وزیر امرو خارجه کشورمان صبح امروز (سه شنبه) در نخستین سخنرانی در جمع دانشجویان پس از مذاکرات وین 8 در هشتمین همایش سالانه انجمن علوم سیاسی ایران با موضوع «دیپلماسی هستهای» در دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 یکی از مهمترین مسایل روابط بین الملل پس از جنگ سرد است، افزود: اکثر مذاکره کنندگان معتقدند که زمان لازم برای رسیدن به توافق بسیار کمتر از این زمان است.
رئیس هیات مذاکره کننده هسته ای ایران تصریح کرد: از شرایطی که هیچ کس گان نمی کرد راه حلی برای موضوع هسته ای ایران وجود داشته عبور کرده و به مرحله ای رسیدیم که همه اذعان دارند تنها راه حل موجود و ممکن، مذاکره است.
ظریف تاکید کرد: ما تصورهای طرف مقابل مذاکره را از الگوهای رفتاری ایران تغییر دادیم.
حضور همزمان سه مقام ارشد آمریکایی برای اولین بار در تاریخ در یک مذاکره
وزیر امور خارجه با قدردانی از برگزاری همایش دیپلماسی هسته ای افزود: به نظر بنده این اقدام دانشگاه و انجمن علوم سیاسی برای بررسی یکی از مهم ترین موضوعاتی که امروز نه تنها سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است بلکه منطقه وجهان با آن روبرو است و آن رسیدن به یک تفاهم در حوزه برنامه هسته ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران است.
ظریف ادامه داد: این اقدام، بسیار مهم است و طلیعه خوبی از این همکاری سازنده است که امیدوارم در آینده بتواند آثار مهمی برای کشور داشته باشد.
رییس تیم مذاکره کننده هسته ای جمهوری اسلامی ایران اضافه کرد: همه اذعان داریم که دیپلماسی هسته ای در یکسال ونیم گذشته نه تنها یکی ازموضوعات سیاست خارجی ما بوده بلکه یکی از مهم ترین مسایل روابط بین الملل پس از جنگ سرد است.
ظریف توضیح داد: موضوع هسته ای، موضوعی است که در مقاطع مختلف 6 وزیر امور خارجه کشورهای عمده جهان را به یک شهر آورده تا در برابر نمایندگان مردم بزرگ ایران به مذاکره بنشینند و در بسیاری از این مقاطع سه مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا حضور داشته اند.
وی اظهار داشت: شاید برای اولین بار باشد در تاریخ اخیر همزمان سه مقام ارشد وزارت امور خارجه در واشنگتن نیستند. اگر تاریخ روابط خارجی آمریکا را نگاه کنید کمتر سراغ دارید که سه مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا، وزیر، قایم مقام و معاون سیاسی وزیر خارجه آمریکا همزمان در واشنگتن نباشند چه رسد به این که در مذاکره حضور داشته باشند و این نشان دهنده اهمیت نقش جمهوری اسلامی ایران در صحنه بین المللی است و هم اهمیت مذاکرات است.
حمایت 84 درصد یهودیان آمریکا از توافق هستهای با ایران
ظریف با بیان اینکه روش دیگری نمی تواند موضوع هسته ای ایران را حل وفصل کند، گفت: برای این که اهمیت این موضوع را نشان دهم دو نظر سنجی را ارائه میکنم.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: در روز ششم نوامبر 2014، تقریبا کمتر از یکماه پیش، روزنامه کریستین ساینس مانیتور مقالهای منتشر کرد که 84 درصد یهودیان آمریکا در مخالفت با نتانیاهو از توافق هستهای با ایران حمایت می کنند.
وی افزود: به رغم همه سرو صداها ، هیاهوها، بازی های تبلیغاتی، عکس بمب کشیدن، خط کشیدن قرمز و سیاه، تمام تبلیغاتی که تمام تلاش نتانیاهو در آن بود، حتی در سخنرانی امسالش در مجمع عمومی با خواندن قسمت هایی از کتاب «آقای سفیر» گفت این ظریفی که شما می گویید معتدل است و اصلا معتدل نیست؛ و این قدر به گرفتاری مبتلا شدند، 84 درصد جامعه یهودی آمریکا معتقد است که راه حل با جمهوری اسلامی ایران، «توافق» است.
وی تصریح کرد: این در شرایطی است که در تاریخ 18 می 2012 موسسه PEWنظر سنجی منتشر کرد که بر اساس آن نظر سنجی 63 درصد کل مردم آمریکا معتقد بودند تنها راه برخورد با موضوع هسته ای ایران، جنگ است.
ظریف گفت: این نشان می دهد که تمام دنیا، حتی جامعه آمریکایی ، حتی جامعه ای که بیشترین تاثیر پذیری را علی القاعده از حرف ها و سیاه نمایی های آقای نتانیاهو دارد، به این نتیجه رسیده اند که راه برخورد با ایران راه «مذاکره» است؛ یعنی این که با این ملت با فشار، تحمیل و جنگ نمی شود صحبت کرد اما این ملت اهل گفت و گو، اهل منطق، اهل مذاکره و اهل راه حل بوده و این تفاوت اساسی است.
70 تا 80 ساعت مذاکره رو در رو
وزیر امور خارجه اظهار داشت: مذاکره کار دشواری است، فراز و نشیب دارد. مذاکره بین دو طرف که همفکرهستند صورت نمی گیرد، معمولا بین دو طرف صورت می گیرد که دیدگاه های متفاوتی دارند، اما با 10دوره مذاکره که شاید فقط در این دور آخر در دور دهم، شخص بنده متجاوز از 70-80 ساعت مذاکره رو در روی دوجانبه، سه جانبه، پنج جانبه، هفت جانبه و هرچند جانبه که بخواهید، داشتیم.
ظریف افزود: این فراز و نشیب زیاد هست ولی در پایان این مذاکرات اگر به بیانیه وین توجه کنید و به مصاحبه هایی که صورت گرفت، همه طرف ها اعلام کردند که به توافق بسیار نزدیک شدیم، یعنی این که افقی که در پیش رو داریم حتی یکی از مذاکره کنندگان که قبلا معمولا نظرات بسیار منفی حتی نزدیک توافق ژنو هم نظر بسیار منفی داشت، بعد از توافق وین گفت من برای اولین بار احساس کردم که راه حل در پیش روی ماست.
برای نوشتن جزییات نیاز به تمدید داشتیم
ارشدترین دیپلمات جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: بسیاری از کسانی که مذاکره می کردند فکر می کردند که حتی اگر مذاکرات دو سه روز ادامه می یافت، به یک چارچوب کلی دست می یافتیم؛ چارچوب کلی به معنای آن نیست که تمام جزییات را می توانستیم بنویسیم.
ظریف تصریح کرد: ما نیاز به تمدید داشتیم تا بتوانیم جزییات را بنویسیم؛ چون بعد از 24 نوامبر ما به شرایط قبل از توافق ژنو برمی گشتیم و نیاز داشتیم فرصتی فراهم کنیم که جزییات را بنویسیم؛ لذا نیاز بود که این جزییات در یک زمانی که نیاز است تمدید شود.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: امید این بود و واقعا هم خیلی نزدیک شدیم که چارچوب این توافق مشخص باشد تا دوستان و خود ما بتوانیم این جزییات را نگارش کنیم و این هنوز هم کاملا در دسترس است و این فرصت هفت ماهه ای که برای رسیدن به توافق نهایی مطرح شده باز هم همانطور که در متن بیانیه وین می توانیم ببینیم این فرصت برای فراهم کردن زمان است؛ با این شرایط که اکثر مذاکره کنندگان معتقدند که زمان لازم برای رسیدن به توافق بسیار کمتر از این زمان است.
دستاوردهای مذاکرات هستهای
ظریف گفت: بنابر این ما بعد از یک سال و نیم مذاکره از وضعیتی که دنیا فکر می کرد هیچ راه حل سیاسی برای حل و فصل موضوع هسته ای نیست، بسیاری فکر می کردند که هیچ راه حل عزتمندی برای موضوع هسته ای نیست امروز به این نتیجه رسیده اند که راه حل مبتنی بر احترام متقابل، بزرگداشت دستاوردهای مردم بزرگ ایران و شناسایی حقوق این مردم تنها راه حل رسیدن به توافق است.
رئیس هیات مذاکره کننده هسته ای ایران تصریح کرد: دومین دستاورد این است که دوستانی که نه صرفا از زاویه خبری بلکه از زاویه تهدید دراز مدت به موضوع نگاه می کنند، در این مذاکرات توانستیم تا حد بسیار زیادی، تصور طرف مذاکره کننده، نه واقعیت، واقعیت اینکه ایران همیشه یک واحد تاریخی منسجم بوده و ادامه خواهد داشت اما تصور طرف های مذاکره ما را از الگوی رفتاری جمهوری اسلامی ایران تغییر داد.
وی افزود: این برای آینده کشور بسیار ضروری و از نکاتی است که به عنوان یک ناظر یا دانشجوی علوم سیاسی و روابط بین الملل برای بنده همیشه از اهمیت بالایی برخوردار بوده است.
ظریف اضافه کرد: مثالی بزنم، تصور غلطی غربی ها داشتند از نحوه مذاکره کردن مقامات ایرانی، صرف نظر از قبل از جمهوری اسلامی یا بعد از جمهوری اسلامی، که به آن وقت کشی، چانه زنی بازاری، فرش فروشی، امتیاز دهی در آخرین لحظات و هرچه که می گویند، این تصور غلط از الگوی رفتاری ما باعث می شد که در هر مذاکره ای ما نتوانیم به اهداف خودمان از آن مذاکره برسیم.
وزیر امور خارجه اظهار داشت: کتاب هایی که در آمریکا نوشته می شود، موسسه صلح آمریکایی کتاب هایی را منتشر می کند راجع به روش مذاکره کشورهای مختلف؛ کتابی هم دارند به نام روش مذاکره ایران که یکی از گروگان های سابق آمریکا در ایران به نام آقای «لیمبرت» نوشته است.
رئیس هیات مذاکره کننده هسته ای ایران گفت: این کتاب ها، تصوراتی را از فرهنگ مذاکراتی ایرانی که خیلی تشبیه می کنند به روش هایی که بازاریان ما در معامله با فرش می کنند، همیشه نمود مذاکره ایرانی می دانند؛ اگر مقاله ای که در مجله «نیو ریپابلیک»، چند روز قبل از مذاکرات پایان دوره قبل، 20 ژوییه گذشته نوشته شد نگاه کرده باشید، عنوان مقاله این بود، تلگراف بی ادبانه ای که می تواند کلید مذاکرات ایران و آمریکا باشد.
ظریف افزود: این تلگراف بی ادبانه چه بود؟ متنی بود که سفارت آمریکا در تهران به واشنگتن مخابره کرده بود با عنوان مذاکره با ایرانی ها که در آن انواع گزاره های غلط و تا حد قابل توجهی نژاد پرستانه که مبتنی بر همان بحث اورینتاریسم مرحوم ادوارد سعید است. بر همان دیدگاه به عنوان روش مذاکراتی ایرانی ها مطرح کرده بود.
وزیر امور خارجه اضافه کرد: ما توانستیم و اصرار هم بنده داشتم که در این مذاکرات این تصور و ادراک غلط را از نحوه مذاکره ایرانی به هم بزنیم، چون اگر این تصور باقی بماند و می ماند، در همه شئون رفتاری ما با جهان خارج تاثیر می گذاشت. در این یکسال چه کردیم؟
وی اظهار داشت: ما نشان دادیم همان گونه که رهبر معظم انقلاب اسلامی در فرمایش روز پنجشنبه فرمودند که ضرورت دارد من یکبار دیگر از حمایت هایی که حضرت ایشان از بنده و تیم مذاکره از ابتدای کار مبذول فرمودند سپاسگزاری کنم، ما از روز اول بحث منطقی کردیم.
ظریف تصریح کرد: حرف منطقی زدیم، راجع به موضوع صحبت کردیم، فرار از بحث راجع به موضوعات نکردیم، در مواضع مان منسجم بودیم، حرکت زیگزاگی و نامنسجم دیده نشد، از ابتدا نشان دادیم که می خواهیم به راه حل برسیم و نمی خواهیم وقت کشی کنیم.
وزیر امور خارجه اظهار داشت: می دانید که اصرار بر یکسال و 6 ماه را ما داشتیم، ما گفتیم که مذاکرات باید پایان داشته باشد، ما گفتیم که مذاکرات برای مذاکره بی معناست. نشان دادیم که جمهوری اسلامی یک طرف مذاکره کننده جدی است.
ظریف افزود: همه برخوردهای ما مسوولانه و روشنگر بودیم، ابهام زدایی کردیم، با زبان بین المللی صحبت کردیم، با زبانی که برای طرف مقابل قابل فهم باشد، بر مبنای آموزه قرآنی که می فرماید رسولان هم بر زبان امتشان صحبت می کنند، یعنی شما قرار است با زبانی صحبت کنید که طرف مقابل بفهمد، شما با خودتان مذاکره نمی کنید.
رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: با طرفی مذاکره می کنید که می خواهید آن طرف، دیدگاه، نظر، منطق، حقانیت، مظلومیت این ملت بزرگوار و مقاومت این ملت بزرگوار را درک کند و این کار در این مذاکرات به خوبی انجام شد و این همان الگویی است که مقام معظم رهبری فرمودند که هر قرار عادلانه و عاقلانه را قبول می کنیم اما زیر بار حرف زور و زیاده خواهی نخواهیم رفت.
وی گفت: این الان برای طرف های مذاکره ما کاملاً به عنوان الگوی مذاکراتی دولت تدبیر و امید و الگوی مذاکراتی جمهوری اسلامی ایران جا افتاده و مشخص شده است. (ایرنا)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد