبیر و امید در هر گوشه‌ای از کشور با چنین موارد تنبیه جسمی مواجه شود با اشد برخورد مواجه خواهند شد.

حمیدرضا کفاش معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در خصوص اینکه آیا مجازات افرادی که اقدام به تنبیه بدنی دانش‌آموزان در مدارس می‌کنند، بازدارنده است، گفت: کمیته مقابله با تنبیه بدنی با مسئولیت مدیرکل ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت آموزش و پرورش تشکیل شده است و معاونان و مدیران کل وزارتخانه نیز در آن عضویت دارند که اقدام به رصد تنبیه بدنی، شناسایی خاطیان و مقابله با آن‌ها می‌کند.

وی افزود: 105 هزار مدرسه در کل کشور داریم که ممکن است در تعداد محدودی از آن‌ها تنبیه بدنی رخ دهد البته قانون نحوه برخورد با خاطیان را پیش‌بینی کرده است. اگر فردی از کارکنان مدرسه اقدام به تنبیه بدنی دانش‌آموزان کند و موضوع گزارش شود کمیته رسیدگی به تنبیه بدنی تشکیل شده و با دانش‌آموز، خانواده وی و فرد خاطی صحبت می‌کند همچنین در قانون رسیدگی به تخلفات اداری کارکنان درخصوص برخورد با تنبیه بدنی مراحلی همچون تذکر شفاهی، اخطار کتبی،‌ توبیخ و درج در پرونده ذکر شده است.

معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش گفت:‌ تخلف دارای مراحلی است که مرحله نخست آن اتهام است یعنی ابتدا در هیئت تخلفات اداری بحث تنبیه بدنی بررسی می‌شود و اگر اثبات شد که در این زمینه تخلف صورت گرفته است، برخورد قانونی اعمال می‌شود البته از همان ابتدا حکم شدیدی که به صورت تعلیق از کار یا اخراج باشد صادر نمی‌شود بلکه تذکر شفاهی یا کتبی به فرد خاطی ارائه می‌شود اما اگر تنبیه بدنی مجدد توسط فرد تکرار شود درج در پرونده و اخراج اعمال می‌شود.

برگزاری دوره آموزش ضمن خدمت معلمان با عنوان شیوه‌های مؤثر تشویق و تنبیه در تعلیم و تربیت، تبیین و توجیه روش‌های تربیتی جایگزین تنبیه در همایش‌ها و گردهمایی‌ها،‌تشکیل کمیته مقابله با تنبیه بدنی دانش‌آموزان، کنترل هیجان و ارائه خدمات آموزشی مجازی به جامعه فرهنگیان و فعال سازی کمیته‌‌‌های نظارت و ارزیابی برای حضور مستمر و نامحسوس در مناطق آموزشی کشور از جمله اقدامات آموزش و پرورش برای حذف تنبیه بدنی است.

محمد دیمه‌ور معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش نیز گفت: ما تحقیر را مضر می‌دانیم و در مدارس کشور هر نوع تنبیه و تحقیر کودکان را عملی قرون وسطایی به حساب می‌آوریم که هیچ رابطه‌ای با تعلیم و تربیت اسلامی ندارد.

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش بیان کرد: از واحدهای آموزشی می‌خواهیم به موضوع مقابله با تنبیه بدنی و تحقیر کودکان توجه داشته باشند. چرا که آسیب‌ جسمی و روحی کودک نوعی کودک آزاری شناخته شده و طبق قانون حمایت از کودکان و نوجوان جرم عمومی است و هر فردی می‌تواند علیه آن اقامه دعوی کند.

وی افزود: فردی که با کودک به زبان تحقیر و توهین صحبت کند صلاحیت معلمی ندارد چرا که جنس فعالیت معلمی از جنس فعالیت انبیاست و حتی الگوی معلمان پیامبر اسلام است. اگر در محیط‌های آموشی تنبیه بدنی دانش‌آموزان گزارش شود در قانون رسیدگی به تخلفات اداری کارکنان دولت جرم آن پیش‌بینی شده است و بسته به میزان جرم، مجازات‌هایی را در نظر گرفته‌اند و در آموزش و پرورش با دو مفهوم تنبیه بدنی و تحقیر دانش‌آموزان برخورد قانونی خواهیم کرد.

برای حذف پدیده تنبیه بدنی از مدارس به برگزاری دوره‌های آموزشی ضمن خدمت برای معلمان به ویژه در مناطق روستایی و محروم نیاز است تا در قالب این دوره‌ها، روش‌های تدریس و برخورد مناسب با دانش‌آموزان و روش‌های کنترل خشم آموزش داده شود. به هر حال باید روش‌های جایگزین تحقیر و تنبیه بدنی به معلمان آموزش داده شود تا در هنگام مواجهه با دانش‌آموز خاطی این روش‌ها را به کار بگیرند و اگر خطایی از دانش‌آموز سر زد بدون توسل به زور و خشم وی را متوجه اشتباهش کرد.

*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.