چغندرقند کشاورزان بی‌مشتری ماند

آذربایجان غربی با تولید 41 درصد چغندرقند و شکر کشور، یکی از تولیدکنندگان اصلی چغندرقند محسوب می‌شود و کشاورزان زیادی در این استان معیشت خود را از راه کشت این محصول تامین می‌کنند، اما امسال کارخانه‌های قند آذربایجان غربی قادر به پرداخت مطالبات چغندرکاران استان نیستند که این موضوع علاوه بر تشکیل صف‌های طولانی ماشین‌های حاوی چغندرقند پشت در کارخانه‌ها و بالا رفتن هزینه حمل و نقل کشاورزان موجب شده حجم زیادی از تولیدات چغندرکاران روی دست آنها باقی مانده و در مزارع و کنار جاده‌ها زیر بارش برف و باران دپو شده و از بین برود.

مدیران عامل کارخانه‌های قند آذربایجان غربی نیز مهم‌ترین مشکل خود درباره پرداخت نکردن بموقع بهای چغندر تحویلی کشاورزان را اعلام نشدن بموقع نرخ شکر تولیدی از سوی دولت و فروش شکر تولیدی کارخانه به قیمت زیر 2100 تومان و واردات این محصول به دلیل ثبت سفارشات در سال گذشته عنوان می‌کنند که باعث کاهش قیمت شکر تولیدی در داخل کشور و پایین آمدن توان مالی کارخانجات قند شده است که این امر نه‌فقط موجب پایین آمدن توان کارخانه‌ها برای خرید از کشاورزان شده، بلکه شکر تولیدی آنها را نیز بی‌مشتری کرده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز با بیان این‌که اکنون کارخانجات تولید قند و شکر آذربایجان غربی قادر به فروش تولیدات خود نیستند، می‌گوید: این کارخانجات هم‌اکنون توان مالی برای پرداخت مطالبات چغندرکاران را ندارند که باید مورد توجه ویژه مسئولان کشوری قرار گیرد.

اسماعیل کریم‌زاده ارزش ریالی چغندر قند تحویلی از سوی کشاورزان به کارخانجات قند را 3660 میلیارد ریال عنوان و با بیان این‌که تاکنون فقط 45 درصد مطالبات توسط کشاورزان وصول شده است، می‌افزاید: باید یارانه 200 تومانی واردات شکر را به کارخانه‌های تولید شکر پرداخت تا شاید بخشی از مطالبات چغندرکاران نیز وصول شود.

وی در عین حال با اشاره به افزایش تولید این محصول طی سال زراعی 92 تا 93 تصریح می‌کند: متاسفانه با وجود وضع کم‌آبی دریاچه ارومیه و لزوم کاهش سطح زیرکشت محصولات آب‌بر در حوضه آبریز، امسال شاهد افزایش 8000 هکتاری سطح زیر کشت چغندرقند در استان بودیم.

کریم‌زاده با بیان این‌که مقرر بود 23 هزار و 400 هکتار از اراضی زراعی، زیر کشت چغندرقند برود، ولی31 هزار و 900 هکتار زیر کشت این محصول رفت، می‌افزاید: برهمین اساس میزان تولید امسال چغندرقند استان به یک میلیون و 800 هزار تن افزایش یافت و این در حالی است که حداکثر ظرفیت جذب چغندرقند توسط پنج کارخانه قند آذربایجان غربی، یک میلیون و 400 هزار تن است که امسال 360 هزار تن به کارخانه قند خارج استان ارسال شد، ولی از سال آینده با توجه به بحران کم‌آبی دریاچه ارومیه مجوز صدور محصول به خارج از استان صادر نمی‌شود.

بی‌برنامگی در تولید

چغندرکاران آذربایجان غربی امسال در حالی سطح زیر کشت چغندر خود را افزایش داده‌اند که این امر نه‌‌فقط اکنون مشکلاتی برای خود آنها ایجاد کرده است، بلکه ضربه مهلکی بر پیکره نیمه‌جان دریاچه ارومیه وارد خواهد کرد.

سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره دلیل این بی‌برنامگی در کشت و تولید در حوضه دریاچه و همسو نبودن فعالیت کشاورزان با برنامه‌های این ستاد به جام‌جم می‌گوید: گرچه کشت چغندر در آذربایجان غربی یک کشت بهاره است، اما درواقع کشاورزان از زمستان به آماده‌سازی زمین‌ها و کشت اقدام می‌کنند و کشاورزان آذربایجان غربی نیز از زمستان گذشته به کشت این محصول مبادرت کردند که در آن زمان ستاد احیای دریاچه ارومیه تازه تاسیس و فعالیت خود را آغاز کرده بود، بنابراین این ستاد در ابتدای کار خود هنوز نمی‌توانست توصیه‌ای به کشاورزان داشته باشد، زیرا هنوز آماری درباره میزان سطح زیر کشت نداشت، بنابراین کشاورزان همچون سال‌های پیش و بدون برنامه به کشت اقدام کردند.

داوودرضا عرب می‌افزاید: در هر صورت جدا از فعالیت ستاد دریاچه ارومیه، دیگر ادارات مربوط می‌توانستند نظارت فعالی در این زمینه داشته باشند، در حالی که بزرگ‌ترین مشکل ما از دیرباز در این حوزه نبود تعامل و همکاری میان کشاورز، جهاد کشاورزی و دیگر نهادهای مربوط و بی‌برنامگی در این زمینه است.وی با اشاره به این‌که دست این ستاد نیز برای اجبار کشاورزان به کاشت یا نکاشت یک محصول به لحاظ قانونی باز نیست، خاطرنشان می‌کند: اما برنامه‌هایی برای سال‌های بعد درباره تولید برخی محصولات آب‌بر در حوضه دریاچه داریم، از جمله این‌که کشاورزان حق صادر کردن چغندر تولیدی خود به دیگر استان‌ها را ندارند و فقط می‌توانند محصول خود را به کارخانجات داخل استان بفروشند، از سوی دیگر کارخانجات نیز ظرفیت ثابتی دارند و نمی‌توانند بیش از ظرفیت خود چغندر دریافت کنند، بنابراین کشاورزان برای سال‌های بعد مجبور به کاهش تولید خود خواهند شد.

سخنگوی ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به این‌که این طرح مصوب دولت بوده و از سال 94 به اجرا درمی‌آید، می‌گوید: خروج محصول به خارج از استان به معنای صدور مجازی آب است که این امر در شرایط فعلی دریاچه ارومیه صحیح نیست، کما این‌که اکنون 500 میلیون مترمکعب آب به دلیل صادرات محصولات مختلف از جمله چغندر، از آذربایجان غربی به استان‌های خراسان رضوی و اصفهان منتقل می‌شود.

عرب درباره سخن کشاورز، معاون وزیر جهاد کشاورزی مبنی بر انتقال بخش اعظم کشت چغندرقند از بهار به پاییز به دلیل محدود کردن استفاده از منابع آبی نیز یادآور می‌شود که این بحث از جمله طرح‌های آموزشی و ترویجی است که باید با آموزش و فرهنگسازی کشاورزان اجرایی شود و درواقع نمی‌توان کشاورزان را به این کار مجبور کرد، بلکه باید با آموزش و فرهنگسازی آنها را نسبت به فواید این طرح هوشیار کرد.