به گفته معاون مبارزه با جرایم جنایی پلیس آگاهی، همسرکشی همچنان مهمترین قتل خانوادگی در کشور است که زنان در آن بیشتر از مردان قربانی میشوند.
قتلهای خانوادگی 34 درصد از قتلهای کشور را به خود اختصاص داده که با احتساب سالانه 1800 فقره قتل در کشور، شاهد وقوع روزانه نزدیک به دو فقره قتل خانوادگی هستیم.
صبح دیروز هم چهار متهم به قتل در دادگاه کیفری استان تهران به اتهام ارتکاب جنایتهای خانوادگی پای میز محاکمه قرار گرفتند. چهار مرد جنایتکار در جنایتهای جداگانه، همسر، خواهر، برادر و زن عموی خود را با انگیزههای متفاوت از پا درآورده بودند.به گفته کارشناسان، اعتیاد به مواد روانگردان بخصوص شیشه، اختلافات ارثی، مشکلات روحی، سوءظن و مشکلات زنان برای جدایی پنج انگیزه اصلی در قتلهای خانوادگی است.
قتلهای بدون برنامه
حسین اصغرزاده، قاضی جنایی تهران در این زمینه میگوید: در قتلهای خانوادگی کمتر شاهد جنایتهای برنامهریزی شده هستیم و این قتلها بر اثر عصبانیت آنی رخ میدهد. البته در موضوع همسرکشی بخصوص شوهرکشی مساله کمیفرق کرده و زنان اغلب با نقشه قبلی و همدستی مرد غریبه دست به جنایت میزنند. این زنان مدعی هستند اگر همسرشان با طلاق موافقت میکرد هیچگاه قتل رخ نمیداد. حال آنکه این موضوع باید از سوی قانونگذار بررسی شود و در صورتی که به صورت علمیثابت شود قوانین در این حوزه ضعف دارد مشکلات قانونی باید رفع شود.
وی میافزاید: اعتیاد نیز در قتلهای خانوادگی بخصوص فرزندکشی و والدینکشی نقش مهمیدارد. فرزندان معتاد وقتی برای تهیه هزینه موادمخدر با مشکل روبهرو میشوند، سراغ والدین رفته و از آنها درخواست پول میکنند که در صورت مخالفت، با آنها درگیر شده و دست به جنایت میزنند. والدین معتاد نیز در اثر استفاده از روانگردانها دچار توهم شده و فرزندان خردسال خود را به قتل میرسانند.
این قاضی دادگستری درباره نقش سوءظن در قتلهای خانوادگی میگوید: یکی از عواملی که قربانیان آن زنان هستند، سوءظن و بدبینی است و گاهی تعصبات بیجا، مصرف شیشه و توجه به حرفهای بی پایه و اساس باعث ایجا شک در قاتل شده و او برای رفع آن دست به قتل میزند. مسائل مالی نیز از جمله مهمترین عللی است که با حل و فصل نشدن بین افراد خانواده به بروز درگیری، شدت یافتن آن و سرانجام وقوع قتل منجر میشود. اختلاف بر سر ارثیه مهمترین اختلاف مالی بین خانواده است که گاهی به قتل منجر میشود.
وی نقش شبکههای ماهوارهای در وقوع قتلهای خانوادگی را مهم دانست و افزود: برخی شبکههای ماهوارهای فارسیزبان کانون خانوادهها را هدف قرار دادهاند و با تولید و پخش سریالهایی در جهت افزایش روابط فرازناشویی در جامعه گام برمیدارند. پخش این سریالها و توجه زنان به آن در افزایش سوءظن از سوی مردان هم بیتاثیر نیست و شاهد بودیم قتلهای خانوادگی بخصوص همسرکشی ارتباط مستقیمی با این سریالها داشته است.
اصغرزاده تاکید کرد: سریالهای این شبکهها رواجدهنده عشقهای مثلثی در کشور است که این عشقهای پوشالی پایانی جز جنایت ندارد.
آستانه تحمل را بالا ببریم
دکتر علی نجفیتوانا، جرمشناس هم در این باره معتقد است: بیشتر قتلهای خانوادگی در خانوادههایی با سطح فرهنگ و تحصیلات پایین رخ میدهد که قدرت کنترل خشم را ندارند. این قاتلان بهدلیل مسائلی که با گفتوگو قابل حل است، اقدام به درگیری و سرانجام قتل میکنند که پس از دستگیری دچار عذاب وجدان شده و از کار خود ابراز پشیمانی میکنند.
این استاد دانشگاه ادامه میدهد: در قتلهای خانوادگی کمتر شاهد استفاده از روشهای خشونت آمیز هستیم و بیشتر با خفه کردن یا استفاده از ضربههای چاقو قتل رخ میدهد. ازسوی دیگر اغلب قاتلان قصاص نمیشوند و این میتواند یکی از دلایل آمار بالای قتلهای خانوادگی باشد. در همسرکشی هم روشهای قتل و انگیزه متفاوت است. مردان بیشتر بهدلیل سوءظن و در اثر عصبانیت آنی دست به قتل میزنند، اما زنان بیشتر با نقشه قبلی و با کمک داروهای خواب آور دست به قتل میزنند.
نجفیتوانا خاطر نشان کرد: افزایش خشونتهای خانگی و قتلهای خانوادگی آن هم بر اثر اختلافات مالی و خشونتهای آنی، وظیفه گروههای مختلف جامعه را در جهت ارتقای فرهنگ خانوادهها و رفع نواقص احتمالی در قوانینی که باعث توجیه قتلها میشود، سنگین تر از گذشته کرده است.این قتل بیشتر در محیط خانه رخ میدهد و پلیس در پیشگیری از آن نقشی ندارد. باید آستانه تحمل را در جامعه بالا ببریم تا شاهد درگیریهای مرگبار در فضای خانواده بهدلیل مشکلات و اختلافات کوچک نباشیم.
محاکمه عاملان 4 جنایت خانوادگی
نخستین قاتلی که دیروز در دادگاه کیفری استان تهران پای میز محاکمه قرار گرفت، احمد سی و چهار ساله بود که متهم به قتل همسر هجده ساله خود در بیست و پنجم آبان 90 است. در جلسه دادگاه که در شعبه 71 و به ریاست قاضی عزیزمحمدی برگزار شد، اولیایدم مقتول برای دامادشان تقاضای قصاص کردند.
پدر مقتول در شکایتش گفت: دخترم به نام سمیه همیشه از سوی همسرش مورد آزار و اذیت قرار میگرفت و ادعای احمد برای خودکشی دخترم صحت ندارد. سمیه به زندگیاش علاقه داشت و هیچ انگیزهای برای خودکشی نداشت.
در ادامه احمد در جایگاه قرار گرفت که در دفاع از خود گفت: من با پدرزنم اختلاف داشتم و دخالتهای او زندگی ما را سیاه کرده بود حتی سمیه یکبار برای طلاق اقدام کرد که من میزان مهریهاش را بیشتر کردم تا به زندگی با من ادامه دهد؛ پس چطور راضی به کشتن او شدهام؟ روز حادثه وقتی به خانه آمدم، سمیه از من خواست او را به خانه پدرش ببرم که قرار شد بعد از استراحت او را به آنجا برسانم. خواب بودم که بوی سوختگی باعث شد بیدار شوم. همسرم شعلهور بود. با پتو او را خاموش کرده و از همسایهها کمک خواستم.پس از آخرین دفاعیات متهم قضات دادگاه برای صدور حکم وارد شور شدند.
قتل خواهر بهدلیل سوءظن
دومین قاتلی که در مقابل پنج قاضی جنایی قرار گرفت، مرد جوانی بود که خواهرش را بهدلیل سوءظن در تهران به قتل رساند. او قبل از محاکمه توانسته بود رضایت پدر و مادرش را کسب کند و دیروز از جنبه عمومیجرم در مقابل پنج قاضی جنایی قرار گرفت.
او در دفاع از خود گفت: خواهرم از همسرش طلاق گرفته و با ما زندگی میکرد. رفتارهایش در خانه مشکوک بود و من تصور میکردم با مردی ارتباط دارد. به همین علت روز حادثه با او درگیر شدم و گلویش را فشار دادم. وقتی به خود آمدم، او خفه شده بود. حالا هم از کارم پشیمانم.
قضات شعبه 113 دادگاه کیفری استان تهران پس از محاکمه متهم، مشورت برای صدور حکم را آغاز کردند.
بیمار روانیام
پسر جوانی که متهم است یک سال قبل بعد از مشاجره با برادر بزرگش، وی را به قتل رسانده، سومین قاتلی است که دیروز محاکمه شد. سینا نوزدهم آبان سال گذشته و ساعتی بعد از این که برادر پنجاه سالهاش را با هشت ضربه چاقو در خانهشان به قتل رساند از سوی ماموران کلانتری ابوذر شناسایی و بازداشت شد. متهم در بازجوییها به جرمش اقرار کرد و گفت که بعد از مشاجره با برادرش ـ نوید ـ وی را با ضربات چاقو هدف قرار داده است.
مرد جوان دیروز در شعبه 75 دادگاه کیفری محاکمه شد و در دفاع از خود گفت: برادرم راننده تاکسی بود و چند سالی بود که از همسرش جدا شده و درخانه ما زندگی میکرد. آن روز وقتی وارد خانه شد بر سر اینکه چرا در کارهای خانه کمک نمیکنم، با او درگیر شدم. من هم با او درگیر شدم. به آشپزخانه دویدم، چاقویی برداشتم و چند ضربه به او زدم که سرانجام فوت شد. من از اختلالات روانی رنج میبرم و مدتی هم در بیمارستان امینآباد بستری بودم. قضات دادگاه با توجه به درخواست قصاص ازسوی مادر خانواده برای صدور حکم وارد شور شدهاند.
قتل زن عمو برای سرقت
آخرین پرونده قتل خانوادگی که دیروز به آن در شعبه 113 دادگاه کیفری استان تهران رسیدگی شد، مربوط به قتل زنی با انگیزه سرقت بود. متهم به نام اکبر چهل و سه ساله، نوزدهم اردیبهشت سال گذشته زن عموی خود را با انگیزه سرقت به قتل رساند و برای صحنهسازی خانه را به آتش کشید.
اکبر پس از دستگیری به قتل اعتراف کرد و گفت: روز حادثه به خانه زنعمویم رفتم که دیدن برق طلاها وسوسهام کرد؛ به همین خاطر او را خفه کرده و طلاهایش را سرقت کردم.
دیروز اولیایدم در جلسه دادگاه برای قاتل تقاضای قصاص کردند که متهم با رد اتهامش گفت: من روز حادثه برای حل مشکلی که با مادر و برادرم داشتم به خانه عمویم رفتم تا آنها برای حل مشکلم کمک کنند. بعد هم آنجا را ترک کردم و در قتل هیچ نقشی نداشتم. طلاهای مقتول که از من کشف شده نیز سرقتی نبود و زنعمویم آنها را به من داد تا زمینی در گرمسار بخرم.متهم درخصوص اعترافات قبلی خود هم گفت: اعترافاتم در پلیس آگاهی تحت فشار بازجویی بود.
پس از آخرین دفاعیات این متهم نیز ختم رسیدگی به پرونده اعلام شد.
محمد غمخوار - گروه حوادث
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد