اشتباه بزرگ زنان در معاینه و تشخیص سرطان پستان

دکتر لعبت گرانپایه، در نشستی خبری به مناسبت هفته مبارزه با سرطان ضمن تاکید بر لزوم جدی گرفتن معاینات دوره‌ای افراد از بافت پستان خود برای تشخیص زودرس بیماری‌های پستان و نواحی سینه گفت: از بین هر ۷ تا ۸ زن یک نفر در طول عمر خود می‌تواند به سرطان پستان مبتلا شود که متاسفانه شیوع بسیار بالایی است.

وی افزود: در کشورهای غربی و اروپایی با توجه به غربالگری‌ها و بیماریابی‌های انجام شده سالانه، تشخیص سرطان‌های جدید حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش می‌یابد و به همین دلیل حدود ۴۴ درصد مرگ‌ومیر‌ها کاهش یافته است. همین امر تاکیدی است بر غربالگری و بیماریابی؛ چراکه هر چه تشخیص بیماری در مراحل اول آن صورت گرفت، شانس درمان افزایش یافته و در طول عمر فرد کمک کننده است.

به گفته گرانپایه، در ایران نیز تقریبا همین آمار وجود دارد اما سن شیوع و بروز سرطان ۵ تا ۱۰ سال پایین‌تر از کشورهای پیشرفته است؛ چراکه جامعه ایرانی جامعه جوانی است. از طرفی منطقه جغرافیایی، سیستم تغذیه‌ای و همچنین شرایط محیطی نیز در بروز این بیماری اثرگذارند.

وی دهه ۴ و ۵ زندگی را سن شیوع سرطان پستان خواند و گفت: متاسفانه ما در سنین زیر ۳۰ سال هم بیمار مبتلا به سرطان داریم. بر همین اساس باید سطح آگاهی مردم در این باره افزایش یابد تا این بیماری در مراحل پایین‌تر شناسایی شده و درمان راحت‌تر انجام شود و هزینه‌های درمان در مراحل پایین‌تر نیز کاهش یابد. با این حال هنوز بیمارانی داریم که در مراحل پیشرفته بیماری مراجعه می‌کنند؛ به طوری که زخم پستان منتشر شده و تمام سینه را گرفته و عفونت بر آن سوار شده است.

این جراح پستان با اشاره به مشکلات فرهنگی که مانع مراجعه زودهنگام فرد مبتلا جهت درمان می‌شود، گفت: بیمار نباید بیماری‌اش را مخفی کند. نباید از ترس شیمی درمانی یا برداشتن بافت پستان از شروع درمان استنکاف کند. البته تاکید ما بر روی آگاهی و پیشگیری است و همچنین در صورت ابتلا، بیماری سریع شناسایی شده و با درمان جزیی بهبودی حاصل شده و بیمار به زندگی عادی بازگردد.

وی درباره عوامل خطر در ابتلا به سرطان پستان گفت: عدم شیردهی، نازایی یا عدم زایمان و زایمان فول‌ ترم بعد از سن ۳۵ سالگی از عوامل خطرند. پایین بودن سن شروع سیکل ماهیانه و همچنین یائسگی بعد از ۵۵ سالگی نیز از فاکتورهای خطر محسوب می‌شوند. متاسفانه به دلیل عدم تحرک و چاق شدن افراد، گزارش‌هایی از آغاز سیکل ماهیانه در سن ۸ تا ۹ سالگی داشته‌ایم. افزایش سن نیز یکی دیگر از عوامل خطر سرطان پستان است.

گرانپایه افزود: همچنین سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری نیز حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد در ابتلا فرد به این بیماری موثر است. تنها استثنایی که در زمینه موارد فامیلی مطرح است، وجود سرطان در فرد مذکر یا وجود سرطان پستان در فرد زیر ۴۰ سال است که احتمال ابتلا به سرطان را تا ۸۰ درصد افزایش می‌دهد. افراد درجه یک چنین خانواده‌ای باید بررسی‌های ژنتیک را جهت پیشگیری‌های لازم، انجام دهند.

وی گفت: رژیم غذایی نامناسب، استفاده زیاد از غذاهای حاوی اسید چرب اشباع، چاقی، مصرف مشروبات الکلی، سیگار و برخورد با اشعه از دیگر عوامل این بیماری است. زنانی که در کارخانجات شیمیایی و آرایشی و بهداشتی کار می‌کنند و از حفاظت خوبی برخوردار نیستند، می‌توانند در خطر ابتلا به این بیماری باشند. این افراد جزو پرخطر‌ها محسوب می‌شوند و لازم است معاینات دقیق و همچنین ماموگرافی سالانه را جدی بگیرند.

گرانپایه گفت: ویتامین د، ث و‌ ای و همچنین شیردهی کامل و کافی در پیشگیری از ابتلا به این بیماری موثر است. تغذیه صحیح و محدودیت در مصرف فست فود‌ها و چربی‌های اشباع از دیگر فاکتورهای حفاظتی محسوب می‌شوند.

وی همچنین با اشاره به سه پایه غربالگری در سرطان پستان گفت: ابتدا معاینه توسط خود افراد توصیه می‌شود. از ۲۰ سالگی همه زنان باید این معاینات را داشته باشند و از روز ۷ تا ۱۰ سیکل ماهیانه می‌توانند این معاینات را انجام دهند. هرگونه مشاهدات غیرمعمول در بافت پستان باید جدی گرفته شود. ترشح خونی یا مایع شفاف رنگ از نوک پستان نیز هشداری است که باید سریع به جراح مراجعه شود.

گرانپایه ادامه داد: معاینه توسط جراح نیز مرحله دوم پیشگیری از این بیماری است. انجام سالانه این معاینات از ۲۰ تا ۲۵ سالگی و پس از ۲۵ سالگی هر شش ماه یک بار توصیه می‌شود. البته انجام این معاینات توسط جراح در برخی بیماری‌های خاص باید بر اساس توصیه جراح مربوطه صورت گیرد. همچنین در صورت توصیه جراح از نمونه‌برداری نترسید چراکه با نمونه‌برداری تغییری در ماهیت بافت پستان اتفاق نمی‌افتد.

وی افزود: پایه سوم غربالگری نیز ماموگرافی است. اگر تمام افراد جامعه در این غربالگری قرار گیرند، بیشتر موارد بیماری با پیشرفت زیر یک سانتی‌متر کشف می‌شوند و شانس زنده ماندن آن‌ها در پنج سال آینده صد در صد است. مامور گرافی معمولا از ۳۵ سالگی به بعد پیشنهاد می‌شود. بین ۳۵ تا ۴۰ سالگی همه زنان باید اولین ماموگرافی پایه را به عنوان پیشگیری انجام دهند. افراد معمولی که عوامل خطری ندارند در سنین ۴۰ تا ۵۰سالگی باید هر ۲ سال یک بار و از ۵۰ تا ۶۰ سالگی سالانه یک مرتبه ماموگرافی کنند. در صورتی که تمام این موارد طبیعی بود از ۶۰ سالگی تا پایان عمر هر سه سال یک مرتبه باید ماموگرافی کنند.

این جراح پستان تاکید کرد: معاینه فرد توسط ماما یا متخصص زنان اشتباه است چراکه ماما‌ها و متخصصان زنان در حوزه بیماری‌های رحم و تخمدان احاطه کامل دارند و در مورد پستان اطلاعاتشان کامل نیست. بنابراین برای معاینه باید به گروه جراحان مراجعه کنند و راهنمایی بگیرند.

وی با اشاره به اینکه مردان نیز به سرطان پستان مبتلا می‌شوند، گفت: آمار این بیماری در مردان کشورهای غربی یک درصد و در مردان ایرانی یک تا چهار درصد است. بخشی از این موضوع به مسایل جغرافیایی، ژنتیکی و همچنین مصرف داروهای بدنسازی جهت بزرگ شدن حجم پستان در مردان در سالن‌های بدنسازی است. بزرگ شدن حجم پستان در مردان احتمال ابتلا به سرطان پستان را در آن‌ها افزایش می‌دهد. از آنجا که بافت پستان مردان کم حجم است، بیماری زود‌تر به مراحل بالا‌تر می‌رسد و از آنجا که مردان معمولا این توده‌ها را جدی نمی‌گیرند، بیماری زمانی کشف می‌شود که گا‌ه عضلات قفسه سینه را نیز درگیر کرده است.

گرانپایه در ادامه هزینه‌های بالای درمان از جمله هزینه داروی هرسپتین و همچنین عدم پوشش بیمه‌ای بازسازی پستان را مورد اشاره قرار داد و گفت: به دلیل این هزینه‌ها گاهی بیماران از ادامه درمان منصرف می‌شوند.

وی در پایان به پیشرفت‌های حاصل شده در درمان سرطان پستان و شیمی درمانی و همچنین میزان موفقیت درمان‌ها را مورد اشاره قرار داد و باتاکید بر مقوله امید در بیماران، گفت: با پیشرفت‌های حاصل شده در درمان‌های جراحی زیبایی نیز بیمار می‌تواند به مرحله قبل از بیماری بازگردد. (ایسنا)